Waarom is zout zo’n geliefde smaakmaker?
Publicatiedatum: 15 februari 2023
Zout is in bijna elke keuken te vinden en is in veel gerechten verwerkt. Maar waarom is dit zo? En waarom zijn andere smaakmakers niet net zo geliefd?
Natriumchloride
Zout bestaat uit natrium en chloride (NaCl). Het is de belangrijkste bron van natrium in onze voeding. Natrium is een mineraal dat van nature niet in veel voedingsmiddelen voorkomt. Het helpt bij het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk. Ook is het nodig voor een goede werking van de spier- en zenuwcellen. Chloride speelt daarnaast een rol bij de vochtbalans.
De functie van smaak
Naast dat ons lichaam zout in beperkte mate nodig heeft, heeft het ook een functie bij onze smaak. Door het te eten krijgen we een sterk gevoel van beloning. Daarnaast versterkt en beïnvloedt het andere smaken. Zout onderdrukt bijvoorbeeld bitterheid in voedsel.
Ook maakt keukenzout de smaakpapillen actiever. Smaak heeft namelijk een biologische functie. Mensen vinden bepaalde smaken lekker, omdat hun lichaam het nodig heeft. Het is zeer belangrijk voor de vochtbalans, dus kunnen wij het proeven.
In de geschiedenis
Terwijl er tegenwoordig te veel zout gegeten wordt, was dit vroeger niet het geval. Vroeger werd de smaakmaker vooral als conserveringsmiddel gebruikt. In de middeleeuwen werd het vervolgens een gewild product en een teken van rijkdom. Alleen de rijksten hadden zout. Dit werd dan in een groot, edelmetalen schip op tafel gezet. Hierin stond een klein zoutvat. Vandaag de dag staat daarom bij de meesten het zoutvat nog steeds op tafel.
Hoeveel zout mag u hebben?
Het lichaam heeft dus zout nodig, maar niet te veel. Volwassenen mogen niet meer dan 6 gram per dag. Volgens het Voedingscentrum krijgt ongeveer 80 procent van de Nederlanders echter meer binnen dan dit. Volgens de Hartstichting krijgen volwassenen gemiddeld tussen de 8 en 9 gram per dag binnen. Dit komt deels doordat er in veel producten zout zit. Het wordt namelijk gebruikt om aan producten smaak, structuur of een langere houdbaarheid mee te geven. Een andere reden is dat we vaak nog te veel zout aan ons eten toevoegen.
Het eten van te veel zout is nadelig voor uw gezondheid. Het lichaam houdt dan meer vocht vast, waardoor er ook meer vocht in de bloedvaten zit. Hierdoor komt er meer druk op de bloedvaten en moet het hart harder werken om bloed rond te pompen. Dit leidt dan tot een verhoogde bloeddruk. Een hoge bloeddruk vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Door de te hoge bloeddruk kunnen de kleine bloedvaten in de nieren beschadigen, wat nierschade tot gevolg kan hebben.
Wie gevarieerd eet, hoeft eigenlijk geen zout aan het eten toe te voegen om dagelijks voldoende binnen te krijgen. Zout zit in brood en crackers, in kleine hoeveelheden in zuivel, in kaas en in vleeswaren. Dus ongemerkt krijgt u al meer dan voldoende binnen. Veel voorbewerkte en kant-en-klare producten zitten bomvol zout, net als bouillonblokjes.
(Bron: Quest, Consumentenbond, Hartstichting, Voedingscentrum, archief. Foto: Shutterstock.)
