Gameboy-rug door slecht leefpatroon

Het liegt er niet om, het toekomstbeeld van de kantoormedewerker. Middels de speciale pop Emma hebben Britse deskundigen aangetoond welke lichamelijke ongemakken mensen met een kantoorbaan door de jaren heen opbouwen. Volgens de Britse futuroloog William Higham heeft de gemiddelde man of vrouw met een kantoorbaan in 2040 opgezwollen kuiten door spataderen, eczeem door de stress, rode ogen door het beeldscherm en vooral een enorme bochel. Dokter Ted bekijkt de voorspelling van de bochel, ook wel Gameboy-rug genoemd. Want niet alleen kantoormedewerkers, maar steeds meer Nederlanders krijgen hiermee te maken.

Rugproblemen ontstaan al op jonge leeftijd

Het zal heus niet zo zijn dat iedereen op kantoor er over 20 jaar zo bijloopt. Maar het ontstaat al bij kinderen, niet pas op kantoor. Artsen slaan alarm over de grote toename van het aantal rugklachten onder met name jongeren. Dan hebben we het over scheve ruggen, kromme ruggen, te holle ruggen en zelfs hernia’s bij jongeren onder de 20. Uit een recente studie blijkt dat 40 procent van de kinderen tussen de 8 en 18 jaar al de rug heeft van een 50-jarige, al hebben ze op dat moment nog geen klachten. We weten dat er in Nederland minstens 2 miljoen mensen zijn met nek- en rugklachten. Rugklachten behoren tot de snelst groeiende en meest geldverslindende volksziekten. En dat het op steeds jongere leeftijd begint is natuurlijk extra verontrustend.

Waardoor worden rugklachten veroorzaakt?

Als we het over de rug hebben gaat het op de eerste plaats over de wervelkolom. Alle gewervelde dieren hebben een wervelkolom, bestaande uit wervels en tussenwervelschijven, maar die van de mens is uniek. Doordat wij op 2 voeten lopen, staat onze wervelkolom verticaal. Dat maakt hem in zekere zin kwetsbaar en vatbaar voor allerlei aandoeningen. Door de verticale stand is er naar onderen toe een toenemende druk op de wervels. Zeker omdat ook ons relatief zware hoofd op de wervelkolom rust, maar gelukkig wordt die druk opgevangen door de vorm van de wervelkolom. Die ziet er namelijk uit als een dubbele S. Daardoor veert hij een beetje mee en worden schokken beter opgevangen. Ook bevindt het gewicht van de hersenen zich op die manier netjes boven ons zwaartepunt.

Onderrug in de problemen

Bij die dubbele S-vorm buigen de halswervels en de lendenwervels een beetje naar voren. De borstwervels, het heiligbeen en de stuit krommen een beetje naar achteren. Die krommingen zijn goed voor de vering. Maar wanneer vooral de kyfose (de bochel) te sterk wordt en veel te laag eindigt komt de onderrug in de problemen. Doordat maar een paar tussenwervelschijven de holling moeten maken en dat gaat altijd fout. Soms lijkt het bij staan nog wel aardig, maar bij een buk-test is pas te zien hoe ernstig de rug vervormt.

Teveel zitten en de 5 V’s

Zulke vergroeiingen van de wervelkolom zijn het gevolg van ons leefpatroon en dan met name van de trend om heel veel te zitten. Nederlanders zijn Europees kampioen zitten: we zitten meer dan 8 uur per dag en jongeren zelfs meer dan 10 uur. Bij zitten wordt de druk op de tussenwervelschijven onderaan de rug 2 keer zo hoog als bij staan. Dat komt doordat tijdens het zitten de holling van de rug tot wel 30 procent wordt afgevlakt. Die bocht in de rug wordt dus bijna een recht stukje. Daardoor neemt de vering af en door de druk worden de tussenwervelschijven aan de voorkant dunner. Waardoor de rug krom groeit en stijf wordt. Artsen spreken van een proces van de 5 V’s: Verlies van spierkracht, Verstrakken en Verstijven van spieren en gewrichten, Vervorming, tot uiteindelijk Verplaatsing van botdelen in de rug.

Vervormingen hebben invloed op het hele bewegingsapparaat

Soms zoekt de wervelkolom de oplossing voor de hoge druk in een zijwaartse draaiing: een scheve bochel of scoliose. Vervormingen in de wervelkolom, vooral de bolle zitrug, hebben invloed op het hele bewegingsapparaat: het kan leiden tot een andere stand van de heupen en de knieën, meer slijtage (artrose) van heupen en knieën, tot O-benen en erge platvoeten. Maar een goede houding is ook essentieel voor het goed functioneren van organen als maag, darmen en longen. Als het middenrif in de verdrukking komt verloopt de spijsvertering lastiger en bij een ineengedrukt bovenlijf gaat het ademhalen niet zo goed als het hoort, waardoor de longen minder sterk worden.

