COPD

In Nederland hebben ruim 200.000 mensen COPD. Daarnaast zijn er nog eens 400.000 mensen met een zeer hoog risico op COPD, zonder dat zij dit zelf weten. COPD is de vijfde doodsoorzaak ter wereld.

Vernauwing luchtwegen

COPD is de Engelse afkorting van Chronische Obstructieve Pulmonary Desease, een chronische longziekte die gepaard gaat met vernauwing van de luchtwegen. Die vernauwing zorgt voor minder zuurstofopname in de longen, wat kortademigheid en hoesten veroorzaakt.

In de longen wordt zuurstof uit de ingeademde lucht in het bloed opgenomen. Bij COPD zijn de longen op twee plaatsen aangetast. Ten eerste zijn de luchtwegen, oftewel de bronchiën, vernauwd door een chronische ontsteking van de binnenkant. Daardoor komt er meer slijm vrij dat moet worden opgehoest. Dat noemen we ook wel chronische bronchitis. Daarnaast gaan de longblaasjes kapot. Hiermee wordt de zuurstof in het bloed opgenomen. Als de longblaasjes verslappen vloeien ze samen en lukt de zuurstofopname niet meer goed. Dat noemen we ook wel ‘rek uit de longen’ of emfyseem.

Oorzaak

Roken is de grootste boosdoener. De rook tast de luchtwegen aan en geeft die chronische ontsteking van het slijmvlies. Hoe langer men rookt en hoe meer per dag, hoe groter het risico. Langdurig meeroken kan ook tot COPD leiden. Soms is het erfelijk en kan het ontstaan zonder dat men rookt, maar dat is een grote uitzondering. Meestal beginnen de klachten boven de 40 jaar.

De ziekte ontstaat meestal op latere leeftijd. Roken is de belangrijkste oorzaak van COPD. Daarnaast kan het veroorzaakt worden door werken in een omgeving met luchtvervuiling of het zogenoemde ‘meeroken’. In sommige gevallen is de ziekte aangeboren. In die families ontstaat COPD al op heel jonge leeftijd, ook bij niet-rokers, maar dit is een uitzondering.

Behandeling

Wanneer de longen door COPD slecht functioneren, kan dat niet meer verbeteren. Maar door op te houden met roken en goed te bewegen kunnen de klachten wel afnemen. Goede bewegingsoefeningen staat op de dvd COPD, aangepaste bewegingsoefeningen. Op de dvd worden de oefeningen voorgedaan. Er staan ook oefeningen op om het slijm makkelijker op te hoesten. En een heel duidelijke uitleg over de ziekte.

Daarnaast zijn er medicijnen die de luchtwegen wat kunnen verwijden, bijvoorbeeld pufjes die men moet inhaleren. Deze moeten levenslang gebruikt worden. Ook het puffen moet men leren, want bij verkeerd of teveel gebruik, helpt het niet. Lees goed de bijsluiter of vraag om instructies aan uw arts of apotheker. Gezonde voeding is ook van groot belang, want overgewicht maakt nog benauwder.

Behandeling

Wanneer de longen door COPD slecht werken, kan dat niet meer verbeteren. Er zijn echter wel medicijnen die de luchtwegen kunnen verwijden, zoals pufjes en inhalers, en de klachten zo iets kunnen verminderen. Deze moeten wel levenslang gebruikt worden. Bij erge benauwdheid wordt prednison voorgeschreven. In enkele gevallen kan de COPD zich zo ernstig voordoen, dat zuurstof via een slangetje in de neus nodig is. 10.000 COPD-patiënten zijn van deze extra zuurstof afhankelijk. Hierdoor worden zij dagelijks beperkt bij hun bezigheden. Veel mensen met ernstig COPD kunnen hun werk ook niet meer aan.

Verdere achteruitgang is wel tegen te gaan. Voor rokers begint dat door te stoppen met roken. Bij iedereen gaat in de loop van het leven de longfunctie achteruit. Maar bij gezonde longen blijft er genoeg longweefsel over om ver boven de honderd te worden. Roken versnelt deze achteruitgang. Wanneer men doorgaat met roken, vermindert de longfunctie steeds verder. Bij een longfunctie van 30% of minder, is het onvermijdelijk dat een patiënt permanent aan het zuurstof komt. Dit beperkt u in de bewegingsvrijheid. Door te stoppen met roken neemt de longfunctie minder snel af.  Het is dus nooit te laat om te stoppen met roken. Daarnaast is het goed om minstens een half uur per dag te bewegen en gezond te eten.

Heb ik COPD? Doe de risicotest!

Mensen die weten dat ze COPD hebben, worden daar voor behandeld. Maar mensen die het nog niet weten, lopen risico dat het erger wordt. Die mensen hebben bijvoorbeeld last van langdurig hoesten, slijm opgeven, piepen, brommen, benauwdheid bij luchtjes, kou of rook, kortademigheid bij inspanning en last van moeheid. Bij een griep of een verkoudheid blijven ze langer last houden van die klachten dan mensen zonder COPD. Twijfelt u? Doe de risicotest.

Doe de online test van het Longfonds. In de test wordt gevraagd naar:

• Uw leeftijd
• Hoeveel u gemiddeld per dag (heeft ge)rookt
• Hoe lang u (heeft ge)rookt
• Uw gewicht
• Uw lengte
• De invloed van het weer op uw klachten
• Of u slijm ophoest en wanneer (speciaal bij het opstaan)
• Of u last heeft van piepen of een allergie

De computer berekent een score en geeft een advies. U kunt geen verhoogd risico hebben of een licht of ernstig verhoogd risico. Het blijkt dat een kwart van de mensen die de test heeft gedaan, een hoog risico op COPD heeft.

Heeft u volgens de test een verhoogd risico op COPD? Vraag dan een preventieconsult bij de huisarts aan. U kunt daar ook hulp vragen bij het stoppen met roken. Het is berekend dat iedere huisarts met deze test, 9 extra patiënten tussen de 40 en de 70 jaar met COPD kan opsporen.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 24 september 2013, 13 november 2012 en op 29 november 2011.