Uw levenstestament opstellen, wel of niet doen?

Stel dat u niet meer zelfstandig uw bankzaken kunt regelen of andere belangrijke beslissingen kunt nemen, bijvoorbeeld door dementie of fysieke ongemakken? Dan kan het gebeuren dat u een bewindvoerder krijgt, die namens u lopende zaken regelt. Maar u kunt dit moment ook voor zijn, door alvast een levenstestament op te laten stellen. Hierbij legt u zelf vast wie uw belangen behartigt, op het moment dat u dat zelf niet kunt. Wat komt er allemaal kijken bij het opstellen van zo’n levenstestament?

Waarin verschilt een levenstestament van een regulier testament?

Net zoals een regulier testament is een levenstestament niet wettelijk verplicht. Maar u kunt het desgewenst laten vastleggen bij de notaris. Het verschil zit hem in de termijn van de gemaakte afspraken. In een regulier testament legt u vast wie na uw overlijden uw erfgenamen zijn en wat er gebeurt met uw bezittingen en nalatenschap. Een door u aangewezen executeur handelt de vastgelegde afspraken af en regelt ook de openstaande financiële verplichtingen. Met een levenstestament legt u ook dit soort zaken vast, maar dit kan al in werking treden als u zelf nog leeft (maar niet meer in staat bent om zelfstandig beslissingen te nemen).

Waarin verschilt een levenstestament van een volmacht?

Notariële volmacht is de officiële benaming van het levenstestament. Dat wil zeggen dat u iemand anders machtigt om namens u te handelen, ook als u zelf nog in leven bent. Maar een levenstestament kan ook weer uit meerdere volmachten bestaan. Zo zijn er financiële, materiële en persoonlijke, maar ook medische volmachten. Heeft u bijvoorbeeld meerdere kinderen? Dan kunt u eventueel via uw levenstestament afspreken wie van hen welke volmacht krijgt.

Degene met de financiële volmacht kan dan uw geldzaken beheren, als u dat zelf niet meer kunt. Dan moet diegene wel contact opnemen met de bank en de notariële verklaring laten zien, om bij uw bankrekening te kunnen. Eventueel kunt u nog een 3e persoon benoemen, die bij grote uitgaven voor extra controle zorgt. Als u iemand een medische volmacht verleent, kan diegene uw wensen op medisch gebied uitvoeren. Waar wilt u bijvoorbeeld behandeld worden als u ernstig ziek wordt? En door wie? En staat u open voor euthanasie, bij eventueel uitzichtloos lijden? Verder kunt u kleinere, praktische, persoonlijke zaken alvast vastleggen, zoals uw uitvaartwensen, de zorg voor uw huisdieren of het beheer van uw accounts op sociale media. De gevolmachtigde beslist hier dan over, als u daar zelf niet meer toe in staat bent.

Lees ook: Een erfenis afhandelen zonder gedoe? Deze tips helpen

Wanneer treedt een eerder vastgelegd levenstestament in werking?

Als u nog wilsbekwaam bent en zelfstandig kunt handelen, kunt u alvast uw levenstestament opstellen en gevolmachtigden aanwijzen. En zodra u niet meer wilsbekwaam bent, wordt het levenstestament van kracht. Maar of dit inderdaad het geval is, dat beslist een arts of een medisch specialist. Want wettelijk gezien is iedereen wilsbekwaam totdat een arts het tegendeel heeft bewezen.

Indien nodig, kan een arts ook verklaren dat u gedeeltelijk wilsonbekwaam bent. In dat geval kunt u bijvoorbeeld wel zelfstandig beslissingen nemen over de zorg van uw huisdieren, maar niet over hypotheken of andere ingewikkelde zaken. Dat soort zaken komen dan dus voor de rekening van degenen die u, via uw levenstestament, heeft benoemd tot gevolmachtigde.

Is het verstandig om een levenstestament op te stellen?

Voor meerdere lezers van MAX Magazine is dit een belangrijke vraag, blijkt in 2016 en in 2018 al. Hoewel het opstellen van een levenstestament niet verplicht is, kan het vaak geen kwaad, zeker als u al langer kwakkelt met uw gezondheid. Als u komt te overlijden zonder testament, geldt het wettelijke erfrecht. Maar wat als u bijvoorbeeld dement wordt en geen levenstestament heeft opgesteld? Dan is er geen wet die hierin voorziet. En dan kan het gebeuren dat een rechter iemand moet aanwijzen, die namens u handelt en beslissingen neemt.

Lees ook: Internationale dag tegen Ouderenmishandeling: wat kunt u zelf doen en welke partijen kunnen helpen?

Wanneer kunt u beter geen levenstestament opstellen?

Mocht u er wel voor kiezen om een levenstestament op te stellen, zorg dan wel dat u gevolmachtigden aanstelt die u volledig vertrouwt. Als u het een eng idee vindt dat iemand anders uw volledige financiën kan beheren terwijl u zelf nog leeft, kunt u ervoor kiezen om dit niet te doen. Maar ook in dat geval kan een rechter een bewindvoerder aanwijzen die namens u handelt, indien nodig.

Let er daarnaast op dat u met een levenstestament geen afspraken kunt vastleggen voor het moment dat u overlijdt. Het verdelen van uw erfenis kunt u bijvoorbeeld alleen met een regulier testament doen. Tot slot is een levenstestament vaak net zo duur als een regulier testament, ongeveer 500 euro. Als u niet veel te besteden heeft, kan dat natuurlijk een flinke investering zijn voor een document dat niet wettelijk verplicht is.

(Bron: Archief, MAX Magazine, Algemeen Dagblad, Juridisch Loket, Notaris.nl, Thuisnotaris.nl, Rabobank, Regelhulp.nl, Kennisplein Gehandicaptensector, DoeHetZelfNotaris. Foto: Shutterstock)