Cholera

Cholera komt tegenwoordig nauwelijks meer voor in Nederland. Maar er was een tijd dat ons land te maken had met ernstige cholera-epidemieën. De eerste ontstond in Scheveningen in 1832. Maar wat is cholera eigenlijk? En is het te behandelen?

Ontstaan

Cholera komt oorspronkelijk voor in de Gangesdelta in India. In het begin van de 19e eeuw breidt de cholera-epidemie zich voor het eerst buiten India uit door de toegenomen handelsbetrekkingen en door militaire operaties. De ziekte treft Rusland, China, Japan, het Midden-Oosten en ook in Nederlands-Indië. Rond 1830 brengen Russische soldaten de ziekte mee naar Polen en verspreidt zich over de rest van Europa. Emigranten brengen het weer van Europa naar de Verenigde Staten en Canada.

Scheveningen wordt als eerst getroffen

Nederland bereidt zich voor op de komst van de ziekte en wijst gebouwen aan die als ziekenhuis en opvang kunnen dienen. De eerste stad die getroffen wordt is Scheveningen. Op 25 juni 1832 meert een boot aan met daarop 2 botersmokkelaars die de ziekte onder de leden hebben. Binnen 2 maanden zijn meer dan 600 mensen uit Scheveningen besmet. De epidemie verspreidt zich over heel Nederland. Uiteindelijk sterven 5.000 mensen naar aanleiding van deze epidemie aan de ziekte. In totaal kent Nederland 4 cholera-epidemieën. De laatste is in 1866. In totaal kost cholera meer dan 65.000 mensenlevens.

Verschijnselen

De belangrijkste verschijnselen zijn misselijkheid, braken en grote hoeveelheden waterige diarree die op rijstwater lijkt. Het is geelgroen van kleur en heeft bijna geen geur. Het grootste gevaar bij cholera is het enorme vochtverlies. Het kan soms oplopen tot wel een liter per uur. In 24 uur kan dit tot ernstige uitdroging leiden. Door het vochttekort hebben mensen weinig traanvocht, diepliggende ogen, zijn extreem vermoeid en kunnen in shock raken. De bloeddruk kan snel dalen en organen kunnen door een tekort aan bloedtoevoer uitvallen. De huid droogt uit en haarvaatjes knappen. Hierdoor kleurt de huid blauw. Dit is de reden waarom cholera ook wel de ‘blauwe dood’ wordt genoemd.

Risicogroepen

Als er op tijd wordt ingegrepen en er via een infuus voldoende vocht en eventueel antibiotica wordt toegediend, dan is de kans op overlijden heel klein. Daarnaast ontwikkelt 85 procent van de mensen die met de cholerabacterie te maken krijgen, geen symptomen en gaat het ongemerkt voorbij. De grootste risicogroepen zijn baby’s, mensen met een niet goed ontwikkeld immuunsysteem en ouderen (65-plussers).

Vibrio cholerae-bacterie

De verantwoordelijke bacterie is de vibrio cholerae-bacterie. Deze komt veel voor in brak oppervlaktewater en hecht zich aan plankton. Wij kunnen geïnfecteerd raken door besmet drinkwater, door vis te eten die in besmet water heeft gezwommen en door groenten die wordt gewassen met besmet water. De infectie ontstaat in de dunne darm. De bacterie produceert een giftige stof (enterotoxine) die de darmwand aanzet tot het produceren van grote hoeveelheden vocht. De bacterie kan zich snel delen in het menselijk lichaam. Hierdoor zijn de eerste symptomen al na 6 uur zichtbaar. Contact met braaksel of ontlasting kan anderen weer besmetten.

Betere voorzieningen

Tegenwoordig komt cholera in Nederland nog maar zelden voor. Die paar die het hebben, zijn in het buitenland geweest en hebben het daar opgelopen. De riolering, betere drinkwatervoorzieningen, een vuilophaalsysteem en betere hygiëne heeft er in Nederland voor gezorgd dat we hier geen cholera meer hebben. Maar wereldwijd komt het nog veel voor. Jaarlijks zijn er naar schatting tussen de 1 en 4 miljoen mensen die worden getroffen door cholera en tussen de 20.000 en 140.000 mensen die er aan overlijden. Het merendeel van de gevallen doet zich voor in Afrika, maar ook in Zuid-Azië en Zuid-Amerika. Maar alle omstandigheden die maken dat de infrastructuur, de watervoorziening, de elektriciteitsvoorziening en de riolering niet goed functioneert, werken cholera in de hand.

Tips

Er bestaat een vaccinatie tegen cholera, maar dit biedt maar beperkte bescherming. De belangrijkste tip voor in landen waar cholera voorkomt is goed de handen wassen, alleen gekookt of gedesinfecteerd water drinken, frisdranken alleen uit fles en blik, geen ijsklontjes, geen kraanwater gebruiken om groenten te wassen en alleen voedsel eten dat langdurig verhit is. Vermijd ongekookte schaal- en schelpdieren en rauwe levensmiddelen en salades. Dat geldt ook voor fruit, tenzij u het zelf plukt en/of schilt (‘Boil it, cook it, peel it or forget it’).

Dit onderwerp is besproken met dokter Ted van Essen in Tijd voor MAX op dinsdag 5 september 2017.

—

Stel uw vraag aan Ted van Essen

U kunt van dinsdag 5 september tot en met woensdag 6 september 2017 hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen, over cholera.  Na woensdag 6 september 2017 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. 

U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.