Speciale voorleessessies van Marjan Berk

Vereniging Het Zonnehuis vierde op 24 mei 2016 haar 95-jarig bestaan. De vereniging zet zich in voor de waardigheid van het leven van kwetsbare ouderen met een verminderde regie (of verlies aan regie) over het eigen leven met een veelzijdige hulp- en zorgbehoefte. Om dit 95-jarig bestaan te vieren verzorgt ambassadeur Waardige Zorg Marjan Berk, bekend van haar boeken en verschillende tv-optredens, speciale voorleessessies in een aantal verzorgingshuizen. 

“Meisjes, komen jullie er ook bij?”

De mensen druppelen de zaal binnen, deze zonnige woensdagmiddag in Zonnehuis Oostergast in het Groningse Zuidhorn. “Ah, gelukkig, ik was al bang dat we met z’n drieën zouden blijven”, zegt een enigszins ongeruste Marjan Berk terwijl ze iedereen een hand geeft en tijd maakt voor een praatje. “Gezellig, heeft u uw man meegenomen?” Ze ontvangt stralende ogen en een lach retour. En natuurlijk: “Ik herken u van televisie. En u heeft veel boeken geschreven; wat fijn dat ik u mag ontmoeten.”

“Het lijkt wel de Tour de France”, aldus Marjan Berk’s welkom aan bewoner Gerrit Post. Hij draagt een fietshelm omdat hij weleens valt. “Kom, we gaan beginnen. Meisjes, komen jullie er ook bij?” Ze richt zich daarbij niet tot de twee jonge stagiaires, maar tot de senior vrijwilligers die koffie ronddeelden.

Ervaringen delen

Het is het feest van generatiegenoten: haar toehoorders zijn gemiddeld zo’n 80 jaar, met uitschieters richting de 60 en tot boven de 100 jaar. Zelf wordt Marjan Berk geboren als Marie-Janne van Baaren. “Het is heerlijk met deze mensen. Bij jongeren moet ik nog weleens wat uitleggen, hier snappen ze me allemaal,” aldus Marjan. Dat betreft bijvoorbeeld haar ervaringen in de oorlog. Het delen van ervaringen is altijd fijn. “Houden jullie van lezen? Hebben jullie een bibliotheek?” Ja, natuurlijk. Nou, dan stuurt ze haar ‘Oma en Opa boek’ nog wel even toe. “Voor jullie als grootouders. En dat hoeft niet alleen in biologische zin zo te zijn, hè. Iedereen die aan de jeugd voorleest, is opa of oma.” Ze vertelt over haar leven, over haar ouders en grootouders, hoe opa haar achter de typmachine zette: “Kijk, opa, ik schrijf!”, en over haar kleinzoon Sebastiaan, die als puber een tijd bij haar kwam wonen in Amsterdam, mede om de dood van zijn moeder te verwerken. “Hij liet mij zijn muziek horen. En hij luisterde naar mijn voorkeuren. Ik heb hem geleerd dat je deodorant niet dóór je kleding heen moet spuiten en hij sleurde me mee het internet op.” Zó graag wilde ze hem laten ervaren wat lezen voor je kan betekenen, maar ja, krijg dat maar voor elkaar bij een tiener. “Zijn belangstelling voor mooie meisjes maakte hem uiteindelijk bereikbaar. Met ‘De eerste keer’ van Remco Campert sloeg de leesvonk over.”

Een bijzondere boodschap

In alles wat Marjan vertelt, zit een boodschap voor de aanwezigen. Is iedereen zich net als zij bewust van de rol die grootouders hebben? Dat je de ervaringen van je eigen grootouders en ouders ook weer doorgeeft aan je kinderen en kleinkinderen? Ze benoemt het terloops, maar maakt het expliciet door te vertellen over de verhalen die ze van ‘Nieuwe Grootouders in Nederland’ hoorde. Grootouders wiens grootouders in China, Turkije of Suriname zijn geboren. Grootouders die hun kleinkinderen in Nederland zien opgroeien en instinctief weten dat die waarden van ver weg zo dichtbij en belangrijk zijn.

Fantastisch

Marjan bezocht de afgelopen weken verzorgingshuizen in Vlaardingen, Doorn, Amstelveen, Beekbergen, Zwolle en Zuidhorn. “Ik vond het heel bijzonder”, zo blikt ze terug. “Bij ieder Zonnehuis was het weer anders, ik proefde de sfeer van de streek.” In haar columns uit ze vaak haar zorgen om de zorg. Marjans cabaret samenwerking met mannen als Wim Kan, Wim Sonneveld en Toon Hermans spreekt natuurlijk tot de verbeelding. Maar dat ze ook een verpleegkundige achtergrond heeft, is veel minder bekend. En dat is nu net een van de fundamenten waarop ze stelling neemt in haar columns over de zorg en zorgbeleid. Hierover zegt ze zelf: “Ja, rondom de leessessies heb ik daar wel wat op gelet, maar ik richtte me vooral op de mensen. Ik wilde ze een leuke middag bezorgen en dat is overal wel gelukt, geloof ik.” Vertellen en luisteren. Weer vertellen en wat zingen, ‘Mijn Sarie Marijs’ lijkt favoriet, “Dat kent iedereen.” Jelly Dekker van Zonnehuis Oostergast in Zuidhorn is zeer blij met Marjans aanwezigheid. “De reacties van de mensen zijn stuk voor stuk fantastisch! Ze maakt contact, ze heeft en geeft aandacht. Ze noemt alles wat vroeger speelde ook gewoon bij naam.”

(Bron: Leyden Academy)