Vaarwel Nederland: Nieuw-Zeeland

In de documentaireserie Vaarwel Nederland volgt MAX het spoor van Nederlandse verhuizers uit de jaren 50. Aan de hand van persoonlijke verhalen, foto’s en archiefbeelden vertelt de serie de geschiedenis van emigranten naar de 4 populairste emigratiebestemmingen vanaf de jaren 50. In aflevering 4 staan de emigranten naar Nieuw-Zeeland centraal.

Bruidsvlucht

Annemarie Hermans (89) komt op een bijzondere manier naar Nieuw-Zeeland. Zij is een van de passagiers op de beroemde ‘Bruidsvlucht’ in 1953. Aan boord zijn tientallen jonge vrouwen op weg naar hun toekomstige echtgenoot in Nieuw-Zeeland. Na ruim een week vliegen arriveert Annemarie in een koud en nat Christchurch. Ze kan zich goed herinneren dat er een speciaal welkomstritueel is door de Maori. “Ik schrok me wild, want ik wist helemaal niks van Nieuw-Zeeland en dit was de eerste keer dat ik donkere mensen zag.”’ In Nieuw-Zeeland trouwt ze met haar Nederlandse man Steve. ”Het was een van de gelukkigste dagen van mijn leven maar ook een verdrietige dag omdat mijn ouders er niet bij waren.’’

Fotocamera

In 1957 vertrekt Ans Westra (81) naar Nieuw-Zeeland om haar geëmigreerde vader te bezoeken. Van haar stiefvader krijgt ze een fotocamera mee. Tijdens haar reis door Nieuw-Zeeland maakt ze foto’s van het dagelijks leven en dat groeit uit tot haar levensdoel. Vooral de foto’s die ze van de Maori maakt zijn baanbrekend. Als eerste weet ze de moeilijke omstandigheden en de armoede waarin de Maori’s  leven vast te leggen. Ans trouwt met een Nederlandse man en krijgt 2 kinderen. Ze is een van de meest bekendste fotografen van Nieuw-Zeeland.

Niemand aanraden

“Ik zou nooit iemand aanraden om te emigreren. Je laat zoveel achter, maar dat weet je van te voren natuurlijk niet.” De Rotterdamse Atie Elbers (80) is in 1955 naar Nieuw-Zeeland geëmigreerd. Ze is verloofd met haar buurjongen en reist hem achterna. Niet wetend wat haar te wachten staat. De eerste periode heeft ze vreselijke heimwee. Het huis waar ze woont is primitief, het is koud en ze mist haar familie. Toen haar man op jonge leeftijd overleed, heeft ze overwogen om naar Nederland terug te keren, maar voor haar kinderen blijft ze in Nieuw-Zeeland. Bij de Nederlandse Vereniging komt ze een man tegen met wie ze nu op een prachtige plek aan een baai in Auckland woont.

Eerste groep emigranten

Berta Welten is 13 jaar oud als ze met haar ouders in 1948 in Rotterdam op de boot stapt. De familie Van den Heuvel, bestaande uit vader, moeder en 12 kinderen behoort tot de eerste groep naoorlogse emigranten naar Nieuw-Zeeland. “We waren nog nooit buiten het dorp geweest.” De oorlog heeft een diepe wond geslagen in het boerengezin uit Deurne, omdat een van de kinderen dodelijk getroffen is door een granaat. Moeder wilde weg uit het verwoeste Nederland, naar een plek waar nooit meer oorlog zou zijn. Terugkijkend op het avontuur van haar ouders ziet Berta dat zij het erg moeilijk hebben gehad in het nieuwe land. “Ze hebben veel tranen gelaten, maar moeder zei altijd, ‘Je moet door de zure appel heen bijten.’ Ze hebben het voor een beter leven voor de kinderen gedaan en dat is uiteindelijk gelukt.” In het spoor van de familie Van den Heuvel zijn meer gezinnen vanuit het Brabantse Deurne vertrokken naar Cambridge. Daarom wordt deze plaats ook wel Klein Deurne genoemd.  

Omzwervingen

Gerarda Bossard (89) is 13 oud jaar als de Japanners Nederlands-Indië binnenvallen. Haar vader wordt opgepakt en naar een strafkamp gebracht. Samen met haar moeder en 2 zussen komt Gerarda in een vrouwenkamp terecht. Op een haar na hebben ze een bombardement op het kamp overleefd. Na de oorlog vertrekken ze naar Nederland. Via een omzwerving naar Australië komt Gerarda uiteindelijk in Nieuw-Zeeland terecht, waar ze trouwt en 2 zonen krijgt. Nieuw-Zeeland heeft haar rust en vrijheid gegeven.

Nederlands dorp

Jolien van der Grind werkt als activiteitenbegeleider in Ons Dorp in Auckland. Het dorp bestaat uit seniorenwoningen en een verzorgingshuis en is opgericht door Nederlandse emigranten. In de gemeenschappelijke ruimte leest Jolien Nederlandse kranten met de ouderen, er wordt over vroeger gepraat en volop gesjoeld.

Verhalen

In de documentaireserie Vaarwel Nederland komen de verhalen van emigranten uit Canada, de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland aan bod. De serie wordt in 4 delen uitgezonden en is te zien op 23 februari, Canada, op 2 maart, 16 maart en op 23 maart 2018 om 21.05 uur op NPO 2.

De verhalen die in Vaarwel Nederland worden verteld zijn niet de enige verhalen. Er zijn er velen. Op MAX Vandaag hebben we nog extra verhalen van mensen die ooit de stap hebben gewaagd om te emigreren of van mensen die veel aan deze emigranten te danken hebben.  Bekijk hiervoor de kaart van Vaarwel Nederland.