Gaat het Nationaal Preventieakkoord ons veel gezonder maken? Nee zegt het RIVM

Het langverwachte Nationaal Preventieakkoord wordt vrijdag 23 november 2018 gepresenteerd. Het moet ervoor zorgen dat Nederlanders gezonder gaan leven. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft de maatregelen doorberekend en concludeert: die zijn onvoldoende om de ongezonde leefstijl aan te pakken.

Doelen voor 2040

Na ruim een half jaar onderhandelen, met tientallen organisaties, waaronder zorgaanbieders en patiëntenorganisaties, presenteert staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid het Nationaal Preventieakkoord. Erin opgenomen zijn maatregelen om roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik terug te dringen. Het doel is dat in 2040 minder dan 5 procent van de volwassenen nog rookt en 0 procent jongeren en zwangere vrouwen. Het RIVM verwacht echter iets meer dan 5 procent rokende volwassenen. Overgewicht moet in dat jaar terug zijn op het niveau van 22 jaar geleden. Van 49 procent naar minder dan 38 procent. Het RIVM verwacht in plaats daarvan een flinke stijging, tot 60 procent. Tenslotte moet het aantal problematische drinkers in 2040 bijna gehalveerd zijn, tot minder dan 5 procent. Het RIVM verwacht dat meer dan 8 procent van de volwassenen dan nog overmatig drinkt. Dat bericht het NRC, dat zowel het akkoord als het RIVM-rapport in handen heeft.

Geen enkel kind dat rookt

Het Nationaal Preventieakkoord komt niet in plaats van bestaande programma’s (bijvoorbeeld Jongeren op Gezond Gewicht, Gezonde school, Alles is gezondheid), maar is wel bedoeld deze programma’s te versnellen of te versterken. Uit de berekening van het RIVM blijkt dat de doelen voor de aanpak van alcoholgebruik en overgewicht niet worden gehaald met de afspraken die er nu liggen. Alleen voor het ontmoedigen van roken zijn de ambities mogelijk realiseerbaar volgens het RIVM. Veel zaken uit het akkoord zijn in de praktijk echter moeilijk in te schatten stelt het RIVM. Het gaat daarbij om processen, bewustwording, scholing en onderzoek. Maar ook met de maatregelen die wel effectief zijn worden de doelen niet gehaald, zelfs niet met een optimistische berekening. Geen enkel kind dat meer rookt, jongeren onder de 18 die het normaal vinden om niet te drinken en iedereen per fiets naar school? Met de nu afgesproken plannen lijkt dat zeker niet haalbaar voor 2040.

Maatregelen die het wel of niet gehaald hebben

Verschillende voorgenomen maatregelen om overmatig alcoholgebruik en overgewicht terug te dringen hebben het niet gehaald. Zo komen er geen prijsmaatregelen, waarbij suikerarme frisdranken goedkoper worden en de alcoholaccijnzen worden niet verhoogd. Ook komen er geen wettelijke beperkingen voor vet en calorieën, dat wordt aan de branche zelf overgelaten. Voor het terugdringen van roken hebben veel stevige maatregelen het akkoord wél gehaald. Niet toevallig is dit het enige overleg geweest waarbij industrie en bedrijven niet uitgenodigd zijn. Dus wordt de prijs van tabak inderdaad fors duurder, tot 10 euro per pakje in 2023, worden rookwaren bij verkooppunten uit het zicht gehaald, krijgen pakjes een neutrale kleur en worden rookruimten verboden.

Aanvullende maatregelen

In een brief bij het akkoord zal Blokhuis volgens het NRC aanvullende maatregelen aankondigen. Zo wil hij bijvoorbeeld korting op alcohol beperken tot maximaal 25 procent van de reguliere prijs.

(Bron: Rijksoverheid, NRC)