De Frieskist vol Friese specialiteiten van Janny van der Heijden

In het rondje Friesland kwam Janny van der Heijden samen met André van Duin voor Denkend aan Holland: de Elfstedentocht en voor de webserie Janny s Frieskist de mooiste producten tegen. Innovatieve, maar ook veel lekkere Friese specialiteiten met eeuwenoude tradities. Janny deelt met ons haar ervaringen en (klassieke) recepten! 

Uitgesproken smaak

Friesland heeft niet alleen een eigen taal maar ook een uitgesproken eigen smaak. “Er bestaat veel lekkers dat nergens anders in Nederland te vinden is zoals de Friese nagelkaas, Friese droge worst en Friese dumkes (het lekkere koekje met anijs). In IJlst kregen André en ik het superlekkere koekje met de naam Kypmantsje waarvan het recept ooit verloren is gegaan maar 40 jaar geleden opnieuw is gecreëerd. Het Friese Suikerbrood (sûkerbole) vind ik onweerstaanbaar met lekkere boerenboter. En niet te vergeten de oranjekoek, die bestaat er in talloze varianten. Grappig genoeg is die koek niet oranje maar roze geglazuurd (en heet oranje, omdat er sinaasappelsnippers in verwerkt zijn). En wat te denken van het oer Friese drankje Berenburg, het prachtige veenweidevlees of de cranberries uit Terschelling? Oh en dan is er nog een van mijn favoriete specialiteiten die bijna vergeten zijn: Drabbelkoeken! Kortom genoeg om een rondje Friesland voor te doen.”

Janny heeft voor Janny’s Frieskist diverse ingrediënten verzameld en daar heerlijke klassiek Friese gerechten van gemaakt. Hieronder recepten voor 2 tot 4 personen.

Ingrediënten vegetarische Friese jachtschotel met stoofpeertjes (stienparre):

• 2-3 grote uien
• boerenboter
• 1,25 kg aardappels
• zout, peper
• 500 gram oesterzwammen
• nootmuskaat
• melk
• Friese nagelkaas

Bereidingswijze:

Verwarm de oven voor op 200 graden. Pel en snipper de uien. Fruit ze op lage stand in een lekkere klont boter goudgeel en zacht. Kruid met zout en peper. Maak de oesterzwammen schoon, scheur grote exemplaren in stukken en bak om en om in boter. Breng op smaak. Schil de aardappels, kook ze met zout gaar en maak er met boter, melk en nootmuskaat een puree van. Vul een ovenschaal met de helft van de puree, verdeel daarover de uien en oesterzwammen, denk af met de rest van de puree en rasp hierboven een lekker laagje Friese nagelkaas.

Schuif in de voorverwarmde oven voor 25 minuten. Zijn alle ingrediënten nog warm, dan mag de schotel onder de grill om een mooi gekleurd laagje te krijgen!

Ingrediënten stoofpeertjes:

• 8 stoofpeertjes
• 3 eetlepels bruine basterdsuiker
• 1 kaneelstukje
• eventueel 1 steranijs
• rode (vruchten)wijn

Bereidingswijze:

Schil de stoofpeertjes maar laat het steeltje er aan zitten. Zet de peertjes rechtop in een pan en voeg de overige ingrediënten toe. Laat de peertjes ongeveer 2-3 uur (met deksel) stoven tot ze gaar en mooi rood van kleur zijn. Ze kunnen warm of koud geserveerd worden.

Ingrediënten sipelsop ( Friese uiensoep):

• 4 flinke uien (sipels)
• 50 gram boter
• 1 theelepel suiker
• 1 liter groente- of kippenbouillon
• 60 gram bloem
• zout en versgemalen zwarte peper
• nootmuskaat
• scheut Berenburg

Bereidingswijze:

Pel de uien, snijd ze doormidden en vervolgens in halve ringen. Verhit de boter in een pan met dikke bodem en fruit de uien tot ze zacht en bruin zijn en gaan karamelliseren. Voeg al roerend de bloem toe en giet scheut voor scheut de bouillon erbij. Breng de soep al roerend aan de kook en laat hem enkele minuten al roerend doorkoken. Breng de soep op smaak met peper, zout en de nootmuskaat en een lekkere scheut Berenburg. Laat hem op zacht vuur nog een kwartiertje zachtjes pruttelen.

Ingrediënten potstro:

Wordt ook wel roerom of luienwijvenkost genoemd.

• 1 liter karnemelk
• 150 gram boekweitemeel
• zout
• 200 gram spekblokjes
• stroop

Bereidingswijze:

Kook de karnemelk en het boekweitemeel met wat zout al roerend tot een dikke pap. Bak intussen de spekjes uit. Serveer de pap in kommen of diepe borden, maak een kuiltje in het midden, schenk hier de stroop in en verdeel hierover uitgebakken spekjes.

Sûpengroatenbrij

Ook een pap met karnemelk. Eerst worden hiervoor (75 gram) grutten bijna gaar gekookt in water, dan afgegoten, verder gekookt in (1liter) karnemelk en vervolgens naar smaak gebonden. Lekker met bruine basterdsuiker.

Sipelpomp

Sipelpomp is een stamppot met lekkere zacht gefruite uien. Gebruik gelijke delen aardappel en uien, Sommigen koken ze samen en voegen na het stampen nog een scheutje azijn toe, andere fruiten de uien. Lekker met Friese nagelkaas en een lekkere klont boter door de stamppot.

Janny van der Heijden is maandag 10 januari 2022 te gast in Tijd voor MAX over de Friese specialiteiten. 

(Foto: MAX/Jannes Drop)