Eczeem

Eczeem is een verzamelnaam voor een groot aantal verschillende huidaandoeningen. Ze lijken wel op elkaar, maar hebben heel verschillende oorzaken. Meestal jeukt eczeem, maar niet alle jeukende huidafwijkingen zijn eczeem. Het komt op iedere leeftijd voor, maar kinderen hebben er het meeste last van.

Constitutioneel eczeem

Er bestaan een aantal soorten eczeem met verschillende oorzaken. Bij kinderen is het vooral constitutioneel eczeem. Ongeveer 10 tot 15 vijftien procent van de baby’s hebben daar last van. Heel soms wordt het veroorzaakt door een allergie. Vaak hebben patiënten dan ook andere klachten zoals uitslag over het hele lichaam, maag- darm klachten of hoesten en een piepende ademhaling. Eczeem gaat vaak gepaard met astma en hooikoorts.

Bij baby’s zit de eczeem vaak op het hoofd, tussen de haren en op de buik; dat heet ook wel dauwworm. Bij iets oudere kinderen zit het vaak in de elleboogplooi en de knieholte. Over het algemeen neemt het af als kinderen een jaar of vier zijn. Maar het kan ook het hele leven blijven. Water en zeep maken het erger. Daarom moeten baby’s ook niet te vaak in bad, en zeker niet te lang met zeep in te warm water.

Contact-eczeem

Een allergie kan eczeem als gevolg hebben. Dan heet het contact-eczeem. Dat komt bijvoorbeeld door allergie voor nikkel. Dat zit in veel metalen dingen zoals in munten. Maar ook in knopen van een spijkerbroek, een gesp en oorbellen. Op die contactpunten krijgt men dan eczeem.

Het kan ook door chroom komen, wat bijvoorbeeld in cement zit. Dan wordt het een probleem als men metselaar is. Berucht zijn natuurlijk de cosmetica en haarverzorgingsproducten. Want contacteczeem komt soms ook door contact met water en zeep. Oneerbiedig wordt dit ook wel huisvrouweneczeem genoemd. Het geeft een droge, rode, jeukende, schilferende huid, vaak met pijnlijke kloven.

Niet besmettelijk

Eczeem is niet besmettelijk. Het is voor kinderen met eczeem juist goed om geknuffeld te worden. Soms kan een schimmelinfectie ergens op het lichaam ervoor zorgen dat men op een andere plek acrovesiculeus eczeem krijgt. Zo kan een voetschimmel er voor zorgen dat men aan de handen jeukende blaasjes krijgt, zonder dat men schimmel aan de handen heeft. We noemen dat een strooireactie. Zo kan bijvoorbeeld een schimmel in de lies een reactie ‘strooien’ naar de handen.

Eczeem is wel vaak erfelijk. Wanneer de beide ouders eczeem hebben, dan is de kans groot dat het kind ook eczeem krijgt. In de loop van het leven wisselt de hevigheid erg. Soms kan het jaren wegblijven en ineens weer terugkomen. Maar het verdwijnt vrijwel nooit helemaal, want eczeem is vaak chronisch.

Behandeling

Voeding heeft zelden invloed op het eczeem. Als het eczeem erfelijk is, dan is daar niet veel aan te veranderen. Men kan wel zuinig zijn op de huid. Het belangrijkste: vermijdt contact met zeep. Zeep is alleen maar goed om vuil te verwijderen. Als men niet vuil is dan is afspoelen met water net zo goed. Maar wees ook daar matig mee. Ga niet te lang in bad of onder de douche en gebruik niet al te warm water. Dat ontvet namelijk de huid. Smeer de huid daarna in met een vette crème of bodylotion of doe wat olie in het badwater. Wanneer men ergens een allergie voor heeft, dan is het vermijden van contact de enige oplossing. En probeer zo min mogelijk te krabben, want dat verergert het eczeem.

De huisarts kan hormoonzalf voorschrijven. Dat helpt vaak goed tegen de jeuk. En dat is belangrijk, want het is een vicieuze cirkel: door de jeuk gaat men krabben en daardoor neemt het eczeem en de jeuk weer toe. Met hormoonzalf is dat te bestrijden. Als het eczeem rustig is, kan men doorgaan met het smeren van vette zalf zonder hormonen. Mensen zijn vaak bang voor die hormonen vanwege de bijwerkingen, zoals een dunne huid. Bij de lichtere klassen hormoonzalven en -crèmes komen die bijwerkingen eigenlijk niet voor. Vaak kan men wel een tube in de week gebruik voordat die optreden. Als het eczeem blijft ondanks deze maatregelen, is het verstandig een huidarts onderzoek te laten doen naar de oorzaak. Die kan in ernstige gevallen ook sterkere medicijnen voorschrijven, zoals tacrolimus en pimecrolimus zalf.

Eczeem bij ouderen

Oudere mensen hebben vaak last van eczeem op de benen, door uitdroging van de huid. Dit veroorzaakt jeukende droge huid aan de benen, ook wel craquelé eczeem genoemd omdat het er zo uit ziet door de kloofjes. Ook bij mensen met spataderen komt het voor. De oorzaak is ontvetting van de huid door zeep, door heet baden, scrubben, te hard afdrogen, een lage luchtvochtigheid of een droge koude wind.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 29 april 2014.