Kuchschermen en stemmen in een drive-through: zo gaan de verkiezingen dit jaar in zijn werk
Vandaag, 15 maart 2021, is de eerste dag dat u kunt stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. De maatregelen omtrent het coronavirus zorgen er echter voor dat de verkiezingen er dit jaar wat anders uitzien. Zo kan er dit jaar niet op 1, maar op 3 dagen worden gestemd en bestaat er de mogelijkheid om uw stem uit te brengen in een stem drive-through.
Extra maatregelen
Om te zorgen dat kiezers dit jaar veilig kunnen stemmen worden tijdens de verkiezingen dit jaar meerdere maatregelen getroffen om het risico op verspreiding van het coronavirus klein te houden. Die maatregelen zijn als volgt:
- De stemlokalen worden zo ingericht dat kiezers en stembureauleden 1,5 meter afstand kunnen houden en er voldoende ventilatie is.
- De stembureauleden doen een gezondheidscheck voordat ze met hun werk beginnen. Als een lid van het stembureau niet aan de gezondheidscheck voldoet, mag hij/zij deze functie niet vervullen.
- Kiezers betreden het stemlokaal niet als zij klachten hebben of mogelijk besmet zijn met Covid-19.
- In elk stemlokaal is een extra stembureaulid aanwezig dat kijkt of het niet te druk wordt en of iedereen zich aan de maatregelen houdt in het stemlokaal. Deze wijst kiezers zo nodig op de 1,5 meter afstandsregel en vraagt kiezers om de handen te reinigen.
- Kiezers moeten in het stemlokaal een mondneuskapje dragen.
- Kiezers moeten 1,5 meter afstand houden en bij binnenkomst de handen desinfecteren;
- In het stemlokaal worden potloden, stemhokjes, tafels, etc. geregeld gereinigd. In sommige gemeenten krijgen alle kiezers een eigen rood potlood, dat ze daarna mee naar huis mogen nemen.
- Er zijn ‘kuchschermen’ tussen de kiezers en de leden van de stembureaus.
- Kiezers laten hun identiteitsdocument bij het stemmen zien aan het stembureaulid. Dit doen ze door hun identiteitsbewijs voor het glas van het kuchscherm te houden.
Gezondheidscheck
Naast de maatregelen is het ook belangrijk om voor uw bezoek aan een stembureau een gezondheidscheck bij uzelf af te nemen. de instructies voor deze check heeft u als het goed is ontvangen in dezelfde envelop als uw stempas. Wanneer u niet alle vragen in de gezondheidscheck met ‘nee’ kunt beantwoorden kunt u niet stemmen in een stemlokaal, omdat u mogelijk besmet bent met het coronavirus.
Volmachtstem
Er zijn ook andere manieren om uw stem uit te brengen wanneer u zelf verhinderd bent of niet fysiek naar een stembureau wilt gaan. Zo kunt u een andere kiezer machtigen om uw stem voor u uit te brengen, dit heet een volmachtstem. Normaalgesproken mag een kiezer maar één volmachtstem uitbrengen, maar als extra coronamaatregel mag een kiezer tijdens deze verkiezingen maximaal 3 volmachtstemmen uitbrengen naast zijn of haar eigen stem. Goed om te weten is dat een volmachtstem alleen kan worden uitgebracht in een stemlokaal en niet via een briefstem.
Briefstemmen
Briefstemmen is tijdens deze verkiezingen namelijk ook een mogelijkheid voor kiezers die 70 jaar of ouder zijn. Wanneer u tot deze leeftijdscategorie behoort heeft u een stempluspas gekregen, waarmee u zowel in een stembureau als per brief kunt stemmen. Ook kunt u een andere kiezer machtigen om voor u te stemmen met een stempluspas. U briefstem via de post versturen is overigens niet meer mogelijk, dit kon tot 12 maart 17.00 uur. Wel kunt u uw briefstem nog inleveren bij een gemeentelijk afgiftepunt. Dit is mogelijk tot 17 maart 21.00 uur. Een afgiftepunt bij u in de buurt vindt u op deze website. Meer over hoe briefstemmen precies in zijn werk gaat ziet u in het onderstaande artikel.
Wie mag waar en wanneer stemmen?
