Boezemfibrilleren

Boezemfibrilleren is de meest voorkomende vorm van snelle, onregelmatige hartslag. Ongeveer 10 procent van de mensen boven de 60 heeft er last van. Maar wat is het eigenlijk precies?

Falen

Het hart bestaat uit 4 delen: twee boezems, atria, en twee kamers, ventrikels. Daartussen zitten kleppen die het terugstromen van het bloed tegengaan. Het bloed komt aan in de rechter boezem. Daarna wordt het naar de rechter kamer gestuwd en vervolgens gaat het met kracht naar de long. Daar krijgt het bloed zuurstof voordat het weer door gaat naar de linker boezem. Vanuit de linker boezem gaat het naar de linker kamer. Deze kamer jaagt het bloed het lichaam in. Dit systeem vergt enige afstemming, want die boezems en kamers moeten liefst niet gelijktijdig samentrekken. Om dat te voorkomen is een elektrisch systeem aangelegd dat voor de coördinatie zorgt. De prikkels ontstaan in de rechter boezem en verspreiden zich over het hart, zo’n 60-80 keer per minuut. Of nog veel vaker bij inspanning: de hartslag gaat omhoog. Als dit systeem faalt, trekken de boezems niet op het goede moment samen en werkt het hart dus minder goed. Het slaat onregelmatig, soms zelfs heel snel terwijl u zich niet eens inspant. Die ritmestoornis noemen we boezemfibrilleren, ook wel hartritmestoornis. Dat betekent eigenlijk ‘trillen van de boezems’.

Symptomen

Boezemfibrilleren kan zonder duidelijke oorzaak optreden, vooral bij oudere mensen. Maar meestal is er sprake van een eerdere aandoening waardoor de boezems groter worden. Dit kan bijvoorbeeld komen door een hoge bloeddruk, hypertensie, coronaire hartziekten en klepafwijkingen. Roken, te weinig beweging, vet eten en overgewicht zijn voor veel van deze aandoeningen risicofactoren. Boezemfibrilleren komt ook veel voor bij mensen met een overactieve schildklier of een laag kaliumniveau in het bloed. Ook mensen die te veel alcohol gebruiken, kunnen er last van krijgen.

Sommige mensen merken er helemaal niks van. Bij hen stuit de huisarts er bijvoorbeeld per ongeluk op bij het opmeten van de bloeddruk. Met een ECG, een hartfilmpje, is deze stoornis ook aan te tonen. Sommige mensen merken de onregelmatigheid van de hartslag. Dat kan een onrustig gevoel geven. Als het hart niet alleen onregelmatig, maar ook erg snel slaat, dan werkt het hart niet meer efficiënt en raakt u buiten adem of wordt u erg moe of duizelig of krijgt u een licht gevoel in het hoofd. Bij een vermoeden van boezemfibrillatie, neem onmiddellijk contact op met uw huisarts.

Behandeling

Soms houdt het hart vanzelf weer op met onregelmatig kloppen. Als dat binnen 2dagen gebeurt, dan hoeft u er niets aan te doen. Als de boezemfibrilleren blijft of steeds weer terugkomt, dan is het verstandig om een behandeling te starten. Behandeling kan met medicijnen of een elektrische schok. Dit is vergelijkbaar met een schok bij reanimatie. Deze schok wordt tijdens een roesje uitgevoerd. Daar is niks van te merken. Om het hart regelmatig te houden, is het in sommige gevallen noodzakelijk om medicijnen te blijven slikken. Helaas lukt het op oudere leeftijd niet altijd om het hart weer regelmatig te krijgen. Op jonge leeftijd kan er soms een ingewikkelde operatie uitgevoerd worden. Dit gebeurt met een slangetje via de lies. Het elektrische systeem wordt ‘doorgebrand’ waarna het weer regelmatig werkt. Daarna wordt gewoonlijk een pacemaker geïmplanteerd. Als er een onderliggende oorzaak, zoals hoge bloeddruk of hyperthyreoïdie (ziekte ten gevolge van een te grote hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed) wordt gevonden, zal behandeling van die aandoening vaak ook het boezemfibrilleren genezen.

Risico’s

Als die boezem onregelmatig trilt en niet goed samentrekt, dan kan het bloed daarin wat trager gaan stromen en gaan klonteren. Als zo’n klontje loslaat, een thrombus, dan kan dat stolsel naar het hoofd doorschieten en daar een bloedvat afsluiten en een beroerte of een TIA veroorzaken. Dat kan voorkomen worden door het bloed vloeibaar te houden met bloedverdunners. Soms kan dat met kinderaspirientjes en soms moet dat met tabletten van de trombosedienst. Deze tabletten hebben natuurlijk ook nadelen; wondjes blijven soms langer bloeden of er ontstaan gemakkelijk blauwe plekken of een bloedneus. Er moet regelmatig worden gecontroleerd of het bloed niet te dun is. Ook mogen sommige medicijnen niet meer ingenomen worden die het bloed te dun maken of kans op maagbloedingen geven.

Boezemfibrillatie ontstaat soms na een hartinfarct, na een operatie of een longontsteking. Ook bij erge bloedarmoede kan boezemfibrillatie optreden of als de schildklier te snel werkt. Maar teveel koffie, alcohol, drugs en zelfs bepaalde medicijnen zijn ook oorzaken. Boezemfibrillatie komt vaker bij ouderen voor en dan vooral bij mannen of bij mensen met een hoge bloeddruk of diabetes. Een gezonde leefwijze is ook tegen boezemfibrillatie erg belangrijk. Onderzoekers van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam hebben negen nieuwe genen gevonden die een rol spelen bij geleidingsstoornissen in het hart. Vijf van deze genen vergroten de kans op hartritmestoornissen.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 12 januari 2010.