Hier bevinden zich de Blue Zones en dit zijn hun eetgeheimen

Blue Zones zijn gebieden op de wereld waar veel van de bewoners ouder worden dan gemiddeld. Dit komt volgens deskundigen mede door wat zij eten. Benieuwd naar de eetgeheimen van de Blue Zone-bewoners en waar deze gebieden zich op de wereld bevinden? Wij hebben ze voor u op een rijtje gezet.

Onderzoek naar Blue Zones

De Amerikaanse journalist Dan Buettner begint in 2000 aan zijn Blue Zones-onderzoek. Het is hem dan al duidelijk dat op de Europese eilanden Ikaria (Griekenland) en Sardinië (Italië) veel gezonde ouderen wonen, net als op het Japanse eiland Okinawa. De andere plekken zijn Loma Linda (in de Verenigde Staten) en Nicoya (Costa Rica). Deze plaatsen markeert Buettner met blauwe stift op een wereldkaart, een handeling waar de Blue Zones hun naam aan ontlenen. In 2018 doet Buettner nog steeds onderzoek naar de Blue Zones en heeft hij verschillende boeken geschreven over de gezonde manier van leven die veel inwoners er hier op nahouden. Een essentieel onderdeel van dit gezonde leven is hun dieet, levenstijl.

Ikaria

Een van de Blue Zones is het Griekse Ikaria. Daar maken de bewoners heel erg veel zelf. Daardoor kunnen zij goed controleren wat er allemaal in hun eten terecht komt en houden ze het zo ‘schoon’ mogelijk. Dit is wat de bewoners van Ikaria ongeveer eten:

• Heel veel groente. Bijna iedereen op Ikaria heeft een eigen moestuin waar het hele jaar door seizoensgebonden groente groeien die niet worden bespoten.
• Verschillende bonensoorten. Linzen zijn favoriet en zitten vol met eiwitten, ijzer en vezels. Ook zwarte bonen eten ze veel op dit Griekse eiland.
•  Zoals gezegd maken de bewoners van Ikaria heel erg veel zelf. Dit geldt bijvoorbeeld voor kaas, olijfolie en honing. De melk waar ze kaas van maken, is afkomstig van de eigen koeien. Deze koeien krijgen natuurlijk voedsel, waardoor er in de melk geen medicijnresten of onnatuurlijke suikers zitten.
• Vlees eten ze alleen op feestdagen en is afkomstig van het eigen vee. Veel gezinnen hebben zelf een aantal dieren en slachten jaarlijks slechts 1 dier.
• Vis is altijd zelf gevangen en staat regelmatig op het menu.
• Kruiden zijn een belangrijk bestandsdeel voor de maaltijden die hier worden gegeten. Vooral munt, kamille, rozemarijn en dille wordt veel gebruikt bij de bereiding van eten. Daarnaast wordt er ook vaak thee van getrokken.

Sardinië

Het Italiaanse eiland Sardinië behoort ook tot een van de Blue Zones. Daar wonen de meeste mannelijke 100-plussers ter wereld. Dat komt mede door wat zij eten. Dit zijn de hoofdbestandsdelen:

• Op Sardinië eten ze veel zelfgebakken brood. Op het eiland verbouwen ze graan en daar maken ze brood van. Dit is een gezonde keuze, want zo hebben de bewoners zelf in de hand wat ze aan het brood toevoegen.
• Net als op Ikaria hebben veel inwoners van Sardinië een eigen groentetuin waar zij seizoensgroente kweken. Denk hierbij aan aubergines, tomaten en courgettes. Ook houden zij vaak zelf schapen of geiten. Van de melk die ze deze dieren geven wordt kaas gemaakt. Volgens de bewoners van het eiland is vooral geitenmelk en -kaas erg goed voor de gezondheid, want het zou ontstekingsremmend werken.
• Olijfolie wordt ook zelfgemaakt en veelvuldig gebruikt.
• Vlees wordt op Sardinië van oudsher niet zo vaak gegeten. Meestal beperkt het zich tot 1 keer per week, maar de jongere eilandbewoners verwerken vaker vlees in hun gerechten.
•  In de winter worden verse hazelnoten en walnoten veelvuldig gebruikt in de maaltijden.
•  Fruit wordt wel gegeten, maar niet bijzonder veel. Vooral zelf gedroogd fruit is populair.

Okinawa

Duizenden kilometers verderop ligt de ook een van de Blue Zones: het Japanse eiland Okinawa. Hier worden vooral de dames bijzonder oud. Hoewel fastfood hier al lang geleden haar intrede heeft gedaan, zijn er nog steeds veel eilandbewoners die vasthouden aan de meer traditionele manier van eten. Dat wil zeggen dat ze vooral het volgende tot zich nemen:

