Gewichtstoename door medicijnen: van welke medicatie kunt u aankomen?
Publicatiedatum: 21 april 2023
Als u een ziekte of aandoening heeft, is het gebruik van medicijnen soms onvermijdelijk. Maar medicijnen kunnen wel bijwerkingen hebben. Dat medicijngebruik bijvoorbeeld tot gewichtstoename kan leiden, is een relatief onbekend fenomeen. Van welke medicijnen kunt u aankomen? En wat kunt u hieraan doen?
Hoe kan medicijngebruik gewichtstoename veroorzaken?
Als u medicijnen gebruikt, kan dat direct of indirect tot gewichtstoename leiden. Sommige medicatie kan namelijk zorgen voor een tragere stofwisseling. Als u een trage stofwisseling heeft, slaat het lichaam meer voedingsstoffen op, in de vorm van vet. Daarnaast kan medicijngebruik zorgen voor dikke enkels en onderbenen, omdat uw lichaam meer vocht vasthoudt. Dat sommige medicijnen invloed hebben op uw hersenen en zo uw eetlust en dorst verhogen, kan een indirecte oorzaak van gewichtstoename zijn. Of en hoeveel u aankomt, hangt wel af van uw lichaamsbouw.
Welke veelgebruikte medicijnen veroorzaken gewichtstoename?
Als u diabetes heeft, moet u vaak extra insuline innemen. Maar dit zorgt er juist voor dat u meer vet in uw lichaam opslaat. Daar komt bij dat de inname van insuline in veel gevallen leidt tot een meer zittende levensstijl. Het medicijnen metformine, werkzaam tegen diabetes type 2, kan juist voor een snellere stofwisseling en gewichtsverlies zorgen. Verder leiden bètablokkers en de anticonceptiepil tot het vasthouden van extra vocht. Antihistaminica (allergiemedicatie) en medicinale cannabis veroorzaken juist een hogere eetlust. Daarnaast kunt u aankomen door het gebruik van medicijnen tegen epilepsie. Waarschijnlijk komt dit doordat de anti-epileptica voor een lager energieverbruik zorgen en de vetverbranding beïnvloeden, al is dit nog niet onomstotelijk bewezen.
Corticosteroïden zoals prednison zijn veelgebruikte ontstekingsremmers, bij bijvoorbeeld rugpijn of gewrichtsklachten. Deze cortico’s kunnen zowel de stofwisseling, de vochthuishouding als uw eetlust beïnvloeden. Op die manier kunnen ze zorgen voor een gewichtstoename, bijvoorbeeld in uw gezicht of rond uw buik. Neusspray, oogdruppels en puffers voor astma vallen ook in de categorie corticosteroïden. Langdurig en intensief gebruik vergroot in sommige gevallen ook de kans op gewichtstoename. “Cortico’s zijn goede en werkzame medicijnen, maar je moet ze wel doelgericht en spaarzaam gebruiken”, citeert het Algemeen Dagblad de Vlaamse apotheker Mathieu Van der Beken. “Als ze nodig zijn voor de behandeling, moet je ze absoluut blijven innemen, zeker bij kanker, bijvoorbeeld.”
Verder zijn er medicijnen voor psychische aandoeningen, die ook gewichtstoename kunnen veroorzaken. Dat geldt bijvoorbeeld voor antidepressiva, al zijn er ook gevallen waarin u juist afvalt. Antipsychotica en medicijnen tegen bipolaire stoornissen kunnen uw eet- en drinkpatroon ontregelen. Zo zorgt het veelgebruikte olanzapine ervoor dat u minder snel verzadigd raakt en meer eetlust krijgt. Van lithium kunt u juist meer dorst krijgen.
Medicijnen blijven gebruiken en niet aankomen: kan dat?
Als uw arts u medicijnen voorschrijft, stop dan niet van de ene op de andere dag met innemen. Mocht u ervan aankomen, overleg dan eerst met uw arts over mogelijke alternatieven voor de medicatie. Als u al enige tijd medicijnen gebruikt, kunt u de balans opmaken. Bent u maar een paar 100 gram aangekomen of is uw gewichtstoename serieus? In dat laatste geval zijn gevarieerd eten, eventueel hulp van een diëtist en regelmatig bewegen (minstens 5 keer per week, een half uur per dag) de belangrijkste oplossingen. Zitten met uw voeten omhoog en minder zout consumeren, dat kan ook helpen om minder vocht vast te houden.
(Bron: Algemeen Dagblad, Apotheek.nl, Nederlands Tijdschrift voor Voeding & Diëtiek, Medicijnen.nl, DBL-Diabetes, Mijngezondheidsgids.nl, Gezondheidsnet. Foto: Shutterstock)
