Wordt de gekozen burgemeester toch een feit?

De Tweede Kamer debatteert op 17 januari 2018 over een grondwetswijziging die ervoor zorgt dat burgemeesters niet meer benoemd, maar gekozen worden. Het is niet voor het eerst dat de Kamerleden hierover in gesprek gaan, maar deze keer lijkt het niet alleen bij praten te blijven.

Voldoende steun

De discussie rondom een gekozen of benoemde burgemeester is al jaren oud. In 2005 strandt een wetsontwerp op de valreep in de Eerste Kamer. D66 stelt voor om de burgemeesters voortaan te benoemen via directe verkiezingen onder de burgers, maar daar ziet PvdA’er Ed van Thijn niets in en zodoende sneuvelt het plan. In 2017 gaat het voorstel in de herkansing en het lijkt erop alsof het dit keer wel gaat lukken. Zowel in de Tweede als Eerste Kamer blijkt er tijdens de eerste stemronde in voorjaar 2017 genoeg draagvlak. Ook nu nog, bij de start van de tweede stemronde, lijken alle partijen het voorstel te steunen.

Wijziging van ‘gewone’ wet

Als er daadwerkelijk voor een grondwetswijzing gestemd wordt, kan de ‘gewone’ wet er ook op aangepast worden. Over hoe deze aangepast moet worden met betrekking tot dit onderwerp, zijn de meningen echter zeer verdeeld. Daarom is het waarschijnlijk dat de eerste gekozen burgemeester nog even op zich laat wachten.

Hoe gaat dit nu (nog)?

In de grondwet gaat artikel 131 over de benoeming van burgemeesters den commissarissen van de koning. Dit is nu nog de tekst: ‘De commissaris van de Koning en de burgemeester worden bij koninklijk besluit benoemd.’ Dat wil niet zeggen dat de koning daadwerkelijk alles zelf moet goedkeuren, maar wel dat de regering (ook wel de kroon genoemd) hierover moet stemmen. Als er ingestemd wordt met een wijziging van artikel 131 wordt dit de nieuwe tekst: ‘De commissaris van de Koning en de burgemeester worden aangesteld, geschorst en ontslagen op een bij de wet te bepalen wijze. Krachtens de wet kunnen nadere regels worden gesteld over de daarbij te volgen procedures.’ Zoals al eerder gezegd in dit artikel, moet er dus nog gesproken worden over de ‘nadere regels’.

(Bron: Volkskrant, NRC, Nederlandse Grondwet)