Steeds meer Nederlanders kiezen voor een andere achternaam

Het aantal mensen in Nederland dat met een andere achternaam door het leven wil neemt toe. In 2012 gaat het nog om 1269 mensen, dat aantal is in 2018 gestegen tot inmiddels 2057.

Redenen

De reden om de achternaam te wijzigen is vaak heel persoonlijk. Zo kan een bepaalde naam niet handig zijn in een bepaald beroep of het is een naam waar mensen mee gepest worden. Ook zijn er kinderen die de achternaam van de andere ouder willen aannemen, na bijvoorbeeld een scheiding of doordat er onenigheid is met één van de ouders. Zo heeft Virgil van Dijk van het Nederlands Elftal vanwege een slechte band met zijn vader niet Van Dijk op zijn shirt staan, maar zijn voornaam. De voetballer overweegt zijn moeders naam Fo Sieeuw aan te nemen.

De verschillende soorten naamswijziging:

• achternaam minderjarige
• achternaam meerderjarige
• bespottelijke naam
• op basis van (ambtshalve) psychische hinder of na adoptie
• naamsvaststelling (bij een namenreeks zonder duidelijke voor- of achternaam)

Prijzige procedure

De aanpassing is niet één-twee-drie geregeld. Er moet een aanvraag worden ingediend bij de screeningsautoriteit Justis van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Justis beslist namens de minister voor Rechtsbescherming of de achternaam mag worden gewijzigd. Er zijn daarnaast kosten aan verbonden. Voor meerderjarige personen en 1 of 2 minderjarige kinderen is dat 835 euro. Ook als de aanvraag wordt afgewezen bent u dit bedrag kwijt. Voor slachtoffers van incest die psychische hinder ondervinden van hun naam is de naamswijziging overigens kosteloos. Als de aanvraag is goedgekeurd moet de nieuwe naam bij alle instanties doorgevoerd worden.

Strenge voorwaarden

Het veranderen van een achternaam kan alleen onder strenge voorwaarden. Er mag alleen een aanvraag worden ingediend als u Nederlander bent, staatloos bent of een asielvergunning heeft. De naam van een kind mag alleen worden aangepast als u het ouderlijk gezag over het kind heeft. Als de andere ouder ook het gezag heeft, dan moet deze toestemming geven. Is dit niet het geval, dan moet de rechtbank toestemming geven. De andere ouder moet dan echter evengoed nog instemming geven. Ook als deze geen gezag heeft. Stemt de andere ouder niet in, dan kan de achternaam alleen veranderen als:

• uw kind jonger is dan 12 jaar en de andere ouder is veroordeeld voor een misdrijf tegen uw kind.
• uw kind jonger is dan 12 jaar en (bijna) niet heeft samengeleefd met de andere ouder.
• uw kind tussen de 12 en 18 jaar is en zelf instemt met de achternaamswijziging.

Kijk voor de verdere eisen op de website van Het Juridisch Loket.

Achternaam moeder

Er is bij Justis geen reden bekend waarom het aantal aanvragen voor naamsverandering blijft stijgen. Wel valt op dat de meeste naamswijzigingen gedaan worden bij mensen die de achternaam van hun moeder willen aannemen. De afgelopen jaren zijn daarnaast zo’n 100 ‘bespottelijke’ namen gewijzigd.

Achternamen in Nederland

In Nederland bestaan er zo’n 300.000 verschillende achternamen. De Jong is de meest voorkomende achternaam in ons land. Bijna 84.000 Nederlanders gaan met die naam door het leven. De top 10 bestaat uit:

• De Jong: 83937
• Jansen: 73533
• De Vries: 71099
• Van den Berg: 57435
• Van Dijk: 56441
• Bakker : 55273
• Janssen: 54040
• Visser: 49525
• Smit: 42275
• Meijer: 38472

Bepaalde minder gewenste achternamen komen tegenwoordig al veel minder voor. Zo zijn er in 1947 nog 562 mensen met de van origine Friese achternaam Poepjes, in 2007 zijn dit er nog 286. Ook bijvoorbeeld de naam De Dood is verminderd. Van 347 in 1947 naar 291 in 2007. Daar staat tegenover dat vanwege de immigratie naar ons land er veel nieuwe namen bij zijn gekomen. Zoals de Surinaamse namen Pengel en Croes, de Chinese namen Cheung en Wong en de Vietnamese naam Nguyens.

Europa

Op Europees niveau zijn er veel overeenkomsten te zien met de meest voorkomende achternamen in Nederland. Zo is het Nederlandse Smit in Engeland Smith, in België Smet en in Duitsland Schmidt. En het Nederlandse Molenaar is in Europa ook veel te zien, als bijvoorbeeld Müller, Molina en Melnyk.

Voornaam wijzigen

Ook het aantal verzoeken om de voornaam te wijzigen blijft stijgen. In 2019 hebben meer dan 600 mensen hiertoe een verzoek ingediend. In 2015 zijn dit er nog 500. Een verklaring voor die stijging is er volgens de Raad voor de Rechtspraak niet. Voor een voornaamswijziging kunt u overigens niet terecht bij Justis. Verzoeken voor voornaamswijziging moeten worden ingediend bij de rechter. De rechter kijkt dan onder andere of iemand een goede reden heeft voor de wijziging, bijvoorbeeld een transgender die van geslacht is veranderd. Een voornaamswijziging is dan gebruikelijk. Of ouders die een kind hebben geadopteerd en graag zelf een voornaam aan hun kind willen geven. De rechter ziet soms ook mensen die om emotionele redenen hun voornaam willen veranderen, bijvoorbeeld als iemand vernoemd is naar een persoon en die naam niet meer wil dragen. De rechter kan een verzoek ook afwijzen, hoewel dat weinig gebeurt. Als een aanvraag ongepast is – bijvoorbeeld omdat iemand dezelfde naam wil als een filmpersonage of een voornaam wil die duidelijk een achternaam is zoals Janssen – kan de aanvraag worden geweigerd.
Hoe vaak komt uw achternaam nog voor?

Heeft u een populaire achternaam?

Benieuwd naar de populariteit van uw achternaam en waar die het meeste voorkomt in Nederland? In de Familienamenbank van CBG kunt u dit opzoeken. Overigens zijn de cijfers niet zo recent (2007), maar ze geven toch een goed idee.

(Bron: Justis, Rijksoverheid, RTL Nieuws, Het Juridisch Loket, ANP)