Etalagebenen

Claudicatio intermittens is beter bekend als ‘etalagebenen’. Mensen die hier last van hebben, krijgen tijdens het lopen pijn in de benen. Zij moeten vaak even stoppen tijdens het wandelen. Soms doen ze dan net alsof ze een etalage bekijken, vandaar de naam etalagebenen.

Verkalking

De beenslagaders vervoeren zuurstofrijk bloed van het hart naar de benen. In de loop van de jaren kan verkalking, vernauwingen of verstoppingen in de slagaders veroorzaken. Bij inspanning van de beenspieren (lopen, rennen, traplopen) neemt de vraag naar zuurstofrijk bloed toe. Is er sprake van vernauwingen in de slagaders, dan komt er te weinig bloed met zuurstof bij de spieren en ontstaat een zuurstoftekort in de spieren. Het zuurstoftekort veroorzaakt pijn in de benen. Na enkele minuten zakt de pijn en kan men weer verder.

De vernauwing van de slagaders in de benen komt door slagaderverkalking. Dat betekent dat aan de binnenkant van de slagaders cholesterol neerslaat en dat verkleint de diameter van de ader. Meestal ontstaat dit bij het hart, waar het dan angina pectoris kan geven, dus pijn op de borst bij inspanning, of in de halsslagaders, waar het kan leiden tot een beroerte als de bloedtoevoer naar de hersenen tekort schiet. Maar het komt dus ook voor in de benen.

Klachten

Mensen met etalagebenen hebben dus vooral last van pijn, maar kunnen ook kramp of een doof of moe gevoel krijgen in de benen. Met rust trekt dit vanzelf weer weg. Als de vernauwing hoog in de buik zit, komt de pijn vooral voor in de bovenbenen. Maar als de vernauwing in het bovenbeen zit, hebben mensen juist last van de kuiten. Zit het probleem lager in het been, kunnen juist de voeten klachten krijgen.

Maar etalagebenen zorgen niet alleen voor pijn. Andere klachten zijn koude voeten, verlies van haar op de benen, verdikte teennagels (vaak met schimmelinfectie) en vertraagde nagelgroei. Als gevolg van een slechtere doorbloeding kan het been bleek worden wanneer men het optilt en kan het rood verkleuren wanneer men het been laat hangen. Ook kunnen wonden slecht genezen of zelfs spontaan ontstaan.

In een verder gevorderd stadium van vaatvernauwing of zelfs afsluiting van de beenslagaders, kan het tekort aan bloed in het been ook al in rust optreden. Dan is er zelfs sprake van pijn wanneer men rustig ligt te slapen.

Behandeling

Voorkomen is beter dan genezen. Om etalagebenen te voorkomen is het verstandig om niet te roken, gezond te eten en veel te bewegen. Ook als men al last heeft, toch doen! Stoppen met roken helpt snel en is zeer effectief. De benen consequent oefenen helpt ook. Er zijn namelijk reservebloedvaten in de spieren en die kan men stimuleren om wijder te worden. Een soort sluiproutes dus. Deze traint men door te lopen tot het pijn doet en dan nog tien stappen extra zetten. Doe dit enkele malen per dag gedurende 20-30 minuten. Dat vergt wel wat doorzettingsvermogen. Want het kan pijn doen. Lukt het niet alleen, vraag dan begeleiding van een fysiotherapeut.

Een gezonde levensstijl voorkomt ook een aantal andere risicofacturen die etalagebenen kunnen veroorzaken zoals een hoge bloeddruk, diabetes mellitus, een verhoogd cholesterolgehalte in het bloed, overgewicht en weinig lichaamsbeweging. Daarnaast spelen ook familiaire aanleg en leeftijd een rol.

Etalagebenen zijn er in verschillende gradaties. Soms helpen bloedverdunners al tegen de klachten, in andere gevallen moeten de bloedvaten voorzien worden van een bypass of van binnen worden schoon gekrabd. Dotteren, de vernauwing met een ballonnetje oprekken, behoort ook tot de mogelijkheden. Dat is minder ingrijpend dan opereren. Vanwege de kans op complicaties wordt in de meeste gevallen pas tot een operatieve behandeling besloten als de klachten dermate ernstig zijn dat dit een operatie rechtvaardigt. De zwaarte van de operatie hangt samen met de plaats in het lichaam waar de afsluiting zit.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 10 november 2009.