Waarom is luisteren zo moeilijk? En tips om het te leren

Het is iets wat we allemaal kunnen: luisteren. Maar de kunst van echt luisteren verstaat lang niet iedereen. We horen vaak wel wat er gezegd wordt, maar echt luisteren is een ander verhaal. Waarom is het zo moeilijk en kunnen we het leren? 

Luisteren is aandacht

Het woord ‘luisteren’ betekent: de aandacht richten op en (met aandacht) horen om iets te vernemen. En dat is precies waar het vaak aan schort, aandachtig luisteren. Met de komst van de mobiele telefoon, is onze aandacht veel meer verplaatst naar het scherm dan naar het gesprek. We sturen een appje in plaats van dat we iemand bellen. En wat we meemaken delen we steeds meer via de sociale media-kanalen in plaats van dat we het elkaar vertellen. Zijn we toch met iemand in gesprek, dan leidt dezelfde mobiele telefoon ons heel gemakkelijk af.

Herrie en stilte

Volgens journalist Kate Murphy, die 2 jaar onderzoek heeft gedaan naar luisteren en het boek Je luistert niet schreef, is er een ander probleem wat hier aan ten grondslag ligt; ‘de herrie van het moderne leven’. “De vaak slechte akoestiek in restaurants, maar ook kantoortuinen waar elk telefoongesprek en toetsenbord aanslag bijdraagt aan permanent lawaai draagt niet bij aan goed luisteren”, aldus Murphy in een interview met de Volkskrant. Daarnaast is het tegenovergestelde ook een probleem en dat is de angst voor stiltes. We hebben de neiging om (sneller) te reageren op wat we horen, om maar geen stiltes te laten vallen.

Aannames

Luisteren vraagt weinig van onze hersencapaciteit. Er is genoeg ruimte over om met onze gedachten af te dwalen. Dat doen we vooral bij mensen die we liefhebben of goed kennen. We denken te weten wat ze gaan zeggen. Als we langere tijd met iemand zijn ontstaat er een soort vooringenomenheid. We vormen aannames over hetgeen zij vertellen. Niet voor niets wordt er in een relatie vaak gezegd “je luistert niet” of “laat me nou eens uitpraten”. Voor een goede (vriendschappelijke) relatie is het van essentieel belang om echt naar elkaar te blijven luisteren. Want we kennen de ander nooit helemaal. Een mens kan immers veranderen. En als we stoppen met praten en luisteren groeien we langzaam uit elkaar.

Kunnen we leren luisteren?

Veel mensen die luisteren niet, maar willen graag hun mening geven. We hebben onze mening vaak al klaar voor het gesprek is begonnen. Maar het kan ook anders. Hieronder een aantal tips om beter te luisteren:

• Maak van luisteren een prioriteit. Blijf met uw gedachten bij het gesprek. Leg uw mobiel uit het zicht (of andere zaken die kunnen afleiden).
• Luister en geef niet meteen advies. Voor u het weet bent u aan het woord om de ander te vertellen wat hij of zij moet doen. Vaak wil de verteller alleen maar zijn verhaal kwijt. De verleiding is groot om direct van wal te steken, maar laat de ander praten. Onderbreek hem of haar niet om uw zegje te willen doen. Heeft u een waardevolle tip, vraag dan of u die mag geven. Dan kan de verteller bij zichzelf nagaan of hij of zij daar ruimte voor heeft.
• Wilt u iets vragen, doe dit dan met open vragen. Dat zijn vragen die beginnen met ‘hoe’, ‘wat’, ‘waar’ en ‘wanneer’. Dat geeft degene die vertelt de ruimte om zelf met een antwoord te komen.
• Heeft iemand iets meegemaakt en heeft u een vergelijkbare ervaring, houd die ervaring dan nog even voor u. Voor iedereen is het anders. Laat diegene uitpraten.
• Luisteren is leuk. Het is leuker dan alleen maar over uzelf te praten. Door te luisteren leert u meer en het verdiept de relatie met degene met wie u praat. Durf door te vragen.

Er zullen altijd mensen zijn die meer praten dan luisteren. Maar er komen ongetwijfeld ook momenten dat er iemand op uw pad komt die ook een heel goede luisteraar is en openstaat voor wat u te vertellen heeft. In een goed gesprek is er een balans tussen luisteren en vertellen.

(Bron: de Volkskrant, Quest, Happinez. Foto: Shutterstock)