Stemmen met een beperking: dit is er geregeld in Nederland

Nederland gaat vandaag, 20 maart 2019, naar de stembus voor de waterschaps- en Provinciale Statenverkiezingen. Iedereen van 18 jaar en ouder mag dan naar het stembureau, ook mensen met een beperking. Voor hen is stemmen niet altijd vanzelfsprekend door obstakels in of rondom het stembureau. Om deze obstakels zoveel mogelijk weg te nemen, zijn er een aantal zaken geregeld in ons land.

100 procent toegankelijk

Nederland heeft een tijd geleden een verdrag van de Verenigde Naties ondertekend waarin staat dat alle stembureaus met ingang van 2019  100 procent toegankelijk moeten zijn voor mensen met een beperking. Onder deze groep vallen niet alleen mensen met een lichamelijke beperking, maar ook degenen met een psychische of verstandelijke variant en mensen met dementie. Deze afspraak moet ervoor zorgen dat deze mensen zich ook welkom voelen op het stembureau, want dit is nu nog niet altijd het geval. Uit een onderzoek van een paar jaar geleden blijkt dat 75 procent van de Nederlanders stemt, maar onder mensen met een beperking is dit slechts 52 procent. Dat betekent dat bijna de helft thuis blijft op een verkiezingsdag. De redenen hiervoor zijn zeer uiteenlopend. Mensen met een lichamelijke beperking worden bijvoorbeeld vaak ’tegengehouden’ door hoge drempels, zware deuren en trappen. Voor Nederlanders met een visuele beperking is het ontbreken van geleidelijnen op stemlocaties vaak een probleem en voor mensen met een verstandelijke beperking of dementie kan onduidelijke of ontbrekende informatie op de stemlocatie een obstakel zijn.

Maatregelen

In veel gemeenten wordt er actief ingezet om deze beperkingen weg te nemen. Voor mensen met een lichamelijke beperking worden er vaak deuren open gezet en  rijplaten geplaatst over hoge opstapjes. Ook kunnen deze mensen begeleiding krijgen in het stemhokje zelf. Een medewerker helpt bij het uitbrengen van de stem.

Hulp van de medewerker

Voor mensen met een verstandelijke of psychische beperking geldt dat zij om begeleiding kunnen vragen aan de stembureaumedewerker. Mensen met dementie doen er volgens Alzheimer Nederland goed aan om aan te geven dat zij deze aandoening hebben, zodat de medewerker weet dat er mogelijk meer tijd nodig is. Ook kan een stembureaumedewerker meer uitleg geven over hoe het stembiljet werkt, mocht dit nodig zijn. Ook mensen met een verstandelijke of psychische beperking kunnen om deze extra informatie vragen. Het is voor deze personen overigens niet toegestaan om hulp te krijgen in het stemhokje. Als iemand deze hulp in het stemhokje echt nodig heeft, dan is het voor deze persoon helaas niet mogelijk om te stemmen.

Stemmal voor visueel beperkten

Mensen met een visuele beperking mogen ook niet worden geholpen in het stemhokje, maar voor hen zijn er in sommige gemeenten wel extra maatregelen genomen. Door middel van een speciale stemmal met audio-ondersteuning is het onder meer in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag mogelijk om zelfstandig te stemmen. Het enige wat de medewerker van de stemlocatie hoeft te doen is het stembiljet onder de mal te leggen.

Minister Bruins van medische zorg en zijn visueel beperkte collega Marianne Huijben met de speciale stemmal.

Meldpunt Onbeperkt Stemmen

Hoewel er dus maatregelen worden genomen, kan het volgens het College voor de rechten van de mens nog vele beter. na de Tweede Kamer-verkiezingen van 2017 krijgen zij heel veel klachten binnen van mensen met een beperking die onmogelijk hun stem kunnen uitbrengen omdat het stembureau niet toegankelijk is. Het College opent daarom het Meldpunt Onbeperkt Stemmen, dat nog steeds actief is. Hier kan iedereen die zijn of haar stem niet heeft kunnen uitbrengen door een bepaald beperking zich melden. Om ervoor te zorgen dat er op ten duur minder meldingen binnenkomen is er volgens het college een wetswijziging nodig die ervoor zorgt dat mensen met een verstandelijke of psychische beperking of dementie ook hulp kunnen krijgen in het stemhokje. Daarnaast moeten de mensen die op het stembureau volgens het College beter geïnstrueerd worden over hoe zij deze groep stemmers het best kan helpen.

(Bron: Dagblad van het Noorden, NPO Radio 1, oogvereniging, NOS)