Diabetes

Diabetes is een veelvoorkomende ziekte: ongeveer 1 miljoen Nederlanders hebben er last van. Het komt vooral voor op oudere leeftijd en bij mensen van Turkse, Marokkaanse of Surinaams-Hindoestaanse afkomst. Ook mensen met een lager inkomen hebben vaker diabetes.

Type diabetes

Er zijn 2 verschillende soorten diabetes: type 1 en type 2. Diabetes type 1 ontstaat meestal op jonge leeftijd. Bij dit type houdt de insuline productie er mee op. Insuline is een hormoon dat gemaakt wordt in de alvleesklier en is nodig om ons bloedsuiker te regelen. Als de insulineregulatie wegvalt, wordt het glucoseniveau te hoog. Dat kan dorst, gewichtsverlies en jeuk veroorzaken. De suiker wordt in de urine uitgescheiden. Diabetes kan ook blaasontsteking en vermoeidheid veroorzaken.

Diabetes type 2 ontstaat over het algemeen pas op latere leeftijd. Vaak bij mensen die te zwaar zijn, maar soms is er sprake van aanleg in de familie. Bij diabetes type 2 is er nog wel voldoende insulineaanmaak, maar zijn de lichaamscellen er ongevoelig voor geworden. Deze variant van diabetes geeft aanvankelijk weinig klachten, waardoor het soms jaren duurt voordat het wordt ontdekt. Intussen kan de hoge glucosewaarde wel schade aanrichten in het lichaam. Diabetes is aan te tonen door de bloedsuiker te meten. Als dat in nuchtere toestand 7 of hoger is, is er sprake van diabetes.

Behandeling

Het belangrijkste bij diabetes is afvallen en bewegen. Het is belangrijk om gezond te eten en verspreid over de dag. Als dat niet voldoende is om de diabetes terug te dringen, dan zijn er medicijnen die de bloedsuiker verlagen. Metformine is de belangrijkste. Soms is het nodig ook een tweede medicijn te slikken: sulfonylureum. Wanneer die medicijnen niet worden verdragen, zijn er nog een flink aantal andere stoffen die de bloedsuiker verlagen. Maar hoewel de nieuwe middelen vaak wel de bloedsuiker verlagen, is het niet bewezen dat ze ook de complicaties op latere leeftijd voorkomen.

Als het niet lukt om met tabletten de suiker te reguleren, dan is het nodig om insuline te spuiten. Dat kan variëren van een tot meerdere keren per dag. Vooraf aan het inspuiten moet de glucosewaarde in het bloed gemeten worden met een speciaal apparaatje.

Leven met diabetes

Doel van elke behandeling is om de kwaliteit van leven te verbeteren en complicaties te voorkomen. Complicaties zijn bijvoorbeeld hart- en vaatziekten zoals een hartinfarct of TIA. Maar ook de nieren hebben te lijden onder een hoog bloedsuiker. Een nare complicatie van diabetes is de neuropathie, ofwel schade aan de zenuwen. Dit heeft tot gevolg dat er minder gevoel is in de voeten waardoor een wondje nauwelijks wordt opgemerkt. Door de bijkomende bloedvatvernauwing geneest een wond ook nog eens veel langzamer. Neuropathie kan chronisch worden. Controle van de voeten is dus essentieel voor elke diabetespatiënt. Ook kunnen er tintelingen zijn of loopstoornissen ontstaan. Soms is er sprake van erectieproblemen.

Daarnaast kunnen door diabetes de bloedvaten in het netvlies aangetast worden, waardoor men minder goed gaat zien. Tenslotte kan men meer last hebben van ontstekingen. Dat is ook de reden dat alle diabetes patiënten wordt aangeraden een griepprik te nemen.

Om deze complicaties te voorkomen, is het belangrijk de glucose in het bloed goed te regelen. De patiënt kan dit zelf met een thuismetertje. De glucose mag niet te hoog zijn, maar ook niet te laag. Dan ontstaat een hypo en ook dat is gevaarlijk. Tegelijk moeten ook de andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten aanpakken worden. Roken is de belangrijkste veroorzaker, dus het is belangrijk om te stoppen met roken. Maar ook het cholesterol en de bloeddruk moeten goed zijn. Vaak slikken diabetespatiënten daarom ook cholesterol- en bloeddrukverlagers.

Mensen met diabetes worden regelmatig gecontroleerd op het glucose- en cholesterolgehalte, de bloeddruk en hoe het met de voeten en ogen staat. De huisarts werkt daarvoor samen met de praktijkverpleegkundige, de diëtiste, de podotherapeut en de oogarts. En als de instelling op medicijnen niet goed lukt, ook met de internist in het ziekenhuis. Daarnaast is er eventueel sprake van samenwerking met de nierspecialist als de nieren zijn aangetast of de neuroloog als de zenuwen zijn beschadigd.

Voorkomen

Diabetes voorkomen begint altijd bij een gezonde levensstijl, een gezond gewicht en veel bewegen. Een dikke buik is op zichzelf al een risicofactor. Laat de sigaretten ook liggen. En als diabetes type 2 in de familie voorkomt, laat dan regelmatig de bloedsuiker opmeten.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 5 november 2013 en in KoffieMAX op 16 februari 2011.