Dit is waarom u te snel afvallen wilt voorkomen
Publicatiedatum: 1 april 2025
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft meer dan de helft van de Nederlanders van 18 jaar en ouder matig of ernstig overgewicht. Heeft u hier zelf ook mee te maken? Dan kan het soms verleidelijk zijn om in korte tijd zo snel mogelijk af te vallen. Toch is dit vaak niet verstandig, omdat het voor gezondheidsproblemen kan zorgen. We leggen het uit in dit artikel.
Bekijk eerst of afvallen echt nodig is
Met een gezond(er) gewicht heeft u onder andere minder kans op diabetes type 2, een hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, rug- en gewrichtsklachten en bepaalde soorten kanker. Of u zelf een gezond gewicht heeft, kunt u berekenen en meten met de Body Mass Index (BMI) en uw middelomtrek. Is het voor uw gezondheid beter om af te vallen? Doe dit dan wel op een verantwoorde manier, om onderstaande (eventuele) negatieve gevolgen zoveel mogelijk te voorkomen.
Wees waakzaam op een vitamine- en/of mineralentekort
Wanneer we willen afvallen, doen we dit vaak door zogenoemde macro’s uit ons eetpatroon te schrappen. Macro’s zijn eiwitten, vetten en koolhydraten. Alleen zijn dit nu net belangrijke voedingsstoffen die ons lichaam nodig heeft. Wanneer u deze niet meer eet, kan dit dan ook leiden tot een vitamine- en/of mineralentekort. Doe dit daarom altijd in overleg met een deskundige.
Te weinig eten kan verder spierverlies veroorzaken
Elk lichaam heeft een minimale hoeveelheid brandstof nodig, om goed te kunnen blijven functioneren. Wanneer hier een tekort aan is, offert het lichaam allereerst de spieren op. Eiwitten spelen dan een essentiële rol bij het behoud van goede spieren. Hier voldoende van binnenkrijgen, is tijdens het afvallen daarom (extra) belangrijk.
Daarnaast zorgt spierverlies voor een langzamere stofwisseling, waardoor er minder calorieën worden verbrand. Dit werkt uiteindelijk niet alleen het afvallen tegen, maar heeft ook consequenties voor uw energieniveau. De kans op vermoeidheid neemt dan namelijk sneller toe.
Veel afvallen in korte tijd, heeft ook een averechts effect op uw vetopslag
Ook neemt de kans op vetophoping juist toe, wanneer u langere tijd veel minder calorieën binnenkrijgt dan u nodig heeft. Dit wordt ook wel ‘de spaarstand’ genoemd. Het lichaam denkt dan in een crisis te verkeren en gaat uitermate voorzichtig met brandstoffen om. De calorieën die wel binnenkomen, worden dan sneller als vet opgeslagen om reserves op te bouwen.
Deze ‘vorm van uithongeren’ zorgt er bovendien voor dat het lichaam uiteindelijk wil overcompenseren. Een zak chips wordt dan steeds verleidelijker, om daarna ook niet slechts een handje maar de hele zak te nemen. Door schuldgevoel dat hier vaak op volgt, gaat u weer (flink) afvallen om vervolgens in een vicieuze cirkel (het zogenoemde jojo-effect) te belanden.
Mogelijk gaat de huid wat hangen
Wanneer u aankomt, strekt de huid zich in de loop van de tijd uit. Als u vervolgens veel en (te) snel afvalt, heeft de huid niet genoeg elasticiteit om de vrijgekomen ruimte op te vullen. Het mogelijke gevolg zijn huidplooien en extra stukken huid die gaan hangen.
De hoeveelheid losse huid, hangt helemaal af van uw leeftijd, hoe snel (en hoeveel) u bent afgevallen en hoe vaak dit in het verleden al is gebeurd. Fitness kan dan een mogelijke oplossing zijn. Hierdoor bouwt u spiermassa op, waardoor de huid er strakker uit gaat zien.
Snel afvallen zorgt verder voor een groter risico op galstenen
Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat mensen die te snel afvallen, een toenemend risico hebben op de ontwikkeling van galstenen. Dit zijn verharde stukjes die kunnen ontstaan in de galblaas. Normaal gesproken worden spijsverteringssappen gebruikt om, zoals de naam al zegt, eten te verteren. Alleen wanneer u erg weinig eet, geeft de galblaas minder van deze sappen vrij en is er meer risico op verharde stukjes.
Soms is het beter om te focussen op een gezond zelfbeeld
Uit eerdere cijfers van het CBS blijkt verder ook dat 3 op de 10 vrouwen met een gezond gewicht zichzelf te zwaar vinden. Door (vaak) te willen voldoen aan een ideaalbeeld, volgen mensen dan al gauw een (te) streng dieet, met alle gevolgen van dien.
Daarom kan het soms ook niet verkeerd zijn om dankbaar te zijn voor wat we wel hebben (bijvoorbeeld een goede gezondheid). Verder kan het soms al helpen om (meer) gezondere keuzes te maken. Bijvoorbeeld door voldoende te bewegen en te letten op voedzaam eten. Zo leggen onze collega’s van Meldpunt in een eerder artikel uit welke producten vaak meer suiker bevatten, dan we denken.
(Bron: Women’s Health, Margriet, Hartstichting, Voedingscentrum, Puur Suzanne. Foto: Shutterstock)
