Maak pesten bespreekbaar!

Het is vandaag, dinsdag 19 april 2016, de Landelijke Dag Tegen Pesten. Van de jongeren op het voorgezet onderwijs geeft 11 procent aan de afgelopen drie maanden gepest te zijn, zo blijkt uit onderzoek van de GGD en het RIVM. Dit betekent dat er in een klas van 27 leerlingen, gemiddeld zo’n 3 jongeren gepest worden.

Ouderen pesten ook

Onder pesten verstaan we bijvoorbeeld schelden, roddelen, vervelende berichtjes sturen, iets afpakken, spugen of iemand buitensluiten. Maar pesten gebeurt niet alleen op middelbare scholen. Uit onderzoek van de Radboud Universiteit Nijmegen blijkt dat minstens 20 procent van de ouderen in woonzorgcentra worden gepest door andere bewoners. Over het algemeen trekken ouderen in woonzorgcentra elkaar niet aan de haren. Wel houden zij plekken bezet en sluiten zij anderen buiten. Ook kunnen zij elkaar negeren en blokkeren zij elkaars weg met bijvoorbeeld de rollator. Ook negatieve opmerkingen en blikken komen veel voor. Ook fysieke pesterijen zijn niet uitgesloten.

Indicaties voor pestgedrag

Slachtoffers van pestgedrag durven het meestal niet aan te geven, het is dan ook van groot belang dat het personeel en familieleden van bewoners in een woonzorgcentrum alert zijn op symptomen en patronen. Als iemand voortdurend alleen is, er angstig en onzeker uitziet of en bijna altijd door andere bewoners wordt genegeerd, kunnen dit indicaties zijn voor pestgedrag.

Oorzaken pestgedrag

Om pestgedrag onder ouderen goed aan te kunnen pakken, is het van belang om te weten wat de oorzaken hiervan zijn. Er is echter bijna geen onderzoek gedaan naar pestgedrag in woonzorgcentra. Toch zijn er veel gelijkenissen te vinden tussen pestgedrag op scholen en in woonzorgcentra. Er spelen namelijk in grote mate dezelfde groepsdynamische processen. Oorzaken van pestgedrag kunnen zijn:

• Voortdurende evenwichtsverstoring in de groep
• Slecht contact tussen het woonzorgcentrum en de familieleden van de ouderen
• Autoritait gedrag van medewerkers en leiding
• Voortdurende strijd om ‘macht’ binnen de groep
• Zondebokmechanisme
• Verveling
• Persoonlijke problemen
• Voorgeschiedenis

Aanpak pestgedrag

Dat er binnen verschillende woonzorgcentra gepest wordt is duidelijk, maar wat kan er concreet tegen gedaan worden? Het Ouderenfonds geeft enkele handige tips:
Zorg ervoor dat zowel bewoners als medewerkers van een instelling weten bij wie ze met een klacht over pesten terecht kunnen.

• Richt binnen een afdeling een commissie van ouderen op die meedenkt over hoe pestgedrag kan worden voorkomen, om de bewoners zelf bij de problematiek rondom pesten te betrekken.
• Breng de problematiek onder de aandacht door het organiseren van informatieavonden voor medewerkers, bewoners, familieleden en vrijwilligers. Met het bewust maken van de ernst van het pesten, is al een belangrijke stap gezet.
• Houd, om pestgedrag te signaleren, de sfeer binnen de verschillende bewonersgroepen goed in de gaten.
• Treedt adequaat op als er gepest wordt. Als iemand ongestraft iets kan doen wat eigenlijk niet mag, kan dat ertoe leiden dat het vaker gebeurt.
• Begeleid nieuwe bewoners goed, introduceer diegene fatsoenlijk in de groep.
• Betrek familieleden en partners ook bij het pestprotocol, het kan voor ouderen vaak heel moeilijk zijn om ana te geven dat zij worden gepest.

Uit bovenstaande aanpak, verschillende gesprekken met ouderen, slachtoffers en zorgprofessionals komt één duidelijke boodschap naar voren: maak pesten bespreekbaar!

(Bron: Ouderenfonds)