Terug van weggeweest: boekweit is glutenvrij, voedzaam en veelzijdig

Tot zo’n 150 jaar geleden is boekweit een gewas dat in Nederland veelvuldig verbouwd wordt. De voedzame zaden zijn van oudsher bekend als graanvervanger en dienen ooit als het basisvoedsel voor een groot deel van de bevolking. Uiteindelijk is het in de vergetelheid geraakt, maar momenteel wint het aan populariteit en wordt het weer steeds meer gebruikt. We vertellen wat het precies is en wat u ermee kunt maken.

Wat is boekweit?

Boekweit komt van oorsprong uit China. De zaden hebben veel weg van graankorrels, maar zijn geen graansoort. Om die reden zijn ze glutenvrij. Ze bevatten koolhydraten, vezels, vitamine B1, vitamine B6 en verschillende mineralen, zoals magnesium. Vanwege de goede voedingsstoffen die ze leveren, staan ze in de Schijf van Vijf als een aanvulling op brood en graanproducten. Ze danken hun naam aan hun uiterlijk: een soort kleine beukennootjes. Het woord boek is een oude vorm van beuk en weit de oude naam voor tarwe.

Waarvoor wordt boekweit gebruikt?

Boekweit is een plant uit de duizendknoopfamilie. De zaden hebben een uitgesproken smaak, die als nootachtig kan worden omschreven. Ze kunnen tot een zetmeelrijk meel worden vermalen. Dit wordt onder meer als bindmiddel gebruikt in sauzen. En als glutenvrij product in koekjes en crackers. Maar ook in brood, pannenkoekenmeel, grutten, en ontbijtgranen kan boekweit zitten. Korrels die geplet zijn, heten boekweitvlokken en zijn een alternatief voor havermout. Daarnaast kan het in niet vermalen vorm gegeten worden. Bijvoorbeeld als een vervanger van rijst. In vroeger tijden is het ook veel gebruikt voor traditionele lekkernijen, zoals boekweitgruttenpap en balkenbrij.

• Janny van der Heijden heeft met boekweitmeel het klassieke Friese gerecht potstro gemaakt, ook wel roerom of luienwijvenkost genoemd. U vindt het recept hier.
• Sandra Ysbrandy heeft er een overheerlijke chocolade bananencake mee gemaakt, bekijk het recept hier.
• Of maak dit zoete, glutenvrije brood, of de gluten- & suikervrije ontbijtkoek met de recepten van Heel Holland Bakt.

Lees ook: Topgraan fonio in opkomst: glutenvrij, voedzaam, gezond en erg lekker

Waarom is boekweit tijdenlang minder populair geweest?

Boekweit is langere tijd behoorlijk van de radar verdwenen. Dat heeft verschillende redenen. Het heeft een poosje een wat ‘stoffig’ en alternatief imago gehad en daarnaast is de opbrengst vaak wisselvallig. Door de opkomst van kunstmest, bestrijdingsmiddelen en de aardappel, is het uiteindelijke grotendeels verdwenen van de landbouwvelden. En daarmee ook bij de Nederlandse huishoudens. Toch is het oude gewas nu weer bezig aan een opmars. Net zoals andere gewassen, zoals spelt, is er opeens weer meer vraag naar. Een groot deel wordt nog geïmporteerd, maar Nederlandse boeren wagen zich er ook weer meer aan.

(Bron: Voedingscentrum, Telegraaf, Bio Journaal, Libelle-lekker.be, Foodies Magazine. Foto: Shutterstock)