Aderlaten

Tot in de 19e eeuw was aderlaten een veel toegepaste therapie bij allerlei ziekten. De ingreep was bedacht door de Griekse arts Hippocrates, een paar eeuwen voor onze jaartelling. Toch behoort deze behandelmethode niet alleen tot de verleden tijd. Het wordt nog steeds toegepast onder andere bij Polycythemia Vera (PV): een aandoening van het beenmerg waarbij teveel rode bloedcellen worden geproduceerd.

Hippocrates

Hippocrates dacht dat de mens 4 soorten lichaamsvocht had (humoren of levenssappen): bloed of sanguin, gele gal, zwarte gal en slijm of flegma. Die sappen corresponderen met de organen hart, lever, milt en hersenen. Volgens hem werden ziekten veroorzaakt doordat deze soorten vocht niet in balans waren. Zo zouden vurige, energieke mensen veel bloed hebben, zij werden sanguinisch genoemd. Iemand met te veel gele gal was cholerisch en zou snel kwaad worden. Melancholische mensen met te veel zwarte gal zouden neerslachtig, introvert, depressief en zwartgallig zijn. Flegmatische mensen hadden te veel slijm en waren vooral kalm en weinig emotioneel. Om het verstoorde evenwicht tussen de humoren te herstellen, paste men naast purgeren en klisteren het aderlaten toe. Een techniek die voor iedereen als efficiënt werd beschouwd, behalve voor jonge kinderen, zwangere vrouwen en bejaarden.

Polycythemia Vera

Elk jaar krijgen een paar honderd mensen Polycythemia Vera. Dit komt vaker voor op latere leeftijd boven de 60 jaar. Er zijn dat teveel rode bloedlichaampjes en dan wordt het bloed stroperig en kan het minder goed door de aderen stromen. Door stroperig bloed is de kans op bloedstolsels (trombose), tintelingen, pijn of blauwverkleuringen van de handen en voeten groot. Ook kan men last krijgen van lichtflikkenringen en vlekken bij het zien. Polycythemia Vera kan overgaan in een agressievere vorm, zoals acute leukemie. Bij deze aandoening wordt nog steeds aderlating toegepast. Dit om het bloedvolume te verminderen en het aantal rode bloedcellen te verlagen. PV is niet te genezen, maar door aderlaten kunnen verdere complicaties wel worden voorkomen. Om de aanmaak van rode bloedcellen af te remmen wordt bij PV ook gebruik gemaakt van bloedverdunners en chemotherapie.

Aderlaten

Aderlaten wordt ook toegepast bij ijzerstapeling. Dit kan ontstaan doordat men heel veel bloedtransfusies heeft gehad. Of bij de ijzerstapelingsziekte hemochromatose. Dan hoopt het ijzer zich op en dat geeft allerlei klachten. Ook als er weinig zuurstof in de lucht zit, hoog in de bergen bijvoorbeeld, krijgt men een toename van rode bloedlichaampjes. Het nierhormoon Erytropoëtine (EPO) veroorzaakt ook toename van de rode bloedlichaampjes. Daardoor is EPO-doping erg gevaarlijk.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 24 februari 2016.