Blaasontsteking

Steeds vaker belanden oudere mensen met een urineweginfectie op de Eerste Hulp van het ziekenhuis. Zo’n infectie kan nare gevolgen hebben. Wat kunnen we doen om dat te voorkomen?

Urinewegontsteking

De nier zuivert het bloed van afvalstoffen en scheidt die uit via de urine. Vanuit de nier verzamelt de urine in het nierbekken, een soort trechter. Vandaar gaat het via de urineleiders naar de blaas en via de plasbuis verlaat de urine het lichaam. Een urinewegontsteking is een verzamelnaam van alle infecties van de nier, het nierbekken, urineleider, blaas en plasbuis. In de urine kunnen bacteriën zich vermenigvuldigen en de wand van de blaas aantasten. Bij mannen kan ook de prostaat geïnfecteerd worden, want die ligt tegen de blaas aan. Vanuit de blaas kan de ontsteking via die urineleiders naar de nier opklimmen en daar een nierbekkenontsteking geven. Daar kan men erg ziek van zijn. Ongeveer 7 op de 100 vrouwen per jaar krijgen een blaasontsteking. Vrouwen boven de 60 jaar krijgen het nog vaker. Bij mannen is het ongeveer 1 op de 1000.

Klachten

Continu de aandrang hebben om te moeten plassen, maar op het toilet slechts kleine beetjes kunnen plassen. Het plassen doet pijn of geeft een branderig gevoel. Soms voelt men het in de onderbuik of de rug, waar de nieren zitten. Een onsteking kan gepaard gaan met koorts. De plas kan troebel zien en soms wat rood door bloed. De urine kan sterker ruiken. Als er een nierbekkenontsteking bij komt, kan hoge koorts ontstaan met koude rillingen en misselijkheid. Een urinewegontsteking is niet besmettelijk.

De infectie wordt veroorzaakt door een bacterie die binnen is gedrongen. Overal zijn bacteriën: op de huid en in de darmen. In de darmen komt de coli bacterie veel voor en dat is ook de bacterie die vaak voor een blaasontsteking zorgt. In de darmen kunnen die bacteriën helemaal geen kwaad. Daar helpen ze juist mee met de spijsvertering. Maar als ze de plasbuis binnen gaan, gaan ze zich daar vermenigvuldigen. Dan ontstaan de kenmerkende symptomen. Bij vrouwen kunnen bacteriën vanuit de darm veel gemakkelijker naar binnen kruipen door de kortere plasbuis. Dat is ook de reden dat vrouwen veel vaker een blaasontsteking hebben dan mannen.

Voorkomen

Voedsel heeft er weinig invloed op. Als men vaak een blaasontsteking heeft, kan het drinken van cranberrysap helpen. Pas op met het naar binnen vegen van de bacteriën. Sommige vrouwen krijgen snel een blaasontsteking na het vrijen. Wanneer men niet goed uitplast, wat bij mannen vaker voorkomt door prostaatvergroting, leidt dat ook eerder tot een ontsteking. Vrouwen hebben hier last van als ze een verzakking hebben. Bij blaasstenen of nierstenen, loopt men ook meer risico op een blaasontsteking. Ook een katheter geeft een risico: met het inbrengen van het slangetje gaan makkelijk bacteriën mee naar binnen.

Behandeling

Over het algemeen melden mensen met een blaasontsteking zich snel bij de huisarts omdat het een onaangenaam gevoel geeft. Maar het kan geen kwaad om het even af te wachten. Soms kan het wat afzakken door veel te drinken. Paracetamol kan helpen tegen de pijn. Heel belangrijk: ga vaak plassen en plas helemaal uit. Als urine ingeleverd wordt bij de huisarts, is vrij snel te zien of er bacteriën inzitten of ontstekingscellen. Dan is een antibioticakuur nodig, dat duurt meestal een dag of vijf. Soms is een eenmalige gift met antibiotica voldoende. Af en toe worden de bacteriën op kweek gezet in een laboratorium om te zien welk antibioticum het beste werkt. Zo’n kweek duurt een paar dagen. Maar er wordt dan wel direct gestart met antibiotica. De kuur moet helemaal afgemaakt worden, omdat de ontsteking bij te korte behandeling weer kan opvlammen.

Prostaatontsteking

Mannen hebben vaak een prostaatontsteking bij de blaasontsteking. Daar wordt men veel zieker van. Bovendien dringen antibiotica minder goed door in de prostaatklier. Een blaasontsteking kan ook leiden tot nierbekkenontsteking en vandaar kan de bacterie zelfs naar het bloed verspreiden. Door de korte plasbuis hebben vrouwen dus wel vaker een blaasontsteking, maar mannen worden er met die bijkomende prostaatontsteking vaak veel zieker van en komen daardoor vaker in het ziekenhuis terecht.

Dit onderwerp is behandeld in Tijd voor MAX op 15 oktober 2013.