Dan heerst er soms ook nog onduidelijkheid over wie wanneer mag stemmen. Het is tijdens deze verkiezingen namelijk mogelijk om uw stem op niet één, maar 3 dagen uit te brengen. In een beperkt aantal stembureaus per gemeente kunnen kiezers al op maandag 15 maart en dinsdag 16 maart stemmen. Deze dagen zijn vooral bedoeld voor kiezers die behoren tot risicogroepen en daardoor extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus. Behoort u niet tot een risicogroep? Dan is het in de meeste gemeentes de bedoeling dat u op 17 maart, de officiële verkiezingsdag gaat stemmen. Toch kunt u wettelijk niet worden tegengehouden wanneer u op 15 of 16 maart wilt stemmen, u heeft ook geen bewijs nodig dat u in een risicogroep valt om op die dagen te kunnen stemmen. Wel roepen de meeste gemeentes u op om toch echt op 17 maar te gaan stemmen, wanneer u dit kan. Zo blijven de andere 2 dagen zo rustig mogelijk om de risicogroepen te beschermen.
Speciale locaties
De openingstijden van de stembureaus zijn op alle dagen van 07.30 tot 21.00 uur. Alleen op speciale stemlocaties, zoals bijvoorbeeld in zorginstellingen, kunnen de openingstijden afwijken. De stembureaus in zorginstellingen zijn overigens alleen toegankelijk voor bewoners en personeel van de instellingen. Daarnaast bestaan er tijdens deze verkiezingen nog meer speciale stemlocaties, zo kunt u in de RAI in Amsterdam uw stem uitbrengen in een heuse stem drive-through.
De avondklok
Ook de avondklok kan voor enige onduidelijkheid zorgen op de verkiezingsdagen. Het uitbrengen van uw stem kan namelijk tot 21.00 uur, maar volgens de avondklok regeling moet u om 21.00 uur al binnen zijn. Daarom wordt er op de 3 verkiezingsdagen een uitzondering gemaakt op deze regel. U heeft gewoon tot 21.00 uur de mogelijkheid om te stemmen en ook als u om 21.00 uur nog in de rij staat mag u uw stem uitbrengen. Daarna kunnen stemmers ongehinderd naar huis. Ook kijken bij het tellen van de stemmen na 21.00 uur is toegestaan. U heeft daar geen aparte verklaring voor nodig en hoeft ook het formulier ‘eigen verklaring avondklok’ niet in te vullen. Komt u een handhaver tegen na 21.00 uur? Dan kunt u mondeling aangeven dat u heeft gestemd of heeft gekeken bij het tellen van de stemmen. Voor stembureauleden en tellers geldt wel dat zij een verklaring van de gemeente krijgen.
Wanneer is een stem geldig?
Wanneer u eenmaal in het stemhokje staat is het belangrijk dat u uw stem op een geldige manier uitbrengt. Een stem is alleen geldig wanneer u met de kleur rood één vakje inkleurt. Dit mag ook een kruisje of vinkje in het vakje zijn. Wat niet mag, is buiten het vakje aangeven naar wie u stem gaat, bijvoorbeeld door een pijl te zetten of door het vakje te omcirkelen. Ook is een stem niet geldig wanneer u opschrijft op wie u wilt stemmen, inplaats van het aankruist. Wanneer u een andere kleur dan rood gebruikt is uw stem ook niet geldig, maar of u nou het rode potlood van het stembureau of een rode lippenstift gebruikt maakt niet uit. Meer dan één vakje aankruisen maakt het stembiljet ook ongeldig. Maakt u per ongeluk een fout? Dan kunt u eenmalig een nieuw stembiljet aanvragen bij een medewerker van het stembureau, deze zal uw oude stembiljet dan ongeldig maken.
Selfie maken in het stemhokje?
Uw naam of iets anders wat duidelijk maakt dat uw stem van u is op het stembiljet schrijven maakt uw stem ook ongeldig, een stem moet namelijk altijd zo anoniem mogelijk zijn. U mag zelf wel kenbaar maken waar u op hebt gestemd, door bijvoorbeeld een foto op sociale media te plaatsen. Het maken van foto’s en selfies in het stemhokje is namelijk wel toegestaan, mits u daar geen anderen mee tot last bent.
Blanco stemmen
Dan bestaat ook de optie voor het uitbrengen van een blanco stem. U stemt blanco wanneer u geen enkel vakje op het stembiljet aankruist. Een blanco stem heeft, net als niet-stemmen, geen invloed op de zetverdeling. Het is dus ook niet zo dat een blanco stem automatisch naar de grootste partij gaat. Wel worden blanco stemmen en ongeldige stemmen meegenomen bij het bepalen van de opkomst, dat laat namelijk zien hoeveel mensen zijn gaan stemmen.
(Bron: Kiesraad.nl, Rijksoverheid, RTL Nieuws, WaarIsMijnStemlokaal.nl)