• Tofu. Tofu is gemaakt van sojabonen en maakt volgens de mensen van Okinawa het hart sterker. Ze eten het zo ongeveer overal bij.
• Zeewier. Wij kennen dit product vooral als onderdeel van sushi, maar op Okinawa eten ze het bij veel meer gerechten. Zeewier zorgt ervoor dat er minder slechte stoffen vrijkomen als het lichaam eten verteert. Deze slechte stoffen staan bekend als ‘vrije radicalen’ en zorgen er onder meer voor dat de huid gaat rimpelen.
• Bruine rijst is een veel gegeten rijstsoort op dit Japanse eiland. Het is een gezonder alternatief voor de ‘gewone’ witte variant en is altijd zelf gekweekt.
• Op Okinawa eten ze veel groentes. Onder meer de shittake paddenstoel is populair, net als de komkommer-achtige sopropo. Sopropo is een groente die wij in Nederland eigenlijk niet kennen, maar die wel gegeten wordt in de Surinaamse keuken. De groente zorgt ervoor dat de bloedsuikerspiegel in balans blijft, waardoor het de ideale voedingsbron is voor mensen met diabetes. In een van Dan Buettner’s boeken staat beschreven dat het eten van soporo even goed tegen een te hoge suikerspiegel werkt als medicatie. De paarse variant van zoete aardappel, die veel antioxidanten bevat, is ook vaste prik. In Nederland is dit product ook te koop.
• Kruiden en specerijen zijn op Okinawa onderdeel van de dagelijkse maaltijden. Denk bijvoorbeeld aan knoflook en komijn.

Loma Linda

Loma Linda is de Amerikaanse thuishaven van de Zevende-dags Adventisten, een christelijke stroming. Zij houden er om geloofsovertuigingen een strikt dieet op na waardoor sommige inwoners van deze Californische plaats de gemiddelde Amerikaan met 10 jaar overleven. En daarom hoort ook deze plaats tot de Blue Zones. Dit is wat zij eten:

• Vetten worden geweerd, mits ze natuurlijk zijn. Avocado’s zijn dan ook populair, net als noten.
• Ze eten hier weinig vlees, maar vis belandt vaker op het bord. Vooral zalm is populair, omdat het goed voor het hart is en precies de juiste vetten bevat.
• Omdat ze geen vlees eten, dienen bonen regelmatig als vleesvervanger. Alle bonen zijn geoorloofd, mits vers en niet uit blik. Daar zit suiker in en dat eten ze niet.
• Fruit mag gegeten worden, zowel vers als gedroogd.
• Water drinken is erg belangrijk voor de inwoners van Loma Linda. Ze drinken gemiddeld zo’n 6 a 8 glazen per dag.
• Havermout is het standaard ontbijt voor de Zevende-dags Adventisten. Het is rijk aan vitamine B, de juiste vetten, ijzer en vezels. De havermout bereiden ze niet met normale melk, maar met sojamelk. het gaat hier wel om pure sojamelk, dus niet de gezoete variant.
• Als lunch eten ze vaak zelfgebakken meergranen brood. Dit brood wordt dan belegd met een spread van noten of avocado.

Nicoya

Nicoya is een klein stadje in het westen van Costa Rica waar de inwoners behoorlijk gezond leven. Daardoor is het sterftecijfer onder mensen van middelbare leeftijd relatief laag en wonen er behoorlijk wat 100-plussers. Hun gezonde eetgewoontes dragen hier aan bij. Dit is wat zij zoal eten:

• Veel fruit. Vooral bananen en papaja’s zijn populair. In bananen zit kalium, wat goed is voor de bloeddruk, en in papaja zitten de vitamines A, C en E. Ook zit er een enzym in dat luistert naar de naam papaïne, wat ontstekingen tegen gaat.
• Zelf tortilla’s maken is iets wat de inwoners van Nicoya elke dag doen. Deze tortilla’s maken zij van zelfgeteelde mais, die zij weken in limoensap en water. Daarna maken ze er meel van. Door het mais eerst te weken, wordt de vitamine B3 in de mais geactiveerd. B3 is belangrijk om de energievoorziening van het lichaam goed te kunnen regelen en zit onder meer in graanproducten en groente. Het is een in water oplosbaar vitamine en gaat vaak verloren bij het koken van de groenten.
• In Nicoya eten ze veel pompoen. Zowel de flespompen als de spaghettipompen zijn populair en worden op allerlei manieren klaargemaakt. Met schil, zonder schil en uitgehold en gevuld. In pompoen zitten veel antioxidanten, vitamine D, A en B12.
• Zwarte bonen staan dagelijks op het menu bij de bevolking van Nicoya. Vaak worden die bonen, die meer antioxidanten bevatten dan andere type bonen, gegeten met rijst en tortilla’s.
• Vlees staat hier vaker op het menu dan in de andere Blue Zones. Voornamelijk kip (weinig calorieën en veel proteïne) en varken ( veel eiwitten en mineralen) liggen vaak op het bord.

Hoewel de Blue Zones in vele gevallen duizenden kilometers van elkaar verwijderd zijn, zijn er veel overeenkomsten te ontdekken in de eetpatronen. Zo vervullen bonen en verse groente en fruit bijna overal een belangrijke rol en staat er amper vlees op het menu. Heeft u interesse om de eetgewoontes van de Blue Zones-bewoners over te nemen? Lees u dan goed in en raadpleeg eventueel een diëtist of overleg met uw (huis)arts.

(Bron: The Blue Zones Solution: Eating and Living Like the World’s Healthiest People, bluezones.com)