Voedingsmisverstand: wat is gezonder, banket- of amandelspijs?
Jaap Seidell is hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de VU in Amsterdam. Iedere maand helpt hij in Tijd voor MAX een voedingsmisverstand de wereld uit. Met de Kerst en de daarbij behorende kersttraktaties, is het geen overbodige luxe om er paar onder de loep te nemen.
De banketstaaf en kerststol
Neem bijvoorbeeld de banketstaaf of de kerststol. Een traktatie die bij menig koffiemoment of aan het ontbijt rond de Kerst niet ontbreekt. Een lekkernij waar wel een klein misverstand aan hangt. Vaak zit er in de staaf of stol geen echte amandelspijs, maar banketspijs. Banketspijs is niet van gemalen amandelen gemaakt, maar van gemalen soja- of witte bonen. De reden is de prijs, want banketspijs is een stuk goedkoper dan amandelspijs. Voor de vorm worden er nog wel eens wat amandelen, synthetische amandelaroma of gemalen abrikozenpitten aan toegevoegd. Maar dat haalt het niet bij de echt amandelsmaak.
Banketspijs of amandelspijs
Banketspijs is minder lekker dan amandelspijs, maar geen van beide is gezond. Noten en peulvruchten zijn op zich goede voedingsmiddelen. Ze bevatten allebei veel eiwitten en vezels. In noten zitten ook nog veel gezonde vetten. Maar zowel banket- als amandelspijs bevat een kleine 40 procent suiker en tussen de 10 en 20 procent vet, waarvan ongeveer een derde ongezond verzadigd vet. Banketspijs bevat iets meer suiker, maar amandelspijs is meestal vetter. In amandelen zit van nature veel vet. Peulvruchten zijn daarentegen vetarm: aan banketspijs wordt dan ook palm- of raapolie toegevoegd. Raapolie is gezond onverzadigd vet, maar palmolie is net zo verzadigd als roomboter en waarschijnlijk slechter voor hart- en bloedvaten.
Decemberkilo’s
Maar het blijft in de decembermaand niet bij alleen de banketstaaf en kerststol. We snoepen wat af. Maar de een komt direct aan en is in januari bezig de decemberkilo’s er weer af te krijgen, terwijl de ander volop van al het lekkers geniet. Aankomen en afvallen hangt van veel meer af dan alleen van hoeveel we eten en bewegen. Hoe minder lichaamsvet, hoe beter, denken we vaak. Maar ons vet vervult allerlei lichaamsfuncties. Hoe houden we ons vet onder controle en hoe komt het dat de een zo veel sneller aankomt dan de ander? ‘elk pondje gaat door het mondje’ is veel te simpel. Allerlei factoren zorgen ervoor dat die pondjes er bij de een veel sneller aan vliegen dan bij de ander. Lichaamsvet is veel meer dan alleen de opslag van overtollige energie. De vetcellen geven continu signalen af, vooral in de vorm van hormonen, waarmee ze onder meer de stofwisseling, eetlust en verzadiging reguleren.
Aankomen en afvallen
Erfelijke factoren zijn bepalend in of we aankomen of afvallen. Daarnaast is de een erg efficiënt bij het omzetten van een teveel aan voedsel in vetopslag. Bij de ander gaat een hoop energie verloren als warmte. Inmiddels is ook bekend dat onze darmbacteriën een belangrijke rol spelen. Sommige bacteriën halen veel mee energie uit voedsel in de darm dan andere. En iedereen eet verschillend en verschillende hoeveelheden. Sommigen zijn veel eerder verzadigd dan anderen en sommigen kunnen lekkere verleidingen makkelijker weerstaan dan anderen.
Of Jaap nog een tip heeft om de decemberkilo’s te voorkomen? “Zet al het lekkere kerstsnoep en alle hartige verleidingen niet voortdurend op tafel. De verleiding om dan iets te pakken is uitermate groot. Plan daarnaast tijdens de kerstdagen een lange wandeling of ga naar een kerstfilm of -concert. Telkens geconfronteerd worden met lekkers is vaak de belangrijkste boosdoener.
Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op woensdag 13 december 2017.
—
Stel uw vraag aan hoogleraar Jaap Seidell
U kunt van woensdag 13 december 2017 tot en met donderdag 14 december 2017 10.00 uur hieronder vragen stellen aan Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, (zoete) verleiding tijdens de feestdagen. Andere vragen worden niet beantwoord. Na donderdag 14 december mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord.
U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.