De risico’s van een aflossingsvrije hypotheek: wat kunt u doen om financiële problemen te voorkomen?
Publicatiedatum: 5 september 2023
Heeft u voor uw woning een volledig aflossingsvrije hypotheek aangevraagd? Lange tijd is dit de standaard geweest, maar de populariteit van deze aflossingsvrije hypotheek neemt snel af. Vanaf het jaar 2031 gaan we al helemaal de gevolgen merken van de veranderde regels met betrekking tot de hypotheekrenteaftrek. Hoe zit het precies? En wat kunt u doen als u zelf zo’n hypotheek heeft?
Wat is een aflossingsvrije hypotheek?
De naam zegt het al. Want als u een aflossingsvrije hypotheek afsluit, bent u niet verplicht om die af te lossen tijdens de looptijd. Is die looptijd bijvoorbeeld 30 jaar, dan betaalt u in al die jaren alleen rente. Het aantrekkelijke hieraan is dat u in die 30 jaar uw maandlasten laag houdt. Heeft u voor 2013 een aflossingsvrije hypotheek afgesloten, dan geldt er bovendien elk jaar een volledige hypotheekrenteaftrek.
Wat zijn de risico’s van een aflossingsvrije hypotheek?
Maar als de aflossingsvrije hypotheek eenmaal afloopt, dient u het resterende bedrag wel in 1 klap af te lossen. Dat kan met uw opgebouwde eigen vermogen en/of met de verkoop van uw huis. Dit kan zeer problematisch worden, als u te weinig reserves heeft opgebouwd of als uw huis minder waard is geworden. Vooral na het uitbreken van de kredietcrisis in 2008 zijn veel huiseigenaars hierdoor in de problemen gekomen. Verder kan het nodig zijn om uw hypotheek te verlengen of zelfs een geheel nieuwe hypotheek af te sluiten, om de oude af te kunnen lossen. Dat een aflossingsvrije hypotheek na de looptijd voor financiële problemen kan zorgen, is al langer een bekend gegeven. Rogier de Haan van MAX Ombudsman bespreekt in 2018 al de valkuilen voor de lange termijn.
Wat is er in de loop der jaren veranderd qua hypotheekrenteaftrek?
Sinds de eeuwwisseling zijn er heel wat nieuwe wetten en regels bij gekomen. Zo is in 2001 de looptijd van de hypotheekrenteaftrek beperkt tot maximaal 30 jaar. Dit geldt ook voor degenen die voor 2001 al een aflossingsvrije hypotheek hebben afgesloten. Als dat voor u geldt, houd er dan rekening mee dat u vanaf 2031 geen recht meer heeft op hypotheekrenteaftrek. Sowieso lopen veel van dit soort hypotheken tussen 2033 en 2038 af.
In 2013 is er nog een belangrijke verandering geweest, zoals we eerder in dit artikel al benoemd hebben. In de nasleep van de kredietcrisis zijn de voorwaarden voor het afsluiten van een aflossingsvrije hypotheek strenger geworden. Ten 1e is de hypotheekrenteaftrek voor dit type hypotheek komen te vervallen. En ten 2e is een volledige aflossingsvrije hypotheek niet meer toegestaan. Een gedeeltelijke aflossingsvrije hypotheek afsluiten kan nog wel, zij het voor maximaal 50 procent van de woningwaarde.
Hoeveel Nederlanders hebben een risicovolle aflossingsvrije hypotheek?
In februari 2022 blijkt nog dat de (deels) aflossingsvrije hypotheek weer aan populariteit wint, met name onder starters. Op dat moment zijn de huizenprijzen torenhoog en de rentes laag, waardoor het dan een ideale constructie is om alsnog een huis te kunnen kopen. Maar over een langere termijn gezien neemt het aantal aflossingsvrije hypotheken juist fors af. Dit komt mede door een bewustwordingscampagne van hypotheekaanbieders en de Autoriteit Financiële Markten.
Deze AFM heeft in de voorbije jaren 1,68 miljoen woningeigenaars geïnformeerd over de risico’s van hun aflossingsvrije hypotheek. In augustus 2023 deelt de AFM de cijfers en feiten. 44 procent van die 1,68 miljoen eigenaars heeft inmiddels actie ondernomen om de eigen financiële positie te verbeteren. Dat kan bijvoorbeeld een overstap naar een andere hypotheekvorm zijn, waarbij u tussentijds wel geld kunt aflossen. Begin 2020 zijn er nog bijna 600.000 Nederlanders met een verhoogd financieel risico, als gevolg van hun aflossingsvrije hypotheek. Dat aantal is in 3 jaar tijd met 63 procent afgenomen, tot ongeveer 200.000.
Wat kunt u doen om financiële problemen te beperken?
Om financiële zorgen op de lange termijn te voorkomen, kunt u overstappen op een andere hypotheekvorm. Dat kan een gedeeltelijk aflossingsvrije hypotheek zijn, maar ook een hybride, lineaire of annuïteitenhypotheek. Voor de laatste 2 hypotheekvormen maakt u nog wel aanspraak op de hypotheekrenteaftrek. Daarnaast is er de mogelijkheid om alsnog tussentijds af te lossen. Ga bij uw hypotheekverstrekker na welke bedragen u jaarlijks mag aflossen, zonder boeterente te betalen.
(Bron: Archief, MAX Meldpunt, MAX Ombudsman, Autoriteit Financiële Markten, ANP, De Hypotheker, NU.nl, De Telegraaf, Rijksoverheid, Eigenhuis.nl. Foto: Shutterstock)
