Naar cookieinstellingen
Pensioenkuil doorsneesystematiek

‘Pensioenkuil’ dreigt voor veertigers: wat is er aan de hand?

Nederland staat aan de vooravond van de grootste pensioenhervorming in zijn geschiedenis. De omstreden nieuwe pensioenwet is in werking getreden, de pensioenfondsen hebben tot 1 januari 2028 de tijd om zich hierop in te stellen. Deze overstap lijkt niet voor iedereen voordelig uit te pakken. In een artikel in De Telegraaf komen we de term ‘pensioenkuil’ tegen, waarmee de huidige generatie veertigers te maken kan krijgen. Waar gaat het precies om?

Waarom is er een nieuwe pensioenwet gekomen?

Het Nederlandse pensioenstelsel heeft internationaal een hoog aanzien. In 2023 is het zelfs verkozen tot de beste ter wereld, volgens de Global Pension Index van het Amerikaanse adviesbureau Mercer. Maar het oude Nederlandse pensioenstelsel past niet meer bij de hedendaagse flexibele arbeidsmarkt, vinden critici die jarenlang hebben gewerkt aan een nieuwe pensioenwet. “Vroeger ging je ergens werken, bleef je daar 30, 40 jaar en kreeg je een gouden horloge en een pensioen”, vat politiek commentator Kees Boonman in Tijd voor MAX samen. “Maar het is nu zo dat mensen anders werken, een stukje in vaste dienst, een deel zelfstandig. Daar wil men die pensioenregeling op aanpassen.”

Daar komt bij dat pensioenen jarenlang niet geïndexeerd zijn (mee gestegen met de inflatie), vanwege strenge regelgeving. Jarenlang is daar een dekkingsgraad van minstens 110 procent voor nodig geweest. Oftewel: 110 euro reserve voor elke 100 euro die de pensioenfondsen uitkeren. De fondsen hebben samen vele miljarden euro’s aan reserves, maar deelnemers hebben daar niet direct van kunnen profiteren. Eind 2022 zijn de regels rondom indexatie al wel versoepeld, ondanks tegenvallende beleggingsresultaten. De vereiste dekkingsgraad voor een indexatie is gedaald van 110 naar 105 procent.

Wat gaat er precies veranderen?

Na jaren van politieke en maatschappelijke discussies is de nieuwe pensioenwet per 1 juli 2023 definitief aangenomen. De pensioenhervorming in het kort: de grote collectieve pensioenpot, gevuld met vele miljarden euro’s, maakt plaats voor miljoenen individuele pensioenpotjes. Daarnaast gaan we, grof gezegd, van een gegarandeerd pensioeninkomen naar een minder voorspelbaar pensioeninkomen. De exacte hoogte van het pensioen is namelijk deels afhankelijk van beleggingsresultaten.

Dit is een flinke operatie en de pensioenfondsen krijgen er tot 2028 de tijd voor. Want hoe gaan de talloze miljarden euro’s eerlijk verdeeld worden over de vele individuele pensioenpotjes? ‘Invaren’ is de vaak gebruikte term voor dit complexe proces, het overzetten van bestaand pensioenkapitaal naar het nieuwe stelsel. Oftewel: van een bestaande pensioenaanspraak, in de vorm van een afgesproken uitkering, naar een eigen pensioenkapitaal in het nieuwe stelsel.

De AOW moet met pensioen
Lees ook: Rogier de Haan: ‘De AOW is toe aan pensioen’

Pensioenkuil en doorsneesystematiek, wat is dat?

‘Zorgen om pensioen bij veertigplussers: ‘Deze generatie loopt tot 100 miljard euro mis’’, kopt De Telegraaf in april 2024. De veertigers lijken namelijk de meeste pech te hebben. Voor de meeste twintigers en zestigers heeft de huidige pensioenhervorming, onder voorbehoud van slechte beleggingsresultaten of andere financiële tegenslag, weinig gevolgen. Zij zijn net begonnen met pensioen opbouwen óf hebben hun pensioen al bijna volledig opgebouwd. Maar de leeftijdsgroep 45-50 jaar zit precies in het midden van deze 2 uitersten. In het Telegraaf-artikel is deze positie dus omschreven als de pensioenkuil.

