Endoscopen voor kijkonderzoek niet altijd schoon

De huidige reinigings- en controleprocessen voor endoscopen die in Nederland gebruikt worden voor galweg- en alvleesklieronderzoeken volstaan niet. Onderzoekers van Erasmus MC hebben bij 15 procent van de onderzochte endoscopen micro-organismen aangetroffen.

Levensreddend

Voor het onderzoek zijn 155 scopen van 67 van de in totaal 73 scopiecentra die Nederland telt gecontroleerd. Op 23 van de zogenaamde duodenoscopen zijn bacteriën van patiënten aangetroffen. De onderzoekers stellen daarom dat de huidige reinigings- en controleprocessen voor dit type endoscopen niet voldoende adequaat en veilig zijn. Zij benadrukken echter het belang van de behandelingen. Ze zijn niet alleen zeer nuttig, maar kunnen zelfs levensreddend zijn.

Kans op besmetting

De onderzochte endoscopen worden gebruikt voor onderzoeken naar de galwegen en alvleesklier. Via de slokdarm worden zo bijvoorbeeld tumoren en galstenen weggehaald. Jaarlijks worden deze onderzoeken zo’n 17.000 keer uitgevoerd. De kans om ziek te worden door micro-organismen van een eerdere patiënt is klein, maar bij specifieke patiënten kunnen zij toch een risico opleveren, stelt Erasmus MC. Of er daadwerkelijk patiënten besmet zijn is niet bekend. Tegenover het AD zegt onderzoeksleider en hoogleraar infectiepreventie Greet Vos: “Dat is achteraf niet meer na te gaan. Het risico dat je besmet raakt door een ander is niet heel groot, maar het kan wel.”

Schoonmaakmethode

De endoscopen voor slokdarmonderzoek zitten complexer in elkaar dan die voor darm- en maagonderzoeken worden gebruikt. “Een standaard endoscoop kan alleen recht vooruit kijken, maar deze kan ook bochtjes draaien van 90 graden. Die ingewikkelde mechaniek zorgt ervoor dat schoonmaken veel moeilijker is,” aldus Vos. Steriliseren is niet mogelijk, aangezien de slangen van kunststof zijn en niet mogen worden verhit. Daarom worden ze met de hand gereinigd, waarna ze in een speciale machine worden nabehandeld met chemische stoffen.

Oplossing

Verder onderzoek moet uitwijzen welke endoscopen het meest verontreinigd zijn en of dit bijvoorbeeld door ouderdom van de slangen komt. Ook wordt bekeken hoe de reiniging verbeterd kan worden. Fabrikanten, controlerende instanties, overheid, MDL-artsen en artsen-microbioloog hebben al verschillende stappen ondernomen om het risico op infecties door besmette endoscopen te minimaliseren. Bij nieuwe endoscooptypen die worden ontwikkeld is infectiepreventie bijvoorbeeld een belangrijke doelstelling. Daarnaast heeft de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) de endoscoopfabrikanten opgedragen de reiniging- en desinfectieprocedures te herzien en zelf ook actief studies uit te voeren.

(Bron: Erasmus MC, AD)