Wanneer mag een supermarkt u filmen?

De kans is groot dat u gefilmd wordt terwijl u boodschappen doet in de supermarkt. Niet alleen door vaste camera’s, maar bij bepaalde winkels mogelijk ook al door bodycams. Wellicht helpt het tegen diefstal, maar erg klantvriendelijk oogt het niet. Mag een supermarkten u zomaar filmen tijdens het boodschappen doen?

Welke camera’s in supermarkt?

De meeste supermarkten zijn tegenwoordig uitgerust met verschillende camera’s. Zo hangen er doorgaans vaste camera’s bij onder andere de ingang, gangpaden en kassa’s. Daarnaast hangen er steeds vaker zogeheten slimme camera’s in supermarkten. Deze camera’s detecteren verdachte handelingen razendsnel. Zolang u de boodschappen in een winkelwagen of -mandje legt, is er niks aan de hand. De slimme camera geeft echter direct een seintje als u een flesje in uw jaszak stopt. Door het snelle seintje kan een winkelmedewerker de potentiële dief aanspreken voordat diegene de winkel verlaat.

Hoewel niet iedereen voorstander is van deze vormen van cameratoezicht, zijn dit de minst controversiële camera’s in supermarkten. Meer controversie ontstaat er als Dirk van den Broek in april 2024 als 1e Nederlandse supermarkt bodycams inzet. Getrainde werknemers krijgen een bodycam die ze aan kunnen zetten als er een onveilige situatie ontstaat. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer een klant (verbaal) agressief wordt.

Wanneer is cameratoezicht toegestaan?

Cameratoezicht in winkels is toegestaan wanneer er een gegronde reden voor is. Bovendien moet het gebruik ervan proportioneel zijn én moet de klant vooraf op de hoogte zijn. De vaste camera’s die supermarkten plaatsen, hangen er om winkeldiefstal tegen te gaan. Ze hebben daarmee een gegronde reden en zijn toegestaan zolang supermarkten hun klanten ervan op de hoogte stellen. Dit doen ze bijvoorbeeld door het op een bord te plaatsen dat voor of in de supermarkt staat. Alleen op plekken waar veel diefstal plaatsvindt, mogen onaangekondigd camera’s hangen. Voorwaarde hiervoor is dat de supermarkt diefstal niet op een andere manier kan voorkomen.

De gemaakte camerabeelden mogen in beginsel alleen bekeken worden door medewerkers die dit vanuit ‘de noodzaak van hun functie’ doen, zo schrijft de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) voor. De AVG schrijft tevens voor dat supermarkten de camerabeelden niet langer dan noodzakelijk mogen bewaren. Hiervoor geldt in principe een periode van maximaal 4 weken. Mocht er sprake zijn van een verdachte situatie, bijvoorbeeld winkeldiefstal, mogen ze de beelden langer bewaren en overgedragen aan de politie.

Lees ook: Hoe zit het?: mag u zomaar bewakingscamera’s ophangen aan uw woning?

Autoriteit Persoonsgegevens maakt zich zorgen

Niet alle vormen van cameratoezicht zijn toegestaan. Zo deelt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in 2020 een formele waarschuwing uit aan een supermarkt voor het gebruiken van gezichtsherkenning. Ook de bodycams die Dirk van den Broek inzet zijn niet onomstreden. Mark Schenkel, woordvoerder van de Autoriteit Persoonsgegevens, noemt de ontwikkeling zorgelijk en geeft aan dat de AP naar verwachting op korte termijn in gesprek gaat met Dirk van den Broek. “De AP heeft bij Dirk van den Broek reeds informatie opgevraagd over het gebruik van bodycams. De AP zal de supermarkt ook per brief waarschuwen dat zij zich aan de wet dient te houden.”

Op de vraag waarom de AP bodycams bezwaarlijker vindt dan vaste camera’s reageert Schenkel als volgt: “Bodycams zijn zeer invasief, ze filmen iemand van heel dichtbij – van dichterbij dan bijvoorbeeld de meeste ‘vaste’ camera’s in een supermarkt doen. De supermarkt moet kunnen aantonen waarom bodycams noodzakelijk zijn. Komen er daadwerkelijk zo veel ernstige incidenten voor in de winkel dat dit noodzakelijk is?” Verder benadrukt hij dat bodycams slechts als laatste redmiddel mogen dienen en niet als goedkoper alternatief voor winkelbeveiligers van vlees en bloed.

Boete

Mocht uit de camerabeelden van een supermarkt blijken dat u een product steelt, riskeert u een boete van 181 euro. Als u regelmatig bij de Jumbo komt, weet u dit waarschijnlijk al doordat het groot op borden staat. Cisca Dresselhuys kaart in haar column aan dat deze borden niet bepaald voor een warm ontvangst zorgen. Naast een boete voor winkeldiefstal, zijn er nog meer boetes die u riskeert in de supermarkt. Welke dat zijn, zet MAX Meldpunt voor u op een rij.

(Bron: MAX Meldpunt, Kassa, AP, Dirk, WNL. Foto: Shutterstock)