De ideale aardappel en andere feitjes over stamppot

Stamppot kunt u natuurlijk het hele jaar door eten, maar de herfst en winter worden nog steeds gezien als dé stamppotseizoenen van het jaar. Een essentieel onderdeel van stamppot is de aardappel. Welke aardappelsoorten kunt u het best gebruiken voor dit soort gerechten? Hoe maakt u deze vervolgens zo goed mogelijk klaar? Wat kunnen we eigenlijk doen met de schillen? En wat als u niet van aardappelen houdt, maar wel enthousiast wordt van het concept stamppot? Wij gaan op zoek naar de antwoorden op deze vragen. 

De ideale aardappel

Stamppot, hutspot (ook wel bekend als peen en ui), andijviestamppot en zuurkool: al deze stamppotten maakt u met aardappelen. Het is algemeen bekend dat vooral de kruimige soorten zich hier goed voor lenen. Kruimige aardappelen vallen tijdens het koken iets uit elkaar, waardoor ze ideaal zijn om te stampen. Voorbeelden van dit soort aardappelen zijn het Bintje, de Doré, de Frieslander en de Santé. Er bestaan ook extra kruimige aardappelen, die ook wel afkokers worden genoemd. Dit type aardappelen valt tijdens het koken grotendeels uit elkaar, waardoor er soms nog maar minimaal gestampt hoeft te worden. Voorbeelden van afkokers zijn de Eigenheimer en de Resonant. Vastkokende aardappelen zijn minder geschikt voor stamppotten, omdat deze heel blijven tijdens het koken. Dat maakt het stampen nogal lastig.

Het Bintje is een goede stamppotaardappel.

Zo koken ze het beste

Als u eenmaal de juiste aardappelsoort heeft gevonden, gaat u deze koken. Hier is niet veel water voor nodig. Het is beter voor de smaak en het milieu als de aardappelen maar net onder water staan. U kunt gerust een beetje zout toevoegen. Nog economischer is het om de aardappelen te halveren, zodat zij maar 15 tot 20 minuten op het vuur hoeven te staan. Giet ze af en zet de aardappelen terug op een laag vuurtje. Laat ze hier een seconde of 30 staan, zodat het overtollige vocht in de aardappelen kan trekken. Dat maakt de aardappelen extra lekker en minder papperig. U kunt vervolgens een beetje boter toevoegen en beginnen met stampen. Als de aardappelen erg droog blijven is het verstandig om een beetje melk toe te voegen. Het allerbest is als u deze melk vooraf al even heeft verwarmd. Warme melk zorgt ervoor dat de boter maximaal wordt opgenomen. Wie er koude melk bijdoet, kan een lijmachtige substantie krijgen.

Dit kunt u doen met de aardappelschillen

Het maken van stamppot brengt een hoop aardappelschillen met zich mee. Deze schillen worden meestal weggegooid, maar u kunt er ook chips van maken. Zo pakt u dat aan: was de schillen, besprenkel ze met wat zout en leg ze op een bakplaat. Giet er vervolgens wat olijfolie overheen en hussel de schillen door elkaar.  Plaats de bakplaat in de oven en bak ze op 15 of 20 minuten op 200 graden. Houd de schilletjes goed in de gaten, want ze kunnen gemakkelijk verbranden.

Alternatieven voor aardappelen

Aardappelen zijn een belangrijk bestandsdeel van de traditionele stamppotten, maar ze kunnen ook gedeeltelijk of helemaal weggelaten worden. Zo kunt u er bijvoorbeeld voor kiezen om een deel van de aardappelen te vervangen door knolselderij. Zo hoeft u niet zoveel aardappelen te eten en kunt u toch een stamppot klaarmaken. De structuur van knolselderij leent zich immers goed voor dit soort gerechten. U kunt een deel van de aardappelen ook vervangen door bloemkool. Als u hutspot maakt kunt u een deel van de aardappelen vervangen door extra wortelen.

Als u helemaal geen ‘reguliere’ aardappelen wilt gebruiken in een stamppot, kunt u zoete aardappel gebruiken. Deze groente heeft zo ongeveer dezelfde structuur, maar net een andere smaak.

Zoete aardappel is zeer geschikt voor stamppotten.

Stamppotrecepten

Heeft u na het lezen van dit artikel zin in een stamppot? Wij hebben heel veel verrassende en lekkere stamppotrecepten voor u. Wat dacht u bijvoorbeeld van de volgende gerechten:

Witlofstamppot met ham en gorgonzola

Spruitjesstamppot met geurige speculaas-runderstoof

Zuurkool van Janny van der Heijden

Boerenkoolstamppot met gebakken kastanjechampignons

Stamppot van pastinaak met sudderlapjes

Zoete aardappelstamppot met spinazie

Stampot buffet van Janny van der Heijden

(Bron: Emina Zorlak, de Volkskrant, AD, Nu.nl, archief)