Dit heeft te maken met de doorsneesystematiek die in ons pensioenstelsel jarenlang gehanteerd is. Deze doornsneesystematiek gaat uit van het principe dat alle deelnemers aan een pensioenstelsel dezelfde pensioenrechten per inleg hebben, ongeacht leeftijd. De inleg van een 25-jarige is dus even hoog als die van een 65-jarige, ook al heeft de inleg van 25-jarigen meer tijd om in waarde te stijgen. Volgens de doorsneesystematiek leggen jongeren dus eigenlijk te veel in en ouderen te weinig. Dat hoeft geen probleem te zijn en dat wordt in de loop der jaren weer gelijkgetrokken. Tenminste, voor degenen die in hun hele werkzame leven bij hetzelfde pensioenfonds blijven. Want wie als jongere begint met pensioen opbouwen, bereikt als veertiger dit omslagpunt van ‘te veel’ naar ‘te weinig’.

Waarom worden juist veertigers getroffen?

Maar tegenwoordig is het een stuk minder gebruikelijk om jarenlang bij hetzelfde pensioenfonds te blijven. En het nieuwe pensioenstelsel maakt geen gebruik van deze doorsneesystematiek. Voor de huidige generatie veertigers komt de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel dus op een wrang moment. Zij hebben al jarenlang pensioen opgebouwd en moeten dat nog jarenlang doen. Maar halverwege hun werkzame leven krijgen ze opeens met andere regelgeving te maken, met een mogelijke pensioenkuil tot gevolg.

‘Afschaffing van de doorsneesystematiek kost huidige deelnemers tussen de 30 en 60 jaar zonder compenserende maatregelen tot ongeveer 10 procent van het aanvullend pensioen. In totaal vertegenwoordigt dit een waarde van ongeveer honderd miljard euro’, concludeert het Centraal Planbureau in 2014 al (PDF). Hoe die eventuele compensaties eruitzien, voor veertigers en andere leeftijdsgroepen die pensioeninkomsten mislopen, is nog een groot vraagteken. Sowieso is de hoogte van uw pensioenuitkering onzeker, omdat beleggingsresultaten van de pensioenfondsen een grotere rol gaan spelen in het nieuwe stelsel. Critici van het nieuwe pensioenstelsel spreken daarom van een ‘casinopensioen’.

Pensioenleeftijd Nederland Europa
Lees ook: Hoe zit het? Waarom heeft Nederland zo’n relatief hoge pensioenleeftijd?

(Bron: Archief, Tijd voor MAX, Acturaad, Centraal Planbureau, De Telegraaf, De Nederlandsche Bank, Werkenaanonspensioen.nl, APG, De Volkskrant, EenVandaag, NOS. Foto: Shutterstock)

Geef een reactie

Reacties (6)

    JanGT says:

    wat in de discussie vaak vergeten wordt (in feite bijna altijd): de wtp gaat over pensioenFONDSEN. er zijn velen die pensioen ontvangen van een pensioenVERZEKERAARS. deze hebben los van de wtp een heel ander reglement. en veel punten daaruit zijn middels (ook) achterhaald en daar verandert niets aan!?

    rijo says:

    Er wordt maar even voorbij gegaan aan de 75+die zijn jaren lang achter gesteld ! Die hebben 10 a 15 jaar niks er bij gehad ! En die hebben wel al die tijd gespaard , we gingen van een garantie pensioen van 70 % naar een gemiddelde over 4o/45 jaar dat ze gewerkt hadden ,in de eerste jaren voor een hongerloontje .daar hoor je niemand over ,die hebben nog honderden euro’s tegoed !

      rijo says:

      PS als ZZPer hoor je zelf voor je pensioen te sparen daar verdiende je naar

    Holiday420 says:

