Hoe kunt u betrouwbare keurmerken van onbetrouwbare logo’s onderscheiden in de supermarkt?

Veel producten in de supermarkt hebben een keurmerk. Daarnaast zijn er ook veel producten met logo’s die lijken op keurmerken. Milieu Centraal vraagt bedrijven om terughoudend te zijn met deze logo’s, omdat consumenten ze maar lastig kunnen onderscheiden van officiële keurmerken. Wat is het verschil en hoe kunt u het herkennen?

Verschil tussen keurmerk en logo

Wie door de supermarkt loopt, komt veel producten tegen met een keurmerk. Denk daarbij aan Beter Leven, EU-biologisch en Fairtrade. Dit zijn onafhankelijke organisaties die strenge eisen stellen, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid, dierenwelzijn of mensenrechten. Alleen producten die aan deze voorwaarden voldoen, komen in aanmerking voor het keurmerk.

In de supermarkt komt u ook veel producten tegen met een logo of label. Deze lijken over het algemeen op officiële keurmerken, maar zijn niet door een onafhankelijke organisatie getoetst. Bedrijven plaatsen deze logo’s op hun product, zonder daar officiële doelstellingen of een goede onderbouwing aan te koppelen.

Uit onderzoek van de Universiteit van Wageningen in 2022 blijkt dat de consument in verwarring raakt door deze duurzaamheidslabels. De meeste consumenten zijn alleen bereid om extra voor een product te betalen als het label duidelijk en herkenbaar is.

Mogen bedrijven zomaar een label toevoegen?

Bedrijven die zonder onderbouwing een label toevoegen aan hun product, dat klinkt niet helemaal legaal. Maar hoe makkelijk is het voor de Autoriteit Consument & Markt (ACM) om hiertegen op te treden? Wij vragen het aan Paulien van der Geest, expert keurmerken van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. “De ACM kan optreden als een bedrijf een duidelijke uitspraak doet die het niet kan onderbouwen. Hiervoor hebben Decathlon en H&M een paar jaar geleden nog een tik op de vingers gehad. Het blijft moeilijk, omdat bedrijven nog steeds veel kunnen suggereren met groen, bloemetjes, bijtjes of iets anders wat er gezellig uitziet op de verpakking.”

Van der Geest denkt dat bedrijven niet stoppen met hun ‘slager keurt zijn eigen vlees’-labels totdat ze er negatieve gevolgen van ervaren. “Zolang het bedrijf het gevoel heeft dat het ervoor beloont wordt, zal het ermee doorgaan. Als ze er veel negatieve publiciteit door krijgen, kan dat een reden zijn om te stoppen.”

Op sommige producten staan wel 4 of 5 verschillende logo’s, zo ziet ook Van der Geest van Milieu Centraal. “Deze logo’s kloppen wel, maar het gaat om kleine dingen, zoals de dop die van gerecycled plastic is. Je kunt dan beter een product hebben met 1 alomvattend keurmerk. De EU heeft een wet aangenomen om het aantal keurmerken tegen te gaan. Landen hebben 2 jaar om dit in te voeren. Het zal moeilijker worden om een nieuw keurmerk op de markt te brengen. Wat nog niet duidelijk is, is of dit ook het aantal logo’s dat eigenlijk geen keurmerken zijn tegen kan gaan.”

Lees ook: Zo ontwijkt u misleiding in de supermarkt

Hoe herkent u een betrouwbaar keurmerk?

Het is heel goed denkbaar dat u door de bomen het bos niet meer ziet met al deze verschillende keurmerken en daarop lijkende logo’s. Daarom vragen wij aan de expert keurmerken waar consumenten op kunnen letten. “Het is een kwestie van jezelf er eenmalig in verdiepen. Kies een paar keurmerken uit waar je achter staat en ga daar voortaan op letten in de supermarkt.”

Op de vernieuwde Keurmerkenwijzer van Milieu Centraal kunt u kijken hoe betrouwbaar en ambitieus de verschillende keurmerken zijn. Hierop kunt u zelf aangeven welke producten u vaak koopt en welk duurzaamheidsaspect u het belangrijkste vindt: milieu, dierenwelzijn of mens en werk. Daarnaast vindt u er een lijst met 12 topkeurmerken die voor zowel duurzaamheid, betrouwbaarheid als transparantie minimaal 4 van de 5 sterren behalen.

Van der Geest tipt tot slot nog 2 keurmerken die in de gehele Europese Unie wettelijk zijn vastgelegd. Voor voeding is dat EU-biologisch, voor niet eetbare producten is dat het EU Ecolabel. Deze betrouwbare keurmerken kunt u dus ook op uw vakantieadres tegenkomen.

(Bron: Milieu Centraal, Wageningen University, Volkskrant, Radar. Foto: ANP)