Bang voor de tandarts, is er iets aan de angst te doen?

Zo’n 1 op de 4 Nederlanders is in meer of mindere mate bang voor de tandarts. Dat gaat van een behoorlijke tegenzin om te gaan tot de tandartsbezoeken helemaal vermijden. Waardoor het gebit in het laatste geval vaak meer verslechtert dan zou hoeven, met juist weer meer noodzakelijke bezoeken tot gevolg. Is er iets aan de angst te doen?

Waarom worden mensen bang voor de tandarts?

Net als bij prikangst kan angst voor de tandarts, dentofobie genoemd, verschillende oorzaken hebben. Een vervelende ervaring bij de tandarts kan de aanleiding zijn, maar ook horrorverhalen van anderen kunnen de angst aanwakkeren. Verder houden veel mensen niet van onzekerheid over wat er gaat gebeuren of zijn zij bang voor eventuele pijn. Ook schaamte voor het gebit kan een reden zijn om de tandarts te vermijden. Het is iets van alle leeftijden, ook op oudere leeftijd kan er alsnog angst ontstaan. En soms is de angst er gewoonweg, zonder dat er een duidelijke reden is. Hoe de tandarts met de angst omgaat is hierin zeer van belang. Een arts die geen begrip toont kan de angstklachten verergeren. Soms heeft de angst een andere psychische reden. De huisarts kan u hierbij helpen.

Als er in de tijd voorafgaand aan het tandartsbezoek al angst ervaren wordt, dan wordt gesproken van anticipatieangst. De spanning kan hoofdpijn, slapeloosheid en vermijdingsdrang veroorzaken en kan soms al dagen van tevoren heftige vormen aannemen.

Lees ook: Angst voor naalden in coronatijd, wat is er te doen aan prikangst als u gevaccineerd moet worden?

Is er iets aan de angst te doen?

U zult waarschijnlijk uiteindelijk nog steeds niet fluitend naar de tandarts gaan, maar de angstklachten kunnen vaak wel verminderen. Het kan al helpen uw tandarts deelgenoot te maken van uw angst. Door uit te spreken waar u precies bang voor bent, kan uw behandelaar daar beter rekening mee houden. Spreek af of u juist wel of juist niet wilt weten wat de arts precies gaat doen en of u wel of niet meekijkt via een spiegel. Spreek eventueel af dat u de behandeling op elk moment kunt pauzeren als het u even teveel wordt. Bijvoorbeeld door met uw hand een stopteken te maken. Doordat u op deze manier meer controle over de behandeling heeft kunnen angstklachten verminderen. Ook kan het helpen om:

• u op muziek te concentreren. Dat kan muziek op de achtergrond zijn bij de tandarts zelf, of via uw eigen oordopjes. Kies voor muziek waar u altijd al van geniet of waar u rustiger van wordt.
• iemand mee te nemen ter steun (en zo nodig als stok achter de deur om niet op het laatste moment af te zeggen).
• ontspannings- of ademhalingsoefeningen te doen.
• pijnbestrijding te vragen. Soms is er alleen angst voor eventuele pijn. Vraag dan om een verdoving. De behandeling is dan minder pijnlijk. Bent u ook bang voor de verdoving zelf, vraag uw tandarts dan om vooraf een verdovende zalf op het tandvlees aan te brengen. U voelt de verdoving zelf dan ook niet.
• via de huisarts te vragen of u een middel kunt krijgen waardoor u rustiger bent tijdens de behandeling.
• te vragen wat er precies gaat gebeuren bij een behandeling als u bang bent voor het onzekere. Bel dan van tevoren op of vraag er voorafgaand aan de behandeling naar.
• u te realiseren dat de tandarts wel wat gewend is, als u zich voor uw gebit schaamt. En het mooie is: uw tandarts zal ook niets liever willen dan uw gebit weer gezond en mooi te maken.
• te bedenken dat de tandheelkunde niet stilgezeten heeft en behandelingen tegenwoordig vrijwel altijd pijnloos uitgevoerd kunnen worden.
• af te spreken dat u bij een afspraak na lange tijd alleen op controle komt en er dan verder niets gebeurt, mocht dat noodzakelijk zijn.
• een andere tandarts te zoeken, als uw huidige tandarts niet goed met uw angstklachten omgaat.

Wat te doen bij extreme angst?

Bij zo’n 800.000 Nederlanders is de tandartsfobie zo groot dat ze helemaal niet meer naar de tandarts durven te gaan. Als de angst zo groot is, kan een angsttandarts wellicht iets voor u betekenen. U kunt via uw huisarts een doorverwijzing vragen naar een angsttandarts of een Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde. Dergelijke tandartsen zijn gespecialiseerd in patiënten die erg bang zijn. Zij houden daar tijdens hun behandeling rekening mee en trekken meer tijd voor u uit. Ook hebben zij de beschikking over middelen die de behandeling minder belastend voor u maken. Zo kunnen zij bijvoorbeeld lachgas inzetten of een behandeling uitvoeren onder een volledige, lichte narcose. In het laatste geval krijgt u dan helemaal niets mee van de ingreep. De extra kosten worden echter niet altijd vergoed, raadpleeg uw zorgverzekeraar daarvoor en vraag altijd toestemming voor de behandeling. Ook is er vaak een verklaring van een psycholoog nodig.

(Bron: allesoverhetgebit.nl, zorgwijzer, Margriet, Etos, archief)