Hoe zit het? Wat is consumentenvertrouwen en waarom is dit zo historisch laag?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: wat is consumentenvertrouwen en waarom is dit zo historisch laag in 2022?

Wat is consumentenvertrouwen?

Simpel gezegd staat consumentenvertrouwen voor hoeveel vertrouwen consumenten hebben in de economie. Dat gaat om de economie in het algemeen, maar ook om hun eigen financiële situatie. Hoe denken ze over de prijzen van hun boodschappen? Zijn ze in staat om geld opzij te zetten? Durven ze grote aankopen te doen? Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) stelt dit soort vragen van tijd tot tijd aan een grote groep consumenten. Op basis hiervan rolt er een score tussen de -100 en +100 uit. Elke maand publiceert het CBS het actuele consumentenvertrouwen.

Hoe heeft het consumentenvertrouwen zich ontwikkeld in 2022?

Het consumentenvertrouwen is in juli 2019 uitgekomen op een score van +1. Maar dat is een incidentele opleving geweest, want verder is er al sinds januari 2019 een negatieve score. Na de 1e coronagolven in 2020 en 2021 lijkt het nulpunt weer bijna in zicht. Maar in de loop van 2022 zakt het consumentenvertrouwen naar een nooit eerder vertoond dieptepunt. In september en oktober 2022 is dit laagterecord weer iets verder naar beneden bijgesteld. Het consumentenvertrouwen is gezakt naar -59, fors minder dan de vorige piek uit februari/maart 2013 (-41). Deze ontwikkeling sinds begin 2019 ziet u hieronder in beeld.

Keynote door ⁦@mathijsbouman⁩ bij Masterclass ⁦@nfiaholland⁩ over de toestand van de Nederlandse economie. Hoewel we groeien is het consumentenvertrouwen op een all time low pic.twitter.com/ZHU8WQa2oQ

— Anne-Wil Lucas (@annewillucas) November 10, 2022

Waarop is het consumentenvertrouwen gebaseerd?

Deze historisch lage cijfers zijn eenvoudig te verklaren. In de loop van 2022 zijn de (energie)prijzen flink gestegen en is de financiële situatie van veel ondervraagden minder rooskleurig geworden. Naast deze visie op de economie en de persoonlijke situatie van consumenten zijn er meer factoren die meewegen. Consumentenvertrouwen draait ook om de bereidheid en motivatie om grote aankopen te doen. Is het, op het moment van de peiling, wel verantwoord om een nieuwe televisie te kopen? Als de energiekosten de pan uit rijzen, heeft het kopen van een nieuwe auto, een wasmachine of een verbouwing logischerwijs minder prioriteit. En dat geldt al helemaal voor het online bestellen bij onbekende internetwinkels. MAX Meldpunt besteedt aandacht aan deze campagne, met als doel zo veilig mogelijk te winkelen via internet.

Welke cijfers zijn nog meer van belang?

Naast het consumentenvertrouwen brengt het CBS ook elke maand het economisch klimaat en de koopbereidheid in kaart. Maar ook die 2 indicatoren leveren eind 2022 weinig optimisme op. Het economisch klimaat scoort -75, terwijl de koopbereidheid op -48 uitkomt. 62 procent van de ondervraagden vindt het namelijk niet het juiste moment om grote aankopen te doen. Maar misschien is het voorlopige dieptepunt bereikt en komt er in 2023 een kentering. Volgens de cijfers over oktober 2022 is er namelijk meer optimisme over de economie in de toekomst dan de economie in het verleden.

(Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, NU.nl, Fashion United. Foto: Shutterstock)