Aandachtspunten bij het kopen van vis in de supermarkt

Voordat vis als ons voedsel in de supermarkt terecht komt, heeft het al een heel traject afgelegd. Sommige vis wordt in het wild gevangen en andere (al dan niet biologisch) gekweekt. Zowel wilde vis als kweekvis heeft zo zijn voor- en nadelen. We zetten op een rij waar u op kunt letten.

Wilde vis versus kweekvis

De vis die in de supermarkt ligt kan in het wild gevangen zijn of speciaal gekweekt. Gevangen vis heeft als nadeel dat er sprake kan zijn van overbevissing, aantasting van het ecosysteem, ongewenste bijvangst en energieverbruik. Gekweekte vis heeft als nadeel dat deze vissen in een beperkte ruimte leven en om ziektes te voorkomen wordt vaak gebruik gemaakt van antibiotica en andere medicijnen. Ook komt er veel voedsel en waterverbruik bij kijken en drukt ook kweekvis zijn stempel op het ecosysteem. Kweekvijvers hebben namelijk regelmatig een open verbinding met natuurlijk viswater en voor het voer van de kweekvissen wordt vaak wilde vis gebruikt, wat de visstand ondermijnt.

Gezondheid

Als wordt gekeken naar hoe gezond beide soorten vis zijn, dan is dit niet zonder meer de wilde vis. Het is meer afhankelijk van de vissoort en de levensomstandigheden. Door milieuverontreiniging kunnen er schadelijke stoffen voor komen in wilde vis, zoals zware metalen, dioxines, PCB’s of resten bestrijdingsmiddel. Roofvissen hebben het meest last van vervuiling. Vissen die alleen planten of plankton eten zijn minder vervuild. Ook zijn vette vissoorten meer vervuild dan magere, omdat schadelijke stoffen in het vet worden opgeslagen. Wilde vissen bevatten overigens over het algemeen minder (verzadigd) vet dan gekweekte soorten. Dit heeft te maken met het verrijkte voer van kweekvis. Ook gekweekte vis kan verontreinigingen bevatten, zoals in het verleden gebleken is met panga en tilapia. Tegenwoordig wordt via het ASC-keurmerk toezicht gehouden op het kweken van vis. U kunt voorkomen dat u te veel schadelijke stoffen binnenkrijgt, door maximaal 1 keer per week vis te eten en te variëren in de soorten vis die u eet, is het advies van het Voedingscentrum.

Milieu en overbevissing

De vissoorten met de laagste milieudruk (de minste broeikasgasuitstoot) zijn makreel, haring, ansjovis en sardientjes. Kabeljauw heeft een veel hogere score: deze is vergelijkbaar met varkensvlees, maar lager dan rundvlees. Rundvlees heeft de hoogste CO2-uitstoot van al ons eten. Wat betreft ruimtegebruik scoren alle soorten vis beter dan varkens- en rundvlees. Nederlandse en Belgische kweekvis zijn gekweekt met weinig medicijnen en ‘schoon’.

Van overbevissing is sprake als van een soort vis meer wordt gevangen dan er jaarlijks bijkomt. Hiervan is bijvoorbeeld sprake bij de blauwvintonijn. De soorten met een lage milieudruk, zoals makreel, haring, ansjovis en sardientjes, worden niet overbevist. Die zijn hierdoor een betere keuze.

Biologisch gekweekte vis

In het geval van biologisch gekweekte vis moet de kweek aan bepaalde voorwaarden voldoen, zoals voldoende ruimte voor de vissen en het gebruik van plaatselijk gekweekte soorten. Medicijnen en hormonen zijn verboden, de voorplanting gebeurt op natuurlijke wijze en de vis wordt bewusteloos (en dus pijnloos) geslacht.

Zo herkent u de soorten verkochte vis

Op het etiket kunt u vinden wat voor soort vis het is, of het gevangen of gekweekt is, waar het vandaan komt en of het duurzaam is.

• Vis met een MSC-keurmerk is duurzaam gevangen, oftewel met beperkte schade voor de leefomgeving van vissen en ander zeeleven. De soorten worden niet overbevist, er is weinig bijvangst en de bodem wordt niet beschadigd.
• Het Aquaculture Stewardship Council-keurmerk (ASC) staat op vissen die duurzaam zijn gekweekt. Het keurmerk heeft regels voor minder antibioticagebruik, duurzamer visvoer en betere arbeidsomstandigheden van het personeel.
• Vissen met het Europese keurmerk voor biologische kweekvis leven in een zo natuurlijk mogelijke omgeving met meer ruimte en schoner water. Ook worden er zoals hierboven beschreven strenge eisen gesteld aan medicijnen en slacht.

Lees ook: zo voorkomt u een voedselinfectie door rauw vlees en vis

Ziekteverwekkers in vis

Gunstige eigenschappen van vette vis.

(Bron: Voedingscentrum, 24Kitchen, Trouw, archief)