Bloed
Van de leden van het Koninklijk Huis wordt gezegd dat ze ‘blauw bloed’ hebben. Maar bestaat er wel echt blauw bloed?
Alleen voor de rijken
Het is vermoedelijk terug te voeren op het feit dat het blauw verven vroeger een kostbaar proces was. Pas in de late middeleeuwen kon men op grote schaal gemakkelijker en goedkoper de kleur blauw maken. Voor die tijd was deze kleur voorbehouden aan de rijken, de adel. Blauwe kleding werd daardoor een statussymbool.
Een andere mogelijke verklaring is dat de adel vroeger niet op het land werkte en een bleke huid had. Daardoor waren de donkere aders goed zichtbaar. Het ‘gewone volk’ moest in het zonlicht op het land werken, waardoor ze een donkerdere huid kregen, waar de aders niet doorheen waren te zien. De term ‘blauw bloed’, sangre azul, zou uit het Spaans voortkomen. Het betekent: diegenen die een blanke huid hadden en wier aderen dus goed te zien waren.
Rood
Al het bloed is rood van kleur. Bloed bestaat uit serum, vloeistof met allerlei stoffen erin opgelost, en bloedcellen. Er is veel uit bloed af te lezen. In het serum bijvoorbeeld hoe hoog het suikergehalte is of hoeveel afvalstoffen erin zitten. En in de cellen hoeveel ontstekingscellen erin zitten. Het grootste deel zijn rode bloedcellen; die transporteren zuurstof van de longen naar de weefsels. De zuurstof wordt vastgehouden in een eiwitmolecuul, het hemoglobine, met ijzer in het midden. Als het hemoglobine het zuurstof losgelaten heeft, wordt de kleur donkerder. Het is niet meer dan een blauwe zweem.
Blauwe plekken
Bloeduitstorting kleuren op de huid blauw, maar in de ogen rood. Onder de huid schemert het zuurstofarme bloed blauwig door, maar onder het slijmvlies van het oog is het gewoon rood. U kunt dit krijgen door een tikje tegen het oog, maar heel vaak spontaan. Het ziet er eng uit, maar het is gelukkig heel onschuldig. Bloeduitstortingen worden uiteindelijk geel en/of groen. U kunt aan de kleur van een blauwe plek zien hoe oud hij is. Er is zelfs een apparaatje in ontwikkeling, waarmee men de ouderdom van een blauwe plek met een nauwkeurigheid van een half uur kan schatten. Bij signalen van kindermishandeling kan dat van belang zijn.
Bloedverdunners
Bij het gebruik van bloedverdunners is de kans op het krijgen van blauwe plekken groter. Maar ook als de aders wat brozer zijn geworden, door prednisongebruik of door de leeftijd. Daarom hebben ouderen eerder blauwe plekken. Het is niet zo’n fraai gezicht, maar wel onschuldig. Het duidt in elk geval niet op een grotere kans om op andere plekken ook een bloeduitstorting te krijgen, dus je hebt niet meer kans op een hersenbloeding.
Er is nog een bijzondere blauwe plek: in de vinger. Vooral vrouwen kunnen hier spontaan last van krijgen. De vinger wordt dik en blauw. Het verdwijnt in een paar dagen vanzelf weer.
Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 18 september 2012.