Bevolkingsonderzoek naar darmkanker werpt op termijn vruchten af

Het bevolkingsonderzoek naar darmkanker, dat in 2014 werd ingevoerd, gaat op termijn veel levens redden. Zo blijkt uit een proefschrift van onderzoekster Marjolein Greuter van het VUmc. Na 30 jaar screening zal het aantal gevallen met ruim een derde zijn afgenomen en de sterfte aan darmkanker bijna de helft. 

Bevolkingsonderzoek

Marjolein Greuter heeft een wiskundig model ontwikkeld, waarmee ze heeft berekend wat de invloed is van het in 2014 ingevoerde bevolkingsonderzoek. Na 30 jaar bevolkingsonderzoek zal de jaarlijkse sterfte aan de ziekte volgens Greuter met 47 procent gedaald zijn en zullen er jaarlijks 35 procent minder darmkankergevallen bij komen. Die uitkomsten komen ongeveer overeen met de verwachtingen tijdens de lancering van het bevolkingsonderzoek, nu 3 jaar geleden.

Darmkanker

1 op de 20 mensen krijgt ooit darmkanker. In 2015 waren er 15.549 nieuwe diagnoses van wie 8.870 mannen en 6.680 vrouwen. Volgens het CBS stierven in 2015 in totaal 5.200 mensen aan darmkanker, onder wie 2.800 mannen. De groei van de sterfte aan darmkanker is volgens het CBS een gevolg van de vergrijzing en de bevolkingsgroei. Alle mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar krijgen iedere 2 jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek darmkanker. De screening op darmkanker gaat tussen 2014 en 2019 geleidelijk van start. Wanneer u aan de beurt bent, staat in het uitnodigingsoverzicht bevolkingsonderzoek darmkanker van het RIVM. In 2015 nam 73 procent van de mensen die een uitnodiging ontving deel aan het bevolkingsonderzoek.

Coloscopie

Om deze positieve resultaten te bereiken zijn jaarlijks 110.000 coloscopieën nodig. Een coloscopie is een belastend inwendig darmonderzoek waarbij een buigzame slang in de darm wordt gebracht. Aan de slang zitten een cameraatje en een lampje. Ongeveer 1 op de 5 coloscopieën geeft een vals-positieve uitslag. Dat leidt tot onnodig vervolgonderzoek en jaagt mensen zonder reden de stuipen op het lijf. Bovendien mist de ontlastingstest die wordt gebruikt bij het bevolkingsonderzoek ongeveer 1 op de 4 gevallen waarin wel vervolgonderzoek geboden is.

Kosteneffectief

Toch is het bevolkingsonderzoek goedkoper dan het uitsluitend behandelen van darmkanker, constateert Greuter. De animo voor deelname aan het bevolkingsonderzoek was vanaf het begin groter dan verwacht. Dat leidde tot grote drukte en wachtlijsten in ziekenhuizen voor het maken van een coloscopie en voor andere behandelingen. Greuter ziet overigens wel nog veel ruimte voor verbeteringen. De ontlastingstest die wordt gebruikt heeft, schrijft ze, “een relatief lage sensitiviteit voor kanker”. Met andere woorden, de darmkankertest mist te veel gevallen van mogelijke darmkanker en in ongeveer een kwart van de gevallen geeft de test een zogeheten vals-negatieve uitslag. Greuter wijst in haar proefschrift op mogelijkheden om het bevolkingsonderzoek efficiënter uit te voeren en tegen lagere kosten. Daarvoor de waarde waarbij gesproken wordt van een positieve uitslag wat verlaagd worden. Tegelijk moet de tijd tussen de verschillende rondes van het bevolkingsonderzoek, nu twee jaar, verlengd worden. Bij zo’n aanpak blijft het gunstige effect van het bevolkingsonderzoek behouden, terwijl het voor de deelnemers makkelijker wordt en de totale kosten omlaag gaan.

(Bron: ANP, NOS)