Voedingsmisverstand: hebben zoetstoffen een giftige werking op darmbacteriën?

Jaap Seidell is hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de VU in Amsterdam en onafhankelijk wetenschappelijk adviseur van staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid. In Tijd voor MAX helpt hij regelmatig een voedingsmisverstand de wereld uit. Dit keer gaat het over de werking van zoetstoffen op onze darmbacteriën. In de pers verschijnt op 8 oktober 2018 een bericht dat de Israëlische universiteit Ben Gurion en de Nanynang Technological University in Singapore hebben ontdekt dat zoetstoffen en sportvoeding met kunstmatige zoetstoffen slecht zijn voor de darmen. Maar hoe zit het werkelijk? 

De wetenschappers hebben gekeken naar zoetstoffen als aspertaam, saccharine, sucralose, neotaam, advantaam en acesulfaam kalium. Ze onderzochten ook voedingssupplementen met zoetstoffen erin. Het gaat in alle gevallen om voedingsmiddelen die goed zijn gekeurd in Europa en in de Verenigde Staten. Volgens de onderzoekers levert het onderzoek het bewijs dat het eten van kunstmatige zoetstoffen de darmwerking tegenwerkt.

Al ons eten heeft invloed op de darmflora

Volgens Jaap Seidell is de uitkomst van het onderzoek niets nieuws. Dit wil overigens niet zeggen dat er lichtzinnig mee om wordt gegaan, maar op veel verpakkingen van producten waar zoetstoffen inzitten, staat al vermeld dat overmatige consumptie mogelijk kan leiden tot darmklachten. Zo heeft alles wat we eten invloed op de samenstelling van onze darmflora. Zodra de resten van een maaltijd in de dikke darm terecht komen, zijn er bacteriën die daar goed op groeien. Weer andere bacteriën kunnen niets met het voedsel en nemen in aantal af. De darmflora past zich aan, aan het eetpatroon. In theorie kan het dus dat zoetstoffen in een dieet dik maken of diabetes-2 kunnen veroorzaken. De wetenschap buigt zich hier voortdurend over.

Andere gezondheidsrisico’s

Toch zijn er in de Europese Unie veel zoetstoffen veilig verklaard. Die verklaring is op grond van proeven op dieren en dan vooral gericht op het risico op kanker. Daarmee is niet gezegd dat er nog andere gezondheidsrisico’s aan de inname van zoetstoffen zit. Alles wat veilig nu als veilig wordt beschouwd, is dit door de kennis die er nu is. We weten nog niet wat de risico’s zijn op langere termijn. In Amerika zijn recent een aantal zoetstoffen van de markt gehaald door aanvullende onderzoeksresultaten.

Nationaal Preventieakkoord

Om onder ander overgewicht in Nederland tegen te gaan komt de overheid eind oktober 2018 met een Nationaal Preventieakkoord. Recent is uitgelekt dat 1 van de maatregelen het afschaffen van de btw op light frisdranken is. In die drankjes zit weliswaar geen suiker, maar de zuren zorgen voor evenveel tanderosie als gewone suikerhoudende frisdranken. In de afgelopen jaren is een enorme toename van tanderosie onder kinderen geconstateerd. Die toename is te wijten aan het drinken van zure dranken, vooral frisdrank. Light frisdranken zijn even zuur en slecht voor het gebit. Tanderosie leidt niet alleen tot een onfraai gebit, het kan ook ontstekingen in de mond veroorzaken en die trekken weer door het hele lijf.

Aangezien er nog een hoop onduidelijk is over de werking van zoetstoffen, adviseert Jaap Seidell om het bij water, koffie of thee (zonder suiker) en melk te houden. “De overheid moet mensen vooral stimuleren om water te drinken en de btw op groenten en fruit af te schaffen.”

Dit onderwerp wordt besproken in Tijd voor MAX op 10 oktober 2018