EMDR bij PTSS
Wie een schokkende of levensbedreigende gebeurtenis heeft meegemaakt, kan last krijgen van het posttraumatisch stresssyndroom: PTSS. Daar was vroeger niet veel aandacht voor. Gelukkig tegenwoordig wel. EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization and Reprocessing, kan helpen bij de klachten van PTSS. Maar wat is EMDR en hoe werkt het?
Bespreekbaar maken
De kans op het oplopen van PTSS gedurende een mensenleven ligt tussen de 1 en de 14%; bij mensen die in oorlogsgebied leven of in gebieden waar veel natuurgeweld voorkomt, ligt dat nog hoger. In Nederland komen jaarlijks ongeveer 1,5 miljoen mensen in aanraking met een schokkende gebeurtenis: een verkeersongeluk, een overval, brand, mishandeling, seksueel misbruik of het verlies van een geliefde. In het geval van uitgezonden militairen, een oorlogssituatie of een aanslag. Ongeveer 80% van de mensen die zo’n traumatische gebeurtenis meemaken, herstelt op eigen kracht. Of dat lukt hangt af van de ernst van de gebeurtenis, hoe lang het duurde en hoe vaak het gebeurde, maar ook van de kwetsbaarheid die iemand heeft. Genetische aanleg kan een rol spelen, maar ook nare gebeurtenissen in de jeugd.
Klachten
Mensen die het niet lukt om zoiets te verwerken, lopen als het ware vast in die gebeurtenis. Die krijgen klachten. De nare ervaringen komen steeds terug in hun gedachten of dromen. Ze beleven de gebeurtenis steeds opnieuw, gaan zaken vermijden die er mee te maken hebben, krijgen concentratieproblemen, slaapproblemen, voelen zich angstig en zijn snel geïrriteerd. Woede-uitbarstingen, prikkelbaar zijn, snel en hevig schrikken van dingen. Ook krijgen ze vaak een negatief zelfbeeld, omdat ze het idee hebben dat ze tijdens de traumatische gebeurtenis niet goed hebben gehandeld: ze denken ‘ik ben schuldig’, ‘ik ben zwak’, of ‘ik ben niet de moeite waard’.
EMDR
Een relatief nieuwe behandelwijze die sneller lijkt te werken en ook minder belastend is, is Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR). Tijdens deze behandeling wordt de PTSS-patiënt gevraagd intensief aan de traumatische gebeurtenis terug te denken, inclusief de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens. En dat dan in combinatie met een afleidende prikkel waarbij de aandacht steeds wisselt van links naar rechts. Meestal gebeurt dat door met de ogen de snel heen en weer bewegende vinger van de therapeut te volgen. Een andere manier is door via een koptelefoon afwisselend links en rechts kliktonen te laten horen, of links en rechts op het lichaam te tikken. De oogbewegingsmethode is het meest bekend. Het gaat daarbij om korte ‘sets’ van zo’n 30 seconden, ongeveer 25 oogbewegingen, en daarna even een pauze. De patiënt wordt dan gevraagd opnieuw aan de nare gebeurtenis te denken en aan te geven hoeveel angst en stress dat op een schaal van 0 tot 10 nog oplevert. Daarna volgt er een nieuwe set met links-rechts-oogbewegingen, net zolang totdat het opgeroepen beeld geen spanning meer geeft.
Snelle methode
Het klinkt heel eenvoudig, maar EMDR is nog best ingewikkeld om uit te voeren. Het is geen kwestie van even met de vingers knippen. EMDR is een tamelijk snelle methode; als mensen een eenmalig trauma hebben (bijvoorbeeld 1 auto-ongeluk) zijn enkele sessies (1 – 4) al genoeg. Bij langdurige traumatisering zoals incest of mishandeling zijn meer sessies nodig, omdat er verschillende nare beelden moeten worden gedesensitiseerd.
Emotionele lading eraf halen
Er zijn verschillende theorieën over hoe EMDR werkt. Tijdens de slaap hebben we ook korte periodes waarbij de ogen heen en weer gaan, tijdens de REM-slaap, en die heeft te maken het opslaan van herinneringen in het geheugen. Als we ons een traumatische herinnering voor de geest halen, wordt die vanuit ons lange termijn-geheugen naar het werkgeheugen verplaatst. Het werkgeheugen kan verschillende taken naast elkaar uitvoeren, maar heeft wel een beperkte capaciteit. De traumatische herinnering is levendig en intens en kost daardoor betrekkelijk veel geheugencapaciteit. Als u daarnaast met de ogen zo snel mogelijk de bewegingen van een vinger probeert te volgen, kost dat ook capaciteit van het werkgeheugen en dat gaat ten koste van de ruimte die er overblijft voor de levendigheid en akeligheid van de herinnering. Ze beconcurreren elkaar. De herinneringsbeelden worden daardoor waziger, kleiner en komen meer op afstand. Ze worden gedesensitiseerd: de emotionele lading gaat eraf.
Dit onderwerp wordt behandeld in Tijd voor MAX en Tijd voor MAX Radio op dinsdag 3 oktober 2017.
—
Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen
U kunt van dinsdag 3 oktober tot woensdag 4 oktober 2017 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over EMDR. Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 4 oktober 2017 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.
