Oppassen op de kleinkinderen, zo blijft het een succes

Oppassen kan voor zowel grootouders als kleinkinderen een hele mooie ervaring zijn. Wel heeft het vaak de nodige impact op het leven van de opa’s en oma’s. Door de eigen grenzen in de gaten te houden en vooraf afspraken met de ouders te maken kunnen problemen voorkomen worden.

Oppassen zorgt voor een betere band (en gezondheid)

Uit onderzoek blijkt dat oppassen tijdens de kindertijd de band met het kleinkind verbetert. Dat is op dat moment al fijn, maar het blijkt op een later moment ook nog eens ten goede te komen. Kleinkinderen met een opa of oma als oppas zijn eerder geneigd om in een latere fase hun grootouders op hun beurt weer te ondersteunen. Wanneer de grootouders eenmaal op hoge leeftijd zijn, hebben zij zo nog een zeer waardevol contact met de kleinkinderen. Daarnaast blijven oppassende grootouders vaak fitter en het sociale contact voorkomt eenzaamheid en geeft extra zin aan het leven. Mits het oppassen niet teveel als een belasting ervaren wordt.

Afspraken over de agenda

Vaak werkt een vaste dag of dagen in de week oppassen het beste voor de (werkende) kinderen. Ook voor uw eigen agenda kan een vaste afspraak handig zijn om rekening mee te houden. De overige dagen heeft u dan voor uzelf. Is het de wens dat u meer dan 1 dag per week oppast, bedenk dan goed of u dit op langere termijn volhoudt. Als u afspreekt dat u in het huis van de kinderen oppast scheelt het u thuis opruimen en schoonmaken, maar u heeft dan wel te maken met reistijd. Maak ook afspraken over wel of niet boodschappen doen en over de avondmaaltijd. Het kan net teveel zijn als u elke keer ook nog voor het gezin kookt, dus het kan ook een keuze zijn om thuis te eten of dat de ouders voor u koken.

Afspraken over de opvoeding

Grootouders die minstens 1 keer per week oppassen vormen een onderdeel van de opvoeding. Dit kan weleens botsen met de ouders. Natuurlijk mogen opa’s en oma’s best wat minder streng zijn of hun eigen regels hebben, maar het is wel verstandig om zoveel mogelijk 1 lijn te vormen met de regels die de ouders stellen. Bespreek daarom hoe u over bepaalde opvoedkundige zaken denkt en blijf in gesprek als het in de praktijk toch voor lastige situaties of frustraties blijkt te zorgen. Het is lastig als u vanwege ‘de lieve vrede’ uw irritaties inslikt, maar bedenk u dat dat vanaf de andere kant wellicht ook wel zo is en dat iedereen het beste met de oppaskinderen voor heeft. Er zit een dunne lijn tussen helpen in de opvoeding en het gevoel van teveel bemoeienis of kritiek. Probeer vooral zoveel mogelijk samen te blijven werken met de ouders van de kleinkinderen.

Zaken waar u onder andere afspraken over kunt maken:

• De plek waar wordt opgepast. Is dat uw huis, dan is het helemaal niet gek als daar ook een (groot) deel van uw regels gelden.
• De dagindeling van het kleinkind. Wat zijn de dagelijkse rituelen, slaap- en eettijden, schermtijd en meer.
• De manier van straf geven. Worden de kleinkinderen door de ouders bijvoorbeeld 5 minuten op de trap geplaatst, neem dat dan over. En informeer hoe zij bepaalde zaken verder aanpakken.

Afspraken over eten

Eén van de onderdelen waar het weleens botst tussen ouders en grootouders is het eten. Soms omdat de ouders losser zijn dan de opa’s en oma’s wenselijk vinden, soms andersom of juist omdat het er voor wat betreft van één van de partijen te streng aan toe gaat. Grootouders mogen de kleinkinderen af en toe best wat extra verwennen, maar zeker als dat minstens tijdens 1 oppasdag in de week is, is het wel verstandig daar afspraken over te maken. Ouders willen zelf ook weleens iets lekkers aan hun kinderen geven en wellicht zijn er nog meer grootouders in het spel. Dan kunnen de kleinkinderen al snel teveel ongezonde snacks binnen krijgen.

Uit onderzoek is gebleken dat grootouders zowel op het eetpatroon als het gewicht van de kleinkinderen een negatieve invloed kunnen hebben. Dit komt onder andere door de vele tussendoortjes en de mate van lichaamsbeweging die daar tegenover staat. Kleinkinderen krijgen alleen genoeg lichaamsbeweging om het calorierijke voedsel te compenseren, als de grootouders er zelf een actieve levensstijl op nahouden. Het Voedingscentrum geeft de volgende tips:

• Laat zien dat u gezond eet en drinkt en daarvan geniet. Goed voorbeeld doet goed volgen en werkt beter dan te zeggen dat iets moet. Neemt u bijvoorbeeld regelmatig wat fruit tussendoor in plaats van snoep of koek, dan wil uw kleinkind dat ook eerder.
• U kunt uw kleinkind ook verleiden tot gezonde keuzes, door bijvoorbeeld partjes fruit op tafel te zetten. Geef bij lekkere trek wat snackgroente en bied standaard thee zonder suiker of water aan bij dorst.
• Ga tijdens het eten gezellig aan tafel zitten. Zo is er aandacht voor het eten en elkaar. Leg de nadruk niet op het ‘moeten eten’, maar maak er een ontspannen moment van.

Afspraken over onkosten

Als grootouders oppassen scheelt dat de kinderen kosten die ze anders aan opvang kwijt zijn. Veel opa’s en oma’s doen dit met liefde. Toch kan er gesproken worden over een vergoeding voor bijvoorbeeld de reiskosten die gemaakt worden. Dat geldt ook voor eventuele boodschappen die (op verzoek) gedaan worden of bijvoorbeeld de entree van een dierentuin als dat regelmatig voorkomt. Natuurlijk vinden niet alle grootouders dit noodzakelijk, maar dat hangt ook af van de financiële omstandigheden van beide partijen.

Wat als u niet (langer) wilt oppassen?

Oppassen kan (op den duur) erg intensief zijn. Zeker als er meerdere kleinkinderen en oppasdagen in het spel zijn. Het wordt door sommige kinderen misschien als vanzelfsprekend gezien en door sommige grootouders als een verplichting, maar dat zou niet zo moeten zijn. Kaart het daarom tijdig aan als het u teveel wordt, dat geeft de ouders de tijd om naar andere oplossingen zoeken. Ook kunt u aanbieden nog wel incidenteel op te passen. Bijvoorbeeld als uw kleinkind ziek is, vakantie heeft of gewoon zo eens in de tijd een keer, waarbij u vooral een gezellige dag heeft in plaats van in het schema van de ouders mee te gaan.

(Bron: archief, AD, SNS, opaenoma.nl, Ouders van nu, jggv.nl, 24baby, Parool. Foto: Shutterstock)