Is minder zitten de oplossing?

Zitten is niet alleen slecht voor de rug, maar ook slecht voor het hart. Zitten is het nieuwe roken. Al 150 jaar geleden is vastgesteld dat zitten tot groeistoornissen kan leiden. Dat is de tijd dat voor het eerst wordt ingevoerd dat kinderen hele dagen op school zitten. Men ziet dan dat de vergroeiingen aan de rug die eerder door kinderarbeid ontstaan nu optreden door het zitten in de schoolbanken. Destijds leidt dat ook tot maatregelen: er wordt goed gelet op het schoolmeubilair, er komen gymnastieklessen op school ter compensatie en er wordt bij schoolkinderen regelmatig de ‘buktest’ gedaan: vooroverbuigen en met de vingers de bodem aanraken. Als een kind dat niet kan, of de vorm van de rug daarbij afwijkingen vertoont, volgt ‘heilgymnastiek’. Zowel door de ouders als door de onderwijzers op school wordt daar erg op gelet. Mijn vader houdt ons dit versje al voor:

Rechtop van lijf, rechtop van ziel.
Dat is een stand naar mijn behagen!
‘t Zij, dat ge-een staatsierok moogt dragen.
‘t Zij, dat ge-een buis draagt of een kiel.
Rechtop van lijf, rechtop van ziel.

Schoolarts vertrokken

Maar de kennis over het belang van een goede houding, genoeg bewegen, het goed groeien en een goede ontwikkeling van de spieren is tegenwoordig helemaal naar de achtergrond geraakt. De regelmatige schoolscreening op scoliose en een bolle rug, kyfose, is wegbezuinigd, de schoolarts is vertrokken. En die schoolarts is juist in het leven geroepen om die typische schoolaandoeningen, de rugverkrommingen en bijziendheid, tijdig op te sporen! Het enige bijsturen dat tegenwoordig nog plaatsvindt is bij het gebit, de orthodontie.

Bij baby’s gaan we al in de fout

Wat we helaas wél zien is dat zelfs de allerkleinste kinderen al in een zithouding worden gemanoeuvreerd: baby’s in een kinderzitje bijvoorbeeld. Hun ruggengraat is daar nog niet klaar voor, het kraakbeen in hun tussenwervels is nog zacht en kan gemakkelijk vervormen. Baby’s gaan vanzelf zitten als ze daar sterk genoeg voor zijn. Op het consultatiebureau is men daar in vroeger tijden heel streng in. Bovendien moeten ze juist veel op de buik liggen en kruipen om de goede holling in de rug te ontwikkelen. Bij de baby’s gaan we dus al in de fout, maar daarna wordt het echt niet beter. Waar peuters en kleuters vroeger lekker buiten ravotten worden ze tegenwoordig al op hun vierde met een tablet in het kinderstoeltje gezet. Eenmaal puber neemt het hangen op de bank met een iPad, smartphone, opvolgers van de Gameboy et cetera alleen maar toe. Hoofd naar voren en beneden, schouders ingezakt, rug helemaal bol. Deze houding, met het zwaartepunt van het bovenlijf (het hoofd) hangend vóór de middellijn van het lichaam, leidt ertoe dat er zich in het middenstuk van de rug uiteindelijk een kyfose, een bochel, ontwikkelt. Dat noemen we dan ook wel een tabletnek of een Gameboy-rug.

Is er een oplossing?

Er moet veel meer bewustwording komen voor een goede houding, voor goed (actief) zitten als je dan toch moet zitten en voor meer bewegen (rekken en strekken). Voer opnieuw de schoolscreening in met de buktest. En er zijn speciale stoelen te koop die je dwingen een goede zithouding aan te nemen, waarbij je bovenbenen niet in een rechte hoek maar schuin naar beneden wijzen. Je kunt dat ook op een gewone stoel bereiken door op het randje te gaan zitten en één been (afwisselend) onder de stoel naar achteren te steken. Niet intensiéf sporten is waar het om draait, maar juist matig bewegen: rustig lopen, slenteren, wandelen. En als kind zoveel mogelijk op je buik liggend op je tablet of smartphone te kijken. Dat is beter voor de rug.

Dit onderwerp wordt besproken in Tijd voor MAX op dinsdag 17 december 2019.

Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen

U kunt van dinsdag 17 december tot woensdag 18 december 2019 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over Gameboy-rug. Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 18 december 2019 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.

U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.