Hoe zit het? Doneren mensen die geen donorkeuze maken alle mogelijke organen en weefsel?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: doneren mensen die geen donorkeuze maken alle mogelijke organen en weefsel?

Geen bezwaar

Door een wijziging van de donorwet in juli 2020 staat iedereen van 18 jaar of ouder vanaf de zomer van 2021 geregistreerd in het donorregister. Door de wijziging worden alle Nederlanders die geen voorkeur opgeven automatisch donor. Zij krijgen de aantekening ‘geen bezwaar’ achter hun naam, waardoor artsen na hun overlijden bruikbare organen en weefsel kunnen transplanteren. Om ervoor te zorgen dat dit proces in de zomer ook daadwerkelijk is afgerond worden mensen die nu nog geen keuze hebben gemaakt al als zodanig bijgeschreven in het donorregister. Uiteraard kunnen zij dit altijd nog wijzigen, mochten zij dit willen.

Wat betekent het?

Op zich is het dus vrij duidelijk wanneer iemand een ‘geen bezwaar’-notitie krijgt, maar betekent dit ook dat artsen na het overlijden aanspraak kunnen maken op alle geschikte organen en weefsel? Als iemand er bewust voor kiest om donor te zijn is er immers altijd de mogelijkheid om vooraf te selecteren wat er gedoneerd wordt. Kan iemand die te boek staat als ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’ ook rekenen op dat er zo’n selectie voor hem of haar wordt gemaakt? Bijvoorbeeld omdat in de praktijk relatief weinig mensen kiezen voor het doneren van bepaalde lichaamsonderdelen? Wij bellen met de verantwoordelijke woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid. “Als iemand met de aantekening ‘geen bezwaar’ in het register staat, betekent dit niet dat er bepaalde organen of weefsel zijn uitgesloten van transplantatie”, legt hij uit.

Eerst een gesprek

Geen bezwaar betekent overigens niet dat medici na het overlijden zomaar hun gang kunnen gaan. “Als zo iemand overlijdt, en een arts stelt vast dat hij of zij geschikt is voor donatie, dan moet de arts eerst in gesprek met de nabestaanden. Om te vertellen: deze persoon staat geregistreerd met ‘geen bezwaar’. Alleen als nabestaanden dan aannemelijk kunnen maken dat donatie echt niet de wens van de overledene was, kan de arts beslissen om de donatie niet te laten doorgaan”, aldus Hanneke Hagenaars, transplantatiecoördinator bij het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam tegenover de NOS. Wanneer een arts een reden als aannemelijk genoeg ziet, is niet duidelijk. Het zal dus echt per situatie verschillen.

Conclusie:

Door een wijziging in de donorwet op 1 juli 2020 is iedereen vanaf de zomer van 2021 automatisch donor als hij of zij geen duidelijke keuze maakt. Althans, deze mensen komen dat met de opmerking’ geen bezwaar’ in het donorregister te staan, wat in de praktijk gelijk staat aan ‘ja, ik wil donor zijn’. Als iemand op deze manier geregistreerd staat en iemand overlijdt, dan zijn er geen organen of weefsel uitgesloten van transplantatie. Alles kan dan gebruikt worden. Voordat dit daadwerkelijk gebeurd moet er wel een gesprek worden gevoerd met de nabestaanden. Pas als zij het echt aannemelijk kunnen maken dat de overledene geen organen of weefsel wil afstaan, gebeurt het niet. Wanneer dit aannemelijk genoeg is, is niet duidelijk.

Meer informatie over het donorregister en donorregistratie vindt u op de website donorregister.nl

(Bron: ministerie van VWS, Rijksoverheid, NOS, ANP, Donorregister.nl)