Baarmoederhalskanker
In Nederland kennen we sinds 1996 het zogenaamde landelijk bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Een zinvol onderzoek. Want de voorstadia van baarmoederhalskanker zijn vroeg op te sporen, vaak nog voor de klachten zich ontwikkelen. Hierdoor kan baarmoederhalskanker worden voorkomen.
Langzaam proces
Baarmoederhalskanker is een kwaadaardig gezwel. Het ontstaat in het slijmvlies van de baarmoederhals. Het ontstaat in een gebied waar 2 soorten cellen in elkaar overgaan. Dit gebied is erg gevoelig voor een infectie met HPV (hrHPV: hoog risico humaan papillomavirus), het virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt. Het wordt overgedragen door seksueel contact. 8 op de 10 vrouwen krijgt in haar leven te maken met zo’n HPV-infectie, maar bijna altijd ruimt het lichaam het virus binnen 2 jaar zelf op. Soms lukt dit niet waardoor op termijn afwijkende cellen kunnen ontstaan. Baarmoederhalskanker is een langzaam proces en het is redelijk zeldzaam dat het HPV-virus zich tot baarmoederhalskanker ontwikkelt. Minder dan 1% van de vrouwen met zo’n infectie ontwikkelt uiteindelijk baarmoederhalskanker. In Nederland gaat het om 700 vrouwen per jaar. Ongeveer 200 daarvan overlijden eraan.
Uitstrijkje
Het uitstrijkjes wordt meestal gedaan door de doktersassistente en neemt ongeveer 10 minuten in beslag. Een speculum, ook wel eendenbek genoemd, wordt in de vagina ingebracht. Eenmaal binnen wordt het geopend en wordt de baarmoeder hals bekeken. Vervolgens wordt via het speculum een borsteltje ingebracht waarmee wat cellen uit de baarmoederhals worden gehaald. Het is niet echt een pijnlijk onderzoek, maar geeft vaak een wat onaangenaam gevoel.
Het materiaal wordt daarna in een laboratorium onderzocht. Wanneer het uitstrijkje niet goed is, gaat de gynaecoloog via een colposcoop naar de baarmoederhals kijken. Mochten er afwijkingen worden geconstateerd dan vervolgen er meer onderzoeken.
Behandeling baarmoederhalskanker
Wanneer er sprake is van baarmoederhalskanker zijn er verschillende behandelmogelijkheden. Een operatie, waarbij de tumor wordt verwijderd, soms samen met de baarmoeder, eierstokken en eileiders. Ook kan bestraling noodzakelijk zijn, of chemotherapie. Ook wordt wel warmtetherapie toegepast. dan wordt het gebied verwarmd tot 42 graden Celsius. Gezonde cellen kunnen dat aan, maar (een deel van) de kankercellen sterft dan af.
Er bestaat geen medicijn tegen het HPV-virus. Wel is er inmiddels een vaccin. Sinds 2009 is de prik tegen baarmoederhalskanker opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma voor meisjes van 12 jaar. Er is voor die leeftijd gekozen, omdat meisjes dan nog een seksueel contact hebben gehad en dus nog niet besmet zijn met HPV. Het geeft geen 100 procent garantie, want het vaccin beschermt maar tegen 2 verschillende soorten HPV, type 16 en 18. Dit zijn wel de gevaarlijkste types, die in 70 procent van de gevallen baarmoederhalskanker veroorzaken. Wetenschappers verwachten dat de bescherming een leven lang meegaat, maar omdat het vaccin er nog niet zolang is moet dat nog wel blijken.
Bevolkingsonderzoek
Bij het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker worden vrouwen tussen de 30 en 60 jaar uitgenodigd om een uitstrijkje te maken bij de huisarts. Sinds 2017 wordt het uitstrijkje behalve op de aanwezigheid van afwijkende cellen, ook onderzocht op HPV. Sinds 2005 is bekend dat dit virus baarmoederhalskanker kan veroorzaken. De HPV-test is preciezer en beter in staat om de verschillende voorstadia van baarmoederhalskanker op te sporen dan het celonderzoek. Als er géén HPV-virus wordt aangetroffen is het veilig om aan te nemen dat er binnen de komende 10 jaar geen afwijkingen zullen ontstaan. Deze vrouwen hoeven dan ook niet meer elke 5 jaar te worden getest, maar na hun 40ste elke 10 jaar.
Nieuw dit jaar is de zelf-afnametest. Met deze test kan men thuis vaginaal materiaal afnemen. Dat is prettig voor vrouwen die opzien tegen het laten maken van een uitstrijkje bij de huisarts, bijvoorbeeld door een vervelende seksuele ervaring. Het materiaal wordt ook getest op het HPV-virus. Wordt het gevonden dan moet er alsnog bij de huisarts een uitstrijkje gemaakt worden.
Wanneer er geen bevolkingsonderzoek wordt gedaan dan krijgen jaarlijks ongeveer 1300 vrouwen in Nederland baarmoederhalskanker. Met het oude onderzoek was dat al teruggebracht tot 700 per jaar, met 200 sterfgevallen. Door het vernieuwde onderzoek worden dat er nog weer 75 minder, en het scheelt 18 sterfgevallen. De verwachting is bovendien dat door de zelf-afnameset nog eens 33 gevallen van baarmoederhalskanker worden voorkomen, en 12 sterfgevallen.
Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX en op Tijd voor MAX Radio op dinsdag 14 maart 2017.
_
Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen
U kunt van dinsdag 14 maart 2017 tot en met woensdag 15 maat 2017 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over baarmoederhalskanker of het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 15 maart 10.00 uur mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.
U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.