Een korte culinaire reis van de jaren 60 naar nu
Publicatiedatum: 21 april 2021
Deze week staat NPO radio 5 in het teken van de jaren 60 met natuurlijk muziek uit die tijd. Maar wat aten we in de jaren 60? Waarschijnlijk hadden niet veel mensen toen kunnen bedenken wat er tegenwoordig op tafel staat. Emina Zorlak neemt u mee op een korte culinaire reis!
Aardappel, vlees, groente
Wat zag die tijd er anders uit! Volgens het programma Andere tijden had in de jaren 60, 90 procent van de huishoudens geen koelkast, ging 80 procent van de mensen niet uit eten en waren groenten en fruit uit blik hartstikke populair. Elke dag stond er bijna hetzelfde op het menu: aardappel, vlees, groente. En als mensen eens gek deden en uit eten gingen, dan was er eigenlijk maar 1 populaire optie: de Chinees! (die eigenlijk steeds meer Indonesische maaltijden had, omdat de Nederlanders uit het voormalig Indië snakten naar de maaltijden die ze daar aten, toen al heel fusion dus.)
Verwondering
Illustratief voor de ontwikkeling en verwondering over het ‘onbekende nieuwe eten’, is voor mij het verhaal van een vriendin van mij. Haar vader woonde in de jaren 60 in Amsterdam en op de eerste schooldag na de vakantie had zijn juf een verrassing. Ze was namelijk in de zomer heel exotisch naar Italië op vakantie geweest en had voor elk kind wel 1 (!) olijf meegenomen. De kinderen aten het gretig op in de klas en wisten niet wat ze overkwam. Maar de vader van mijn vriendin bewaarde zijn olijf in zijn broekzak, zodat hij het thuis met zijn vader, moeder, broertje en zusje kon delen… 1 olijf met z’n vijven! Hier krijg ik nog steeds een glimlach van op mijn gezicht, zo aandoenlijk.
Met kleine stappen steeds exotischer
Er was wel een opvallende ontwikkeling, want in 67 werd de Alliance Gastronomique Neerlandaise opgericht; een samenwerkingsverband van restaurants in Nederland en Vlaanderen, in het leven geroepen om het culinaire niveau van Nederland wat op te schroeven. Daarvoor moest vooral het aanbod van de ingrediënten verbeteren. Dit heeft tot een soort kettingreactie geleid, want groothandels pasten hun assortiment aan en de supermarkten konden dan ook niet achterlopen. Deze producten werden geadverteerd in bladen, waardoor de lezeressen, de huisvrouwen en thuiskoks uit die tijd op die manier ook de trends meekregen. Heel geleidelijk werden exotische maaltijden als macaroni op tafel gezet, maar dit kwam pas echt op gang in de jaren 70.
Soep met ballen
De meest gangbare maaltijd van de jaren 60 was soep met ballen, kruimige aardappel met bloemkool of boontjes en varkenslapje en griesmeelpap of vla toe. En op feestelijke momenten kon de huzarensalade (of koude schotel uit het zuiden van het land) niet ontbreken! Daarom een recept van huzarensalade, maar wel met een eigen twist; iets moderner, verser en voedzamer. En heel exotisch, met kappertjes!
Ingrediënten huzarensalade met knolselderij en warmgerookte zalm (2 personen):
- 1 kleine knolselderij
- olijfolie
- peper, zout
- 2 eieren
- 1 winterpeen
- 100 gram doperwten (diepvries)
- 2 eetlepels mayonaise
- 2 eetlepels Griekse yoghurt
- 1 eetlepel kappertjes
- 1 roodlof
- 1 stuk warmgerookte zalm (à 125 gram)
Bereidingswijze:
Verwarm de oven voor op 180 graden. Breng twee pannen water aan de kook.
Schil de knolselderij en snijd in plakken, vervolgens in repen en tenslotte in blokjes. Verdeel over een met bakpapier beklede bakplaat. Besprenkel met olijfolie en bestrooi met peper en zout. Rooster circa 20 minuten in de oven.
Kook de eieren circa 8 minuten. Laat ze schrikken in koud water en pel ze. Prak de eieren met een vork.
Schil de winterpeen en snijd in plakken, vervolgens in repen en tenslotte in blokjes. Kook circa 3 minuten. Voeg de doperwten toe en kook nog circa 3 minuten. Giet af.
Meng in een kom de mayonaise en Griekse yoghurt. Voeg de kappertjes toe en breng op smaak met peper en zout. Roer goed door. Voeg de knolselderijblokjes, winterpeen, doperwten en geprakte eieren toe en roer goed door. Snijd de roodlof in dunne reepjes. Verdeel de roodlofreepjes over borden. Verdeel daar de huzarensalade over en verkruimel daar de zalm over.
