Winkelwagen of winkelmandje: wat is voordeliger?

Gebruikt u in de supermarkt een winkelwagen of een winkelmandje? Dit heeft een grote invloed op uw koopgedrag, blijkt uit wetenschappelijke onderzoeken. Als u een winkelmandje gebruikt, bent u vatbaarder voor minder gezonde impulsaankopen dan wanneer u een winkelwagen gebruikt. Wij leggen uit hoe dit komt.

Winkelmandje versus winkelwagen

Onderzoekers van de Erasmus Universiteit Rotterdam spreken van een ‘Ik wil dit nu’-impuls. Deze komt vaak voor bij supermarktklanten met een winkelmandje, blijkt uit hun onderzoek. Dat heeft met hun houding te maken. Als u een mandje vasthoudt, trekt u deze naar u toe. Maar bij het gebruiken van een winkelwagen duwt u deze juist van u af. En dat blijkt een verschil te maken qua ‘Ik wil dit nu’-impuls.

Supermarktbezoekers met een winkelmandje geven eerder toe aan snelle verleidingen, bijvoorbeeld de snacks in de wachtrij bij de kassa. Maar klanten die een winkelwagen voortduwen, kiezen juist eerder voor fruit en andere verantwoorde producten. “Bij gelijke omstandigheden is de kans dat iemand met een mandje ‘slechte’ producten koopt 6.84 maal groter dan voor iemand met een winkelwagentje”, vertelt onderzoeker Bram Van den Bergh.

In een ander experiment zijn dezelfde onderzoekers dieper ingegaan op dit verschil in lichaamshoudingen, zonder de supermarkt als context. Proefpersonen spannen hun armen aan (winkelmandje) óf houden ze gestrekt voor zich (winkelwagen). Zij krijgen de vraag wat ze liever willen: 16 euro op de volgende dag of 30 euro na 35 maanden wachten. De proefpersonen met de aangespannen armen, de ‘winkelmandjesgroep’, kiezen meestal voor de beloning op korte termijn. Dat ze meer kunnen verdienen als ze iets langer wachten, doet voor hen niet ter zake.

Lees ook: Huismerken in steeds meer supermarkten veel goedkoper dan A-merken

Oude winkelwagen versus nieuwe winkelwagen

De theorie die hierachter is dat onze lichamelijke reacties onze gevoelens aan zouden sturen, in plaats van andersom. ‘Als we een beer zien, rennen we niet omdat we bang zijn. We zijn juist bang omdat we rennen’, betoogt de 19e-eeuwse filosoof William James. Volgens deze theorie huilen we niet omdat we verdriet hebben, maar hebben we verdriet omdat we huilen.

Met die theorie in het achterhoofd is er in 2021 een vervolgexperiment geweest. Hiervoor hebben de onderzoekers een speciaal ontworpen nieuw type winkelwagen gebruikt. Deze heeft 2 handvatten aan de zijkant – vergelijkbaar met een kruiwagen of een rollator – in plaats van een langwerpige horizontale stang. Als supermarktbezoekers deze winkelwagen zouden gebruiken, moeten ze alsnog hun armen aanspannen en buigen, net als bij het gebruik van winkelmandjes.

En wat blijkt? De proefpersonen met deze experimentele winkelwagen geven meer geld uit dan proefpersonen met traditionele winkelwagens. Het lijkt er dus op dat uw lichaamshouding in de supermarkt uw koopgedrag mede bepaalt. Als u met een gebogen en aangespannen arm een winkelmandje draagt, activeert u als het ware uw ‘koopspieren’. Maar als u een winkelwagen van u af duwt, bent u doorgaans rationeler in het nemen van beslissingen. Dat is tenminste zo bij traditionele winkelwagens. Mocht u binnenkort een nieuw type winkelwagen met extra handvatten in de supermarkten aantreffen, dan weet u welke gedachte daarachter zit…

(Bron: Erasmus Universiteit Rotterdam, Quest, Journal of Marketing, VRT. Foto: ANP)