Nederlandse gasrekening volgens Pieter Omtzigt duurste ter wereld, ook elektriciteit niet goedkoop: hoe zit het precies?

“We hebben de hoogste gasrekening van de hele wereld”, aldus Nieuw Sociaal Contract-lijsttrekker Pieter Omtzigt, tijdens een verkiezingsdebat met Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA). Maar klopt deze bewering en hoe zit het met onze elektriciteitsrekening? En wat zijn de vooruitzichten voor 2024, wanneer het prijsplafond voor gas en elektriciteit wegvalt?

Heeft Pieter Omtzigt gelijk?

Of Omtzigt gelijk heeft, ligt eraan welke definitie u gebruikt. Qua prijs per kubieke meter (m3) heeft Nederland sowieso niet de allerhoogste gasrekening, ook niet van Europa. Lang niet alle landen maken hun gegevens openbaar, maar in Zweden ligt deze prijs in elk geval hoger dan in Nederland. Aan de andere kant, Nederlanders verbruiken een stuk meer gas dan Zweden. Wat de Nederlandse gasrekening bovendien zo duur maakt, zijn de bijbehorende belastingen en andere aanvullende kosten die u betaalt.

De gasrekening bestaat uit de nodige extra kosten, weet ook Rene Peters, energie-expert bij TNO. “De energiebelasting is in Nederland ongeveer 0,50 euro per kuub voor een consument. Maar daarbovenop komt bijvoorbeeld ook de opslag voor duurzame energie, dat is nog 0,10 euro. Dan betaal je nog netwerkkosten, dat hangt van de leverancier af. Bovenop al die kosten en belastingen betaal je ook nog eens de omzetbelasting. En die is, zoals we weten, 21 procent”, somt hij op in het NPO Radio 1-programma Feit of Fictie. “Daarmee worden de totale kosten van de gasprijs voor een groot deel belastingen en toeslagen.” Ook de prijs van onze elektriciteit, gekoppeld aan de gasprijs, is opgestuwd door belastingen. In de 1e helft van 2023 is de prijs per kilowattuur (kWh) gemiddeld 0,475 euro geweest, het hoogst van alle Europese landen (Engelstalig onderzoek). Door het prijsplafond is die prijs wel gedrukt, naar 0,40 euro per kWh.

Lees ook: Dynamische energietarieven: wat is het en is het interessant voor u?

Gasverbruik wordt duurder in 2024

Wie thuis gas gebruikt, krijgt in 2024 een duurdere rekening. Dit komt voornamelijk door een stijging van de hierboven genoemde belastingen en de netbeheerkosten. Vergelijkingssite energievergelijk.nl heeft de cijfers uit 2023 (PDF) en de vooruitzichten voor 2024 (PDF) in kaart gebracht. Bij een jaarverbruik van 1.600 m3 valt de rekening naar verwachting 171 euro duurder uit, oftewel ruim 0,10 euro per m3. Onze gasrekening is dus inderdaad niet goedkoop, zoals Omtzigt al aangeeft.

Elektriciteit juist goedkoper in 2024

Hoe zit het dan met de elektriciteitsrekening? In 2023 heeft Nederland dus de hoogste elektriciteitsprijs van heel Europa gehad. Maar de energiebelasting op elektriciteit gaat in 2024 juist omlaag. “In de hoop dat wij als consument de draai maken van gasverbruik naar meer elektriciteit”, aldus Hans van Cleef, energieanalist bij adviesbureau Publieke Zaken, in Feit of Fictie. “Dat zien we natuurlijk ook bij benzine of bij roken: een soort accijns, om ons gebruik te ontmoedigen.”

Lees ook: Is uw energiecontract ‘winterklaar’ zodra het prijsplafond verdwijnt?

Prijsplafond vervalt, wat doet dat met de gasrekening?

Tot 31 december 2023 is er een vaste gasprijs van 1,45 euro per m3, mits uw verbruik binnen de perken blijft. Daarna komt dit prijsplafond dus te vervallen. TNO-expert Peters verwacht niet dat dit grote gevolgen heeft voor de gasrekening. “Als we geen hele strenge winter krijgen en de prijzen schieten omhoog, dan is de verwachting dat de gasprijs gewoon onder het prijsplafond blijft. En dat afschaffing van het prijsplafond eigenlijk niet zo veel gaat doen voor de prijs van consumenten.” De weersverwachtingen voor november 2023 lijken alvast gunstig, met relatief hoge temperaturen en veel wind (en dus veel windenergie).

Bovendien ligt de vulgraad van de gasopslag in Nederland rond de 99 procent en gaan Nederlanders zuiniger om met hun gasverbruik. Een acuut gastekort in de winter is dus een onwaarschijnlijk scenario. Maar de gasprijs blijft helaas wel een onzekere factor, beïnvloed door gebeurtenissen overal ter wereld. De oorlog in Oekraïne, maar ook een dreigende staking in Australië of een kapotte pijpleiding in Noorwegen of Finland kunnen direct voor schommelingen in de gasprijs zorgen. In oktober 2023 is er nog een factor bijgekomen, namelijk de onrust in het Midden-Oosten. Israël levert na het uitbreken van de oorlog geen gas aan Egypte, waar Europa op zijn beurt ook last van heeft. Hoe reageert u als consument op die mogelijke schommelingen? Kiest u dan voor zekerheid, in de vorm van een vast energiecontract? Of houdt u uw tarieven variabel? Het blijven relevante vragen, nu 2024 steeds dichterbij komt.

Lees ook: Gaskraan in Groningen dicht: hebben we genoeg gas voor de winter?

(Bron: Archief, YouTube: Pieter Omtzigt, EenVandaag, Feit of Fictie (NPO Radio 1), BNR Nieuwsradio, Kassa, Energievergelijk.nl, De Volkskrant, Eurostat, De Telegraaf. Foto: Shutterstock)