Dementerende dupe van lange wachtlijst

Ouderen met dementie krijgen minder zorg als ze op een wachtlijst staan voor een verpleeghuis. Doordat de ouderen in een zogeheten zorgval terecht komen, lopen zij zorg mis. Dit heeft niet alleen consequenties voor de patiënt zelf, maar ook voor de mantelzorger. Dat blijkt uit onderzoek van het programma De Monitor en de Trouw. 

Zorgval

Ouderen die op een wachtlijst staan komen terecht in de Wet langdurige zorg (Wlz). Doordat ze onder deze wet vallen moeten ze zorg inleveren. Maar die zorg hebben ze doordat ze nog thuis wonen hard nodig. Om de zorg als nog te krijgen moeten ze daar extra voor betalen. Het hiaat tussen deze wachtlijst en het gebrek aan zorg, wordt ook wel de zorgval genoemd. De zorgval is ontstaan door de scheiding van 3 Nederlandse zorgwetten. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de wet Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz). De rekeningen voor de Wlz komen bij de rijksoverheid terecht. De hulpverlening vanuit deze wet is er voor de echt zware patiënten die 24 uur per dag zorg nodig hebben.

Casemanager

De zorgval ontstaat als er na het afgeven van een indicatie voor het verpleeghuis nog geen plaats is en de patiënt thuis verzorgd moet worden tot er plaats is. Het gaat dan weliswaar om thuiszorg, maar het valt formeel al onder de Wlz. De zorg vanuit de Wmo en Zvw komt te vervallen na een verpleeghuisindicatie. Een constructie die ooit bedoeld is om vervelende (financiële) situaties te voorkomen, lijkt nu het tegenovergestelde effect te hebben. Naast de praktische invulling van de zorg, komt er nog een probleem bij kijken en dat is dat thuiszorgorganisaties een speciale erkenning nodig hebben om vanuit de Wlz zorg te mogen verlenen. Het kan dus maar zo gebeuren dat de patiënt ook nog van thuishulporganisatie en casemanager moet wisselen.

Aansturen op crisis

Deze wisselingen treffen niet alleen de patiënt, maar ook de mantelzorger. Weer een ander gezicht, weer andere regels. Dat is voor patiënt en mantelzorger erg zwaar. Een manier om te voorkomen dat een patiënt niet naar de Wlz moet is aansturen op een crisis. Het is niet ideaal. Maar door alle zeilen dan bij te zetten wordt de patiënt op deze manier zo lang mogelijk overeind gehouden in de eigen omgeving met de voor hem of haar bekende zorg. Letterlijk tot het niet meer gaat. Zo blijft vader, moeder, vriend of vriendin de zorgval bespaard en gaat de patiënt direct naar het verpleeghuis.

Geen last van betaalsystemen

De  KBO-PCOB noemt de situatie onwenselijk. “Ik ben geschrokken van dit vreselijke bericht. Zeker als je bedenkt dat in veel van deze situaties ook overbelaste mantelzorgers een harde klap krijgen. En het water stond hen al aan de lippen door de verslechterende situatie thuis”, zegt directeur Manon Vanderkaa. Volgens de KBO-PCOB moet de zorgval snel verdwijnen. “Wellicht kan tijdens de wachtperiode de geleverde zorg uit de Wmo en de Zorgverzekeringswet thuis gewoon doorgaan, maar wel vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) betaald worden. Op die manier hebben zorgbehoevende ouderen geen last van de verschillende betaalsystemen.”

Minder uren

De Monitor deed onder andere onderzoek naar de overgang naar de verpleeghuizen. Onder de 360 casemanagers die ondervraagd zijn, zegt 68 procent dat deze overgang zeer problematisch verloopt. Deze casemanagers dementie regelen de zorg voor de ouderen  met dementie en proberen dit in goede banen te leiden. Volgens hen moeten de mensen die onder de Wet Langdurige Zorg vallen gemiddeld 5 uur per week inleveren.

(Bron: Trouw/ANP)