MAX Seniorencoach: ‘Waardig sterven…’

‘Ik wil zo natuurlijk mogelijk sterven’ was de wens van Floor Haak. Afgelopen zomer was in de documentaire Dertien dagen op televisie te zien hoe hij dat deed. Floor Haak (86) besloot te sterven door niet meer te eten en te drinken. Hij wil laten zien, zo zegt hij in de documentaire,  hoe dat is, dat je niet hoeft te wachten tot er pillen verkrijgbaar zijn. Hij wil voor blijven dat hij niet meer zelfredzaam is. Een leven in een verzorgingshuis kan hij zich niet voorstellen. Een prachtige documentaire die laat zien hoe iemand toewerkt naar het sterven, omringd door liefdevolle familie.

Kraakheldere geest

Ik moet terugdenken aan het overlijden van mijn oma, nu 6 jaar geleden, wat eigenlijk heel vergelijkbaar ging. Hoewel mijn oma niet geheel vrijwillig haar einde tegemoet trad. Ze had een fikse ontsteking aan haar teen gekregen, waardoor ze op bed kwam te liggen en op haar leeftijd, ze was toen 108 jaar oud, ging het lichaam na een paar dagen al heel snel achteruit. Haar geest was echter nog kraakhelder. Ze koos er voor geen palliatieve sedatie te ondergaan en ook al was al snel duidelijk dat ze hier niet meer bovenop zou komen, euthanasie was onbespreekbaar. Ook zij wilde via de natuurlijke weg gaan, versterven dus.

Mijn ouders en oom nemen de verzorging op zich en zijn dagelijks bij mijn oma. De kleinkinderen en kennissen wisselen hen af om zo te zorgen dat oma niet alleen is. Het zal uiteindelijk een half jaar duren, je wordt immers niet voor niets 108 jaar, voor ze uiteindelijk overlijdt. Nog 2 weken voor haar dood, vraagt ze me hoe de verjaardag van onze jongste zoon gevierd gaat worden, zo helder.

‘Op haar manier verlaat ze het leven’

We lezen haar voor, vertellen haar over de gespeelde voetbalwedstrijden, waar ze zo van genoot, wat we die dag hebben meegemaakt en ze luistert, liggend in bed. Dagen, weken lang. Langzamerhand verliest ze haar gehoor en zicht en stopt het eten en drinken. En net op het moment dat er even niemand in haar kamer is, piept ze er tussenuit. Net als ze geleefd heeft, op haar manier verlaat ze het leven.

Waardevol en dankbaar

Die laatste maanden met oma zijn voor mij en mijn familie heel waardevol geweest. We hebben die tijd zo intens met elkaar beleefd. Mijn oma werd tot het einde toe, net als in de documentaire, verzorgd en omringd door haar dierbaren.

Ik ben heel dankbaar dat wij dit zo hebben kunnen doen voor haar, maar ook voor ons naasten. Het is niet vanzelfsprekend, dat realiseer ik mij maar al te goed. Veel mensen hebben niet de keuze zo te sterven.  En ook al hebben ze deze keuze wel, dan nog is familie of een netwerk om hen heen essentieel.

Het belang van liefdevol netwerk

Deze week zal een mevrouw die ik al een tijdlang ondersteun met gesprekken,  uit het leven stappen. Jaren heeft ze moeten strijden om de euthanasie toegediend te krijgen. Ze wil al lang niet meer leven, heeft veel pijn, maar het stoppen met eten en drinken kon ze niet aan. Ze had niet de zorg van kinderen en kennissen om haar heen, die haar hierin konden begeleiden.

Als MAX Seniorencoach kon ik met haar terugblikken op mooie, maar ook veelal moeilijke momenten, die haar nog bezighielden en dat was voor haar heel belangrijk in het toewerken naar haar naderende einde.

De documentaire Dertien Dagen kunt u hier terugkijken.

Mieke Schouten (53) schrijft over haar leven en over haar werk als MAX Seniorencoach.