Chalazion

In de huid zitten duizenden talgkliertjes. Talg is een vette ‘huidsmeer’ die de huid soepel houdt. Talgkliertjes ontstaan vooral in de puberteit. Als de kliertjes verstopt of ontstoken raken, ontstaan er puistjes. Dit noemen we acne. In het gezicht, op de rug, op de schouders of op de borst. Kenmerkend voor acne zijn de mee-eters (comedonen). Er komt een wit bultje op de talgklier. Dit is een ophoping van talg. Later kan dat puntje zwart worden. Wanneer de talgklier ontstoken raakt, ontstaat er een rood puistje met uiteindelijk vaak een gele puskop. Soms kan acne littekens geven. Soms raakt zo’n talgklier verstopt. De klier zwelt dan op tot een bolletje vol talg. Dat noemen we een talgkliercyste of atheroomcyste.

De cysten komen vooral voor op het hoofd, de nek en de rug. Men merkt een zwelling op, bijvoorbeeld achter het oor. De talgkliercyste kan langzaam groeien. Wanneer men hard op de zwelling drukt, kan er wat talg uit komen. Soms breekt de klier vanzelf open en komt er opeens talg uit. De talg kan stinken.

Een verstopte talgklier kan ontstoken raken. De cyste en de huid eromheen worden dan rood en gaan gloeien. De zwelling wordt groter en doet pijn. Als een ontstoken cyste openbreekt, kan er talg en pus uitkomen. Als de cyste niet vanzelf openbreekt, moet er een sneetje in worden gemaakt. Dat kan op de huisartsenpraktijk. De pijn vermindert dan meteen. Pas als de ontsteking genezen is, kan de cyste worden weggehaald.

Een talgkliercyste kan geen kwaad. Als men er toch last van heeft, kun de cyste weggehaald worden. Men krijgt dan eerst een prik om de huid rondom de cyste te verdoven. Als de huid gevoelloos is, wordt de cyste voorzichtig weggesneden. Daarna wordt de wond gehecht. De hechtingen moeten 5 tot 12dagen blijven zitten, afhankelijk van de plek op het lichaam.

Een chalazion is een verstopt geraakt kliertje aan de binnenkant van het ooglid. Op die plek zitten 25-20 kliertjes van Meibom. Die zorgen ervoor dat het traanvocht de oogleden goed blijft smeren, zodat de ogen niet dichtplakken. Een chalazion (gerstekorrel of hagelkorrel) ontstaat geleidelijk en kan lang blijven zitten. Als er bacteriën bij komen kan de klier ontstoken raken en pijn gaan doen. Make-up is hiervan zelden de oorzaak. Vaker komt het door een ooglidontsteking, blefaritis, in de ooglidrand: in de haarzakjes van de wimpers of in de talgkliertjes in de rand van de oogleden. Zo’n blefaritis is te behandelen door de ooglidranden 2 keer per dag te ontvetten.

Men kan een warm nat washandje op het oog met het chalazion leggen. Doe dit 5 tot 10 minuten lang en een paar keer per dag. Of neem een warme douche. Mogelijk kan het chalazion dan gemakkelijker doorbreken. Maar het is niet bewezen dat dit helpt. Het is ook niet bekend of en hoe een chalazion te voorkomen is. Een chalazion kan geen kwaad en hoeft op zich niet behandeld te worden. Als u er veel last van heeft, bijvoorbeeld omdat het pijn doet, u er minder goed door ziet of het lelijk vindt, dan kan het worden weggehaald. Ook een injectie met corticosteroïden (bijnierschorshormoon) in het chalazion kan helpen om de klachten te verminderen. Na verwijdering van een chalazion kan er op een andere plaats wel weer een nieuwe ontstaan.

Een chalazion is wat anders dan een hordeolum, een ‘paardje poep’. Dat is een acute ontsteking van een haarzakje van een van de wimpers. Een soort steenpuist op het oog dus. Dat is pijnlijk, maar meestal na een paar dagen weer weg.

Een talgklierverstopping kan terugkomen. Bij een koortslip komt dat door een virus. Dat blijft overleven in een zenuwtje en kan zo nu en dan weer blaasjes geven op de huid. Bij die talgkliercystes kan de oorzaak liggen in verdikking van de huid waardoor de afvoergangetjes gemakkelijk dicht gaan zitten. Als de huid die eigenschap heeft, kunnen er meer talgkliercystes ontstaan.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 28 april 2015.