    Een overheid die altijd waarschuwt dat je met beleggen al je geld kan verliezen.
    Die overheid staat dit wel toe en waarom, omdat al het geld wat je gaat verliezen, naar die overheid gaat.
    Daar is over nagedacht.
    Met veel geld en het gaat om heel veel geld, kun je de aandelenmarkt beïnvloeden en dat is wat er gaat gebeuren.
    Voorbeeld is een directeur die zijn aandelen verkoopt, die aandelen storten dan naar beneden omdat iedereen denkt, dat het niet goed gaat. Op het moment dat die aandelen veel in waarde zijn gedaald, koopt hij zijn aandelen weer terug en heeft zo tonnen verdient en ziet uit naar de volgende verkoop.
    Die verdiensten gaan niet naar de pensioenopbouwers, maar gaan naar een ander potje die voor andere dingen gebruikt wordt.
    En zo gaat de overheid zonder eigen risico hier flink aan verdienen.

    Heer Bommel says:

    “Daar komt bij dat pensioenen jarenlang niet geïndexeerd zijn (mee gestegen met de inflatie), vanwege strenge regelgeving. ”

    Mijn pensioen is vanaf dat ik in 2013 met pensioen ging, elk jaar geïndexeerd. Niet met de volle inflatie maar dat hoeft ook niet en is bovendien nauwelijks financierbaar.
    Dus bovenstaande bewering klopt zeker niet voor elk pensioenfonds.

    Overigens is deze hele ombouw van ons prachtige pensioenstelsel het gevolg van de onkunde van de politici.
    Ik stem niet op Omtzigt maar hij was ongeveer de enige die het dossier beheerste.
    De rest liet zich leiden door de diverse lobbyisten.

    Veel klagen over weinig indexatie in tijden met een lage inflatie, heeft ook tot domme acties van politici geleid. Want politici doen alles om maar weer gekozen te worden. Dus vooral wat de kiezer graag zegt te willen.
    Zelfs al is dat uiteindelijk in het nadeel van die kiezer.

    pitojo says:

    Wat ik eigenlijk niet begrijp is dat men spreekt over één collectieve pensioenpot maar meer dan één pensioenfonds. Deze pensioenfondsen geven verschillende indexatie-waarden en toch spreekt men van één collectieve pensioenpot. Deze pensioenfondsen zijn per vakgebied verschillend. Bouw, Klein – en Groot- metaal, Elektra waar overigens ook de automatiseerders onder vallen en de Zorg. Je kon niet kiezen als consument en pensioenpremie was vanaf een bepaalde leeftijd verplicht. In het verleden kon je nog wel een z.g. C- polis afsluiten dat was voor werknemers die nogal eens verhuisden van werkgever. Om een of andere duistere reden kon dat op een gegeven moment niet meer. En nu blijkt de pensioenpot ineens collectief te zijn misschien heb ik ergens een afslag gemist maar ik ben er altijd vanuit gegaan dat ik pensioen voor mijzelf betaalde en AOW premie voor de anderen. Die pot is wèl collectief. Kunt u het nader toelichten of de weg wijzen waar ik een duidelijke uitleg krijg?

Minder uitleg Meer uitleg

Cookies op de website van omroep MAX. Geef je toestemming!

Wij plaatsen Functionele cookies, om deze website naar behoren te laten functioneren en Analytische cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten. Deze cookies gebruiken geen persoonsgegevens. Voor cookies waarmee derden uw surfgedrag kunnen volgen, kunt u hieronder apart toestemming geven.

Meer uitleg

Waarom cookies?

Omroep MAX plaatst specifieke cookies om het gebruiksgemak voor bezoekers te vergroten. Ze helpen in functionaliteit en zijn bedoeld om inzicht te krijgen in de werking en effectiviteit van de websites.

Hiermee kunnen we de bezochte website zo gebruiksvriendelijke en interessant mogelijk maken voor de bezoeker. Hierbij worden geen gegevens verzameld die gebruikt kunnen worden om individuele gebruikers te volgen.

