Dokter Ted: “voor de huisartsen zijn het extreem drukke tijden”

Er is op dit moment heel veel berichtgeving over de drukte en hectiek die in verband met het coronavirus afkomt op de mensen die werken in de verschillende ziekenhuizen en intensive cares. Toch komen de meeste mensen met corona-achtige klachten niet verder dan de huisarts en daar horen we relatief weinig over. Dokter Ted deed een rondje langs de velden. 

Dokter Ted heeft maandag 16 maart 2020 een rondje gemaakt langs verschillende huisartsen. Hoe is de situatie?

“Heftig! Alle hens aan dek. Mensen werken over, komen terug van vakantie, werken extra dagen. Er is meer tijd per patiënt nodig vanwege alle beschermingsmaatregelen. Nu91, de vakbond voor verpleegkundigen en verzorgenden, heeft een website geopend waar mensen die in de zorg werkzaam zijn geweest, zich kunnen aanmelden om voor extra handen aan het bed te zorgen.”

“We zijn van de indamfase naar de zogenaamde mitigatiefase gegaan. Dat wil zeggen dat we met z’n allen moeten proberen om de ziekte zo veel mogelijk te spreiden in de tijd. Dus niet allemaal tegelijk ziek worden, maar door allerlei maatregelen de onderlinge besmetting zoveel mogelijk te voorkomen om daarmee de piek in de belasting voor de gezondheidszorg af te vlakken. Vandaar dat advies om geen handen te geven, hoesten en niezen in de elleboog, gebruik papieren zakdoekjes en gooi die weg en dan ook handen te wassen, 1,5 meter afstand houden en sociale onthouding toe te passen. Dus niet met mensen af te spreken als dat niet echt nodig is. Thuis werken als het kan.”

Mensen wordt aangeraden om met klachten aan de luchtwegen niet naar de huisartsenpraktijk te gaan en in plaats daarvan te bellen, houdt men zich daaraan?

“Veel huisartsen worden gebeld met algemene informatievragen. Doe dat niet. Daar is het publieksinformatienummer 0800-1351 (gratis) van de overheid voor. Verder is het handig om eerst op Thuisarts te kijken, want daar staat alle informatie op. Pas bellen met de huisarts als je tot een risicogroep behoort. Dat zijn grofweg alle mensen die een uitnodiging voor de griepprik krijgen, dus ouderen, hart- en longpatiënten, diabeten en mensen met verminderde weerstand. Voor anderen geldt dat dat het alleen maar zinvol is om te bellen als je misschien zo ziek bent dat je naar het ziekenhuis zou moeten. Dus bij hoge koorts, kortademigheid en pijn in de borst. Dat zijn symptomen van een longontsteking.”

“Bel niet om een test: huisartsen doen geen testen en de GGD ook niet, behalve bij mensen die zo ziek zijn dat ze opgenomen moeten worden. Verder worden veel afspraken afgezegd voor mensen die voor controle van een andere chronisch aandoening zouden komen. Dus een bloeddrukcontrole, voor de diabetes, langdurig rugklachten: dat zijn controles die wel even kunnen wachten. Trouwens, dat beseffen mensen zelf ook heel goed. En vaak bellen ze zelf al af om niet in contact te hoeven komen met mogelijke corona-patiënten.”

“Trouwens: schrik niet als je bij de huisarts komt en die is volledig ingepakt in beschermingsmiddelen. Bereid ook kinderen daarop voor. Er is trouwens een groot gebrek aan, er wordt nagedacht over hergebruik. In sommige praktijken is nog maar voor 1 dag voorraad. Als u thuis mondkapjes hebt liggen, breng die dan naar de praktijk.”

“Als u bij de praktijk komt: in de auto blijven zitten en bellen. U wordt opgehaald met een mondkapje voor uzelf. Liefst niemand anders mee naar binnen: sommigen nemen de hele familie mee en daar zijn echt geen mondkapjes voor.”

Veel mensen die hoesten en niezen horen we nog altijd zeggen: ‘ik mankeer heus niets, beetje verkouden of een griepje’. Kunnen mensen zelf ergens aan zien dat ze geen corona hebben?

“Bij elke huisartspraktijk staat met grote letters op de deur dat mensen met verkoudheidsklachten niet naar binnen moeten gaan. Sommige mensen menen dat dit niet voor hun geldt. Maar in principe kunnen die klachten op het coronavirus wijzen en moeten mensen dus juist thuis blijven. Het kan op dit moment ook best nog influenza zijn of een ander virus, maar ook daarvoor is geen behandeling nodig.”

“In sommige steden is de huisartsenpost overdag voor corona-patiënten geopend. Het kan zijn dat de huisarts u daar naar toe stuurt. Niet zelf gaan, onaangekondigd. In Leidsche Rijn is 1 van de 5 gezondheidscentra voor corona patiënten ingericht. Bij sommige huisartsen wordt in de praktijk de stroom patiënten met mogelijke corona gescheiden van de andere, in verschillende wachtkamers bijvoorbeeld.”

Stel dat men besmet is en klachten heeft maar niet naar het ziekenhuis hoeft, is het dan een kwestie van gewoon thuis op de bank afwachten tot het weer over is, of kunnen we zelf iets doen om sneller beter te worden?

“Het korte antwoord is: nee. Je kunt de klachten wat verlichten met paracetamol. Goed drinken vanwege de koorts. Gezond eten, geen inspanning verrichten.”

De Franse minister van Volksgezondheid roept patiënten met het coronavirus op om geen ibuprofen te slikken, omdat die de virusinfectie zou verergeren. In Nederland wordt ibuprofen ook afgeraden maar om een andere reden, hoe zit dat?

“Ibuprofen zou iets met de weerstand doen en daarom niet goed zijn. Eigenlijk is daarover geen enkele zekerheid, maar meestal kom je met paracetamol ook een heel eind. Ibuprofen en ook andere NSAIDs zijn bovendien best gevaarlijk vanwege kans op maagbloeding en verslechtering van de nierfunctie. Vooral voor ouderen: niet doen.”

Stel dat er toch een verband zou bestaan tussen ontstekingsremmers als ibuprofen en een verminderde werking van het immuunsysteem, kan dat dan ook betekenen dat men bijvoorbeeld andere ontstekingsremmers als hormoonzalven of prednison beter niet kunt gebruiken?

“Zalven of crèmes met steroïden leiden nauwelijks tot opname van die stof in het bloed. Als je minder dan 30 gram (1 tube) per week gebruikt, gebeurt dat niet. Mensen die prednison of andere weerstands-verminderende medicijnen gebruiken horen zeker wel bij de risicogroepen.”

Paracetamol is pijnstillend maar ook koortsverlagend. Is dat laatste niet contraproductief, want koorts moet het virus toch juist bestrijden?

“Van paracetamol genees je niet eerder van de infectie, maar het zorgt er wel voor dat je minder pijn en ziektegevoel hebt. Je hoeft het niet te gebruiken alleen om de koorts te verminderen, maar of je minder snel geneest met paracetamol is speculatief.”

Lees ook: Coronavirus: werken paracetamol en ibuprofen. Bekijk meer artikelen over het coronavirus in ons dossier.