Emina Zorlak is met anekdotes en wetenswaardigheden over eten elke woensdag te horen in het MAX-radioprogramma De MAX! met Wat eet De MAX! vandaag? Meer recepten van Emina vindt u in onze kookrubriek Dit kookt MAX Vandaag.
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Dat eten wij nog bijna elke dag wij zijn echte aardappel eters , groente aardappel en een lekker stukje vlees en geen namaak vlees.
Dat is bij ons ook zo, maar af en toe een Chinese maaltijd vind ik ook lekker.
Maar in de jaren 60, stond alleen macaroni met doppertjes en worteltjes op het menu.
En omdat ik uit een gezin van 9 kinderen kwam, deed mijn moeder rundvet door de stampot, dan zat je snel vol.,
en je proefde er niets van dat er rundvet doorheen zat.
Elke dag vlees was er niet bij, dat was te duur, maar wel vis regelmatig (arme-luis vlees noemde men vis)
Al die eet- en drinkgoeroes adviezen leg ik naast me neer.
Want als ik me daaraan zou storen, mag ik niets meer eten of drinken.
Als het spruitje nu ontdekt zou worden, gaat het naar een lab voor onderzoek, en de conclusie is dan, dat dit spruitje bij het chemisch afval verwerkt moet worden, en zeker niet voor consumptie geschikt is.
Beste Frans,
Uw toevoeging ” .. en geen namaakvlees” kunt u natuurlijk ook weglaten. Het is zo’n waardeoordeel over de leefwijze en de smaak van andere mensen. Die mensen hebben vaak besloten om geen of minder gewoon vlees te eten omdat ze daar een goede reden voor menen te hebben. Wellicht hebben ze gewoon wat meer onderzoek gedaan over de voor- en nadelen van de de bio-industrie.
Geniet u dus lekker van wat u lekker vindt, laat anderen in hun waarde en geniet van uw leven zolang dat nog kan.
Hartelijke groeten,
Ollie.
Geen namaakvlees is net zo goed een mening als wel namaakvlees, dus ik zou niet weten waarom u dat niet zou mogen opschrijven. “… wat meer onderzoek gedaan …” zet u weg als onbenul, dat is pas denigrerend.
Salades maakten wij vooral van aardappelen gemengd met echte wortelen, doperwtjes, sperziebonen, piccalilly en rode zalm of een getrokken kip er doorheen of draadjesvlees, een gezonde en goedkope snack op stokbrood of ciabatta afgemaakt met ei, asperges in ham en uirjes met mayo en ketchup, klein uurtje werk als je niet van treuzelen hield.
Wij aten maar 2x per week vlees. Zondags een sudderlapje waarmee jus voor de hele week werd gemaakt en op woensdag een balletje gehakt. Ander dagen alleen maar aardappelen en groente. Verse groente en ingemaakte en gewekte dingen. Het was saai maar ik ben er wel gezond mee gebleven. Fruit e.d. hadden we in de tuin (appels en peren) en soms een paar aardbeien en bessen. Mijn moeder gebruikte margarine en slaolie.
2x per jaar een croquetje uit de automaat of een nieuwe haring en 1x gerookte paling. Thee met een bisquitje en koffie met een koekje. Alcohol sowieso niet. En als het heel warm was een keer een ijsje.
Ik ook vroeger thuis. Balletje gehakt of rundvlees aten we en soms een briefstukje met brood en dan lekker dopen in de roomboterjus. Op vrijdag meestal bruine bonen of schelvis.
Het was allemaal wat eenzijdig maar we aten in die tijd veel gezonder. We aten volgens het seizoen en het eten was veel zuiverder omdat het niet bewerkt was met chemische stoffen. Inmiddels heb ik mijn eetgewoonten aangepast maar helaas moet ik erg oppassen voor fabrieksmatig bewerkt voedsel wat vol zit met chemische additieven. Om deze reden kies ik voornamelijk voor biologisch eten.
Ik eet gewoon Hollandse pot, ik ben geen grote vleeseter en wissel een maaltijd af met een gebakken eitje of een stukje vis. Af en toe maak ik bami , nasi of een pastagerecht. Als 1-persoonshuishouden is het moeilijk om een recept te maken met bijv. verse bosjes kruiden, courgette enz. want dat is veel te veel. En met quinoa, couscous of die andere korrels heb ik helemaal niks.
Als u een recept voor 4 maakt (of desnoods halveert), dan is het bijna evenveel werk en kunt u de rest in porties invriezen. Lekker makkelijk voor als u een keer geen zin in koken heeft, of geen tijd.