Functionele cookies

Cookies die er voor zorgen dat deze website naar behoren functioneert

De websites van Omroep MAX gebruiken cookies om er voor te zorgen dat onze websites naar behoren werken. Zo gebruiken wij cookies voor:

  • het onthouden van informatie die je invult op de verschillende pagina’s, zodat je niet steeds al je gegevens opnieuw hoeft in te vullen
  • het doorgeven van informatie van de ene pagina aan de volgende pagina, bijvoorbeeld als er een lange enquête wordt ingevuld of als je veel gegevens moet invullen bij een online bestelling
  • het opslaan van voorkeuren, zoals de taal, locatie, het gewenste aantal te tonen zoekresultaten, etc.
  • het opslaan van instellingen voor een optimale videoweergave, zoals de gewenste buffergrootte en de resolutiegegevens van je scherm
  • het uitlezen van je browserinstellingen om onze website optimaal op je beeldscherm te kunnen weergeven
  • het opsporen van misbruik van onze website en diensten, door bijvoorbeeld een aantal opeenvolgende mislukte inlogpogingen te registreren
  • het gelijkmatig belasten van de website, waardoor de site bereikbaar blijft
  • het aanbieden van de mogelijkheid om inloggegevens op te slaan, zodat je die niet elke keer opnieuw hoeft in te voeren
  • het mogelijk maken om te reageren op onze websites

Webstatistieken

Cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten.

Om te bepalen welke onderdelen van de website het meest interessant zijn voor onze bezoekers, proberen wij continu te meten met behulp van de software van comScore Digital Analytix hoeveel bezoekers er op onze website komen en welke onderdelen van de website het meest bekeken worden. Hiervoor gebruiken wij cookies.

Het is onderdeel van de (wettelijke) taak van Omroep MAX als Publieke Omroep om te rapporteren over onze prestaties. Daarvoor is het nodig om webstatistieken bij te houden. Ook nemen wij deel aan het landelijke internetbereikonderzoek STIR. Hiervoor gebruiken wij cookies, zodat wij de browser kunnen herkennen en op die manier het aantal bezoekers aan onze websites kunnen meten.

Van de informatie die wij zo verzamelen worden statistieken gemaakt. Deze statistieken geven ons inzicht in hoe vaak onze webpagina's bezocht worden, waar bezoekers de meeste tijd doorbrengen, enzovoort. Hierdoor zijn wij in staat structuur, navigatie en inhoud van de website zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken. De statistieken en overige rapportages kunnen wij niet herleiden tot personen.

Wij gebruiken cookies voor:

  • het bijhouden van het aantal bezoekers op onze webpagina’s
  • het bijhouden van de tijdsduur die elke bezoeker doorbrengt op onze webpagina’s
  • het bepalen van de volgorde waarin een bezoeker de verschillende pagina’s van onze website bezoekt
  • het beoordelen welke delen van onze site aanpassing behoeven
  • het optimaliseren van de website

Voor gebruik van deze cookies is geen toestemming vereist en deze kunnen dan ook niet worden uitgeschakeld.

Sociale media

Sociale cookies verzamelen gegevens over de activiteiten van gebruikers. Dit maakt het onder andere mogelijk om fragmenten van sociale platforms te bekijken, inhoud van onze websites te delen met je vrienden, te reageren op berichten van andere gebruikers en de makers of actief mee te discussiëren op onze forums. Sommige sociale cookies die geplaatst worden, kunnen door sociale medianetwerken ingezet worden om jouw internetgedrag te gebruiken voor commerciële doeleinden. Hier heeft Omroep MAX geen invloed op.

Voor meer informatie over de manier waarop deze derden omgaan met jouw persoonsgegevens, verwijzen wij je door naar het privacy beleid van deze derden. De meest voorkomende zijn:

Cookie-instellingen aanpassen en meer informatie

De cookie-instellingen voor deze website zijn te allen tijde naar je persoonlijke voorkeur te wijzigen. De pagina waarop je deze instellingen kunt wijzigen is te bereiken via deze link Cookie instellingen. Hier is ook gedetailleerde informatie vinden over welke cookies we specifiek plaatsen.

  • Ik wil Sociale Media koppelingen:

    hiermee staat u het plaatsen van Social media Cookies toe, deze netwerken kunnen u volgen en kan uw internetgedrag monitoren voor commerciële doeleinden.