Het onderbuikgevoel, is dat te vertrouwen bij het nemen van beslissingen?

Wie een beslissing neemt gaat niet altijd alleen af op rationele overwegingen, ook het onderbuikgevoel speelt vaak mee. Wat houdt zo’n gevoel in en is het te vertrouwen bij het nemen van beslissingen?

Darmen hebben invloed op processen in de hersenen

Het instinct of de intuïtie wordt het onderbuikgevoel ook wel genoemd. Het vertelt ons onder andere of we een situatie kunnen vertrouwen en vaak is het gevoel dat we erover hebben er eerder dan de gedachte. Waar komt dit vandaan? Tegenover Radar+ legt neuropsycholoog Laura Steenbergen uit dat de darmen als enige orgaan in ons lichaam een eigen zenuwstelsel hebben. Dat via een zenuwbaan – de nervus vagus – verbonden is met het centrale zenuwstelsel in onze hersenen. Zo wordt tussen darmen, darmbacteriën en hersenen informatie uitgewisseld. Via die uitwisseling kunnen de darmbacteriën chemische processen in de hersenen beïnvloeden en daarmee ons gedrag en onze gevoelens. De nervus vagus zendt daarvoor signaaltjes door.

Buikbrein

Er is nog veel niet bekend over de werking van het zenuwstelsel in de darmen. Professor Werend Boesmans (39) van de Universiteit Hasselt noemt het ons ‘buikbrein’. Tegenover de Telegraaf vertelt hij over zijn beurs van 200.000 euro, die hij gekregen heeft, om onderzoek te doen naar de rol van het zenuwstelsel in de darmen. Deze 2e hersenen bestaan “uit dezelfde soort cellen als de zenuwcellen in onze hersenen”, zegt Boesmans. “Onze darmen zijn bij elkaar zo’n 9 meter lang en bevatten een ’buikbrein’ van ruim 500 miljoen zenuwcellen, dat bij elkaar ongeveer even groot is als de hersenen van een kat.”

Tijdens zijn onderzoek kijkt hij naar de rol van het buikbrein bij schizofrenie en dikke darmkanker: “We hebben in eerder onderzoek vastgesteld dat er communicatie is tussen deze zenuwcellen en het microbioom in onze darmen. Weten hoe die communicatie precies werkt, kan weer een stap voorwaarts betekenen in het vinden van een therapie voor bepaalde ziekten,” benadrukt Boesmans het belang van het onderzoek.

Serotonine en prikkelbaar darmsyndroom

Serotonine, dat zich voor meer dan 90 procent in de darm bevindt en verder met name in de hersenen, speelt volgens Stichting Darmgezondheid een zeer belangrijke rol bij de regulatie van de signaaloverdracht tussen darmen en hersenen. Een veranderding op dat vlak kan daarom stoornissen veroorzaken in zowel de darm- als de hersenfunctie. Zo is het verband te verklaren tussen psychische problemen (bijvoorbeeld depressie en paniekstoornis) en darmklachten. De activiteit van serotonine positief beïnvloeden door het veranderen van de voeding is volgens de website lastig. Geneesmiddelen die de activiteit van serotonine verhogen, zoals veel soorten antidepressiva, blijken ook werkzaam te kunnen zijn bij prikkelbaar darmsyndroom (PDS). Maar door de bijwerkingen is toepassing van deze medicijnen niet wenselijk in de behandeling van PDS.

Lees ook: Verband tussen darmflora en depressie gevonden

Luisteren we naar ons onderbuikgevoel?

Gezegdes als ‘vlinders in de buik’ of ‘een knoop in je maag’ maken duidelijk dat we al gevoelens aan de maagstreek toekennen. Bijna de helft van de Nederlanders is ook inderdaad geneigd naar de signalen van het onderbuikgevoel te luisteren. Dat blijkt uit onderzoek van Yakult. Maar is dat ook raadzaam? Psycholoog Joseph Mikels heeft onderzoek gedaan naar beslissingen die op basis van emotie genomen zijn. Hij heeft ontdekt dat voor complexe besluiten die snel gemaakt moeten worden beter afgegaan kan worden op gevoel en voor simpelere dingen beter ratio gebruikt kan worden. Het onderbewustzijn kan heel veel complexe factoren tegelijk aan, wat het rationele denkvermogen een stuk minder goed kan. Volgens psycholoog en hoogleraar Ap Dijksterhuis kan het onderbewuste tot 20.000 keer zoveel informatie verwerken dan het bewuste. Het één is niet per se beter dan het ander, maar het werkt verschillend.

In deze situatie werkt naar gevoel luisteren beter

Albert Einstein heeft ooit al gezegd dat een onderbuikgevoel ontstaat doordat onbewust bepaalde informatie oppikt wordt. Op basis van eerdere ervaringen kan zo ingeschat worden wat de uitkomst van een beslissing zal zijn. Daar kan een voetballer die een penalty moet nemen bijvoorbeeld gebruik van maken. Zo kan die bepalen hoe de bal het beste geschoten kan worden. Alle ervaringen die zijn opgedaan, zijn in het onderbewuste opgeslagen en worden meegenomen bij zo’n snelle beslissing.

In deze situatie werkt rationeel denken beter

Soms is het beter een situatie te overdenken en met het verstand een beslissing te nemen. Bijvoorbeeld in het geval van het beklimmen van een berg. In plaats van op gevoel naar boven te gaan, kan er beter van tevoren een route uitgestippeld worden en worden nagedacht wat er op de weg naar boven meegenomen moet worden om dit te laten slagen.

Vooroordeel of instinct?

Ook in het geval van een nieuwe situatie, die u wat spannend vindt, is het soms beter het onderbuikgevoel te negeren. Uw onderbuikgevoel zegt in dat geval misschien dat u zich er liever niet aan waagt, terwijl het achteraf juist een hele mooie, nieuwe ervaring kan blijken te zijn. Dit is dan een vooroordeel dat niet klopt. Toch ligt dit wat gecompliceerd, want het onderbuikgevoel kan ook weer een diep instinct zijn, dat u juist terecht waarschuwt tegen de nieuwe situatie. Daarom is het soms zo lastig om te kiezen tussen verstand en gevoel.

(Bron: Telegraaf, Radar+, Darmgezondheid.nl, MSN, Bedrock)