U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Door verlies van een dierbare en raakte ik depressief en kreeg daarna angsten. Vooral als ik ergens naar toe moet met de auto. Een keer was ik letterlijk de weg kwijt terwijl ik dicht bij huis was. Ik ging spookrijden en sindsdien heb ik nog meer angst gekregen terwijl ik voorheen gek op autorijden was. Kan deze angststoornis ook met EMDR opgelost worden?
groet kristien
Ik heb begrepen dat EMDR ook wel wordt aanbevolen bij depressie wanneer een ernstig trauma als een overlijden of een bijna-ongeval de aanleiding daarvoor lijkt te zijn. Het is zeker iets om te overleggen met uw behandelaar.
Er zullen steeds meer mensen PTSS komen. Eerst kreeg dat alleen een uitgezonden soldaat, die verschrikkelijke gebeurtenissen heeft meegemaakt, toen kregen ook politieagenten deze beschadiging daarna brandweerlieden. Ik kreeg PTSS als gemeenteambtenaar bij een sociale werkvoorziening, alleen al omdat de werkgever mij wilde ontslaan en daarvoor een pest en treitercampagne had opgestart. Na vier jaar sarren en treiteren, had ik PTSS en zit de rest van mijn leven met een beschadiging in de WAO. Maar de Gemeente heeft nu een werknemer minder, dus missie geslaagd. Ik hoop nooit meer aan deze tijd terug te denken, niet met EMDR en niet zonder EMDR.
Als u nog steeds veel klachten van die PTSS heeft, is behandeling zeker aan te raden. Helemaal vergeten lukt natuurlijk nooit, maar misschien kunnen de scherpe randjes verdwijnen?
Ik weet niet of het nu goed gaat want kan niet duidelijk vinden hoe je kunt reageren. Sorry als ik nu bij iemand reageer die daar niets aan heeft. Ik kwam vlak na de scheiding en het overlijden van mijn vader in een negatieve spiraal terecht. De scheiding is aangevraagd omdat ik niet de moeder wilde zijn die niets zou doen om haar kind veilig te laten opgroeien en hoopte dat het beter zou gaan als wij ouders apart zouden wonen maar het is uitgelopen op een nachtmerrie met gewelddadige acties waarbij ik ook 112 heb moeten inschakelen omdat hij de gaspitten opendraait, ik zat binnen, onze kind lag in ledikant te slapen. Toen ik het doorkreeg rende hij snel naar binnen en draaide de pitten weer snel dicht. Maar toen was het te laat en waren agenten onderweg. Nadat hij vertrokken was kreeg ik nachtmerries waarin ik altijd in een brandend pand stond en telkens kon ik niet meer bij mijn kind komen. Dit werd zo erg dat ik nog maar nauwelijks durfde te slapen. Na mijn hulpvraag kreeg ik EMDR therapie. Ik was sceptisch, geloofde niet dat het kon werken, maar ach baat het niet schaad het niet dacht ik. Maar het werkt echt. De nachtmerries zijn weg, we hebben een heerlijk leven en genieten van elkaar en we zijn nu 5 jaar verder. Ik kan het echt aanraden, het is een prettige therapie. Inderdaad voelt het als licht, is het niet hoor, vergis je niet. Achteraf ben je helemaal leeg, ik ervaarde zware spieren, kon op dag 2 nauwelijks bewegen of kon alleen maar huilen. De behandeling heeft 4 maanden geduurd, dit was dus niet het enige probleem, maar alles is opgelost! Ik geniet van alles wat op mijn pad komt. Genieten van het leven werd een zware klus, maar dankzij mijn kind, het adequaat handelen van huisarts en GGZ psychologe en haar EMDR behandeling is het helemaal goed gekomen.
Dank voor deze prachtige beschrijving van de behandeling van uw klachten!
Het verlies van een oom is voor mij het begin geweest van angst voor de dood, eerst voor mijn ouders, later voor mijzelf. Zoiets kan lang nawerken, zeker als je in een gezin is waar weinig wordt gepraat en communicatie moeilijk ligt, al bedoelen ze het allemaal niet slecht. Piekeren, slecht slapen was het gevolg. De veranderingen in Kerk en samenleving deden daar nog een schepje bovenop. Ik werd nerveus. Bij de dood van mijn vader werd die nervositeit en angst iets minder. Toch kreeg ik jaren later, mede door een levenskeuze, die toen al niet meer gebruikelijk was en die ik vooraf niet kon overzien, in een psychose.
De samenleving is dermate veranderd, dat men ook zonder een oorlog te hoeven hebben meegemaakt traumatische ervaringen in het leven kan oplopen. Juist in geestelijke zin, krijg je dan dreun na dreun. Ik slik sinds kort weer nieuw medicatie, maar ik had gehoopt dat het niet zou hoeven/niet zou moeten mede in verband met soms de vele bijwerkingen die staan vermeld.
Van nature ben ik niet agressief, noch verbaal, noch door echt geweld te gebruiken. Maar omstandigheden kun je op den lange duur wel ontzettend boos maken. Uit je je boosheid, dat is dan weer niet normaal, vindt men. Maar je kan er wel van in de war raken allemaal.
Wat zei Myrna Goossen ook al weer? “In acceptatie ligt het geluk.” Dat is de kunst. Het hele leven is een kunst, die ik niet zo goed versta. Het spijt me